|
AFTEN |
 |
WAT ZIJN AFTEN ?
Aften zijn kleine pijnlijke zweertjes in de
mondholte, meestal met een grijswit oppervlak,
en een rode rand eromheen. Ze kunnen op vrijwel
alle gebieden in de mondholte voorkomen, zoals
de binnenkant van de lip, de wangen, onder de
tong, op de tong en op het tandvlees. Aften
komen vaak voor, circa één op de vijf
volwassenen heeft er last van. Meestal gaat het
om één of enkele zweertjes, met een doorsnede
van 3 tot 10 millimeter. Maar er bestaan ook
varianten waarbij tientallen zweertjes
tegelijkertijd kunnen ontstaan, of grotere
zweren. Aften verdwijnen meestal spontaan,
binnen 1 tot 2 weken, zonder dat behandeling
nodig is. Bij sommigen kunnen de zweertjes keer
op keer terugkomen, en daardoor zeer hinderlijk
worden.
 |
 |
|
aften lip |
aften tong |
HOE ONTSTAAN AFTEN ?
De oorzaak
is niet precies bekend. Wel is bekend dat een
oppervlakkige slijmvliesbeschadiging,
(bijvoorbeeld veroorzaakt door bijten op de
wang, tandenpoetsen met een te harde borstel,
scherpe randjes aan tanden of kunstgebit, of het
eten van harde toast of te scherp gekruid
voedsel) over kan gaan in een aft. Maar waarom
er dan een zweer ontstaat, is onduidelijk.
Mogelijk spelen de bacteriën in de mondholte
daarbij een rol. Ook lijkt er een zekere
genetische aanleg te bestaan, in ieder geval
komt het in sommige families meer voor. Andere
mogelijke oorzaken zijn ijzertekort, vitamine
tekorten (vitamine B-12, foliumzuur),
voedingsallergie, infecties, en een verminderde
weerstand. In de meeste gevallen wordt er echter
geen onderliggende oorzaak gevonden.
Aften
komen bij een aantal ziekten vaker voor, o.a.
bij de ziekte van Behçet, waarbij naast
zweertjes in de mondholte ook zweren op de
geslachtsdelen aanwezig kunnen zijn, en bij een
aantal darmziekten zoals coeliakie (gluten
overgevoeligheid), de ziekte van Crohn, en
colitis ulcerosa.
WAT IS DE
BESTE BEHANDELING VAN AFTEN ?
In de meeste
gevallen is helemaal geen behandeling nodig: de
aften gaan vanzelf over. Alleen indien er zeer
veel aften zijn of indien ze met grote regelmaat
terugkeren, is het zinvol om een behandeling uit
te proberen. Voor aften zijn verschillende
producten beschikbaar, zowel producten die
zonder recept te koop zijn bij de apotheek of
drogist, als geneesmiddelen waarvoor een recept
van een arts nodig is. Niet van alle producten
is met zekerheid vastgesteld dat ze aften
sneller laten genezen, of het snel terugkomen
van aften kunnen verhinderen. De meest gebruikte
producten zijn lokale pijnstillende middelen,
bacteriedodende mondspoelingen, en
ontstekingsremmende middelen (corticosteroïden).
Lokale pijnstillende middelen
Indien de
pijn op de voorgrond staat kunt u de aften 4-6 x
per dag aanstippen met een wattenstaafje
gedrenkt in een verdovende vloeistof of gel
(b.v. lidocaïne gel). Uiteraard kunt u ook
gewone pijnstillers gebruiken zoals paracetamol.
Spoelen met een verdovende vloeistof, vlak voor
de maaltijden, kan ook.
Bacteriedodende / ontsmettende mondspoelingen
Ontsmettende mondspoelingen verminderen het
aantal bacteriën in de mond. Voorbeelden zijn
chloorhexidine mondspoelvloeistof (Corsodyl,
chloorhexidine mondspoeling 0.2% FNA),
chloorhexidine zuigtabletten (Hibitane),
waterstofperoxyde, natriumperboraat (Bocasan) en
tetracycline mondspoeling 5% FNA.
Ontstekingsremmende middelen (corticosteroïden)
Deze middelen dempen de ontstekingsreactie
in en rond de zweer, en reduceert daarmee ook de
pijn.
Voor gebruik in de mondholte
zijn speciale corticosteroïdzalven, gels, en
sprays beschikbaar, in verschillende sterkten.
Ze kunnen bijwerkingen hebben (bij teveel
gebruik bijvoorbeeld overgroei van schimmels in
de mondholte) en zijn alleen verkrijgbaar op
recept.
Overige middelen
Andere
middelen zijn Pyralvex, een aanstipvloeistof met
o.a. salicylzuur er in, en Zendium, een
tandpasta met enzymen, waarvan is aangetoond dat
het een gunstig effect bij aften kan hebben.
In uitzonderlijke gevallen, waarbij veel
pijnlijke zweren aanwezig zijn, kan het nodig
zijn om voor korte tijd krachtige
ontstekingsremmende geneesmiddelen te slikken,
zoals prednison, colchicine, of cyclosporine.
WAT KAN IK ZELF NOG
DOEN ?
Het beste is rustig spontane
genezing af te wachten. Eventueel kunt u een
pijnstiller gebruiken zoals paracetamol. Blijf
zoveel mogelijk van de aften af, er in bijten of
er overheen schrapen vertraagt alleen maar de
genezing.
Indien u bemerkt dat kleine
wondjes of slijmvliesbeschadigingen overgaan in
aften, kunt u maatregelen nemen om die te
voorkomen, zoals uw voedingsgewoonten aanpassen
en niet op uw wang te bijten (NB: indien u een
lokaalwerkend pijnstillend product hebt gebruikt
is ook het gevoel in de mondholte veranderd
waardoor u gemakkelijk per ongeluk in de wang of
tong bijt). Eet geen harde toast of scherp
gekruid voedsel. Poets uw tanden voorzichtig.
Zorg verder voor een goede algemene
gezondheid, en een goede mondhygiëne. Een bezoek
aan de tandarts kan nuttig zijn. Deze kan uw
mondholte goed nakijken op eventuele
afwijkingen, scherpe randjes aan tanden of
kiezen wegwerken, slecht passende
gebitsprothesen aanpassen, en u adviseren welke
technieken en producten u zou kunnen uitproberen
(harde of zachte tandenborstels, gewone
tandpasta of speciale, zoals Zendium).
|
