|
ALLERGISCH CONTACTECZEEM |
 |
WAT IS ALLERGISCH CONTACTECZEEM ?
Eczeem is de verzamelnaam voor huidafwijkingen
waarbij de huid rood en schilferend is en jeukt.
Bij eczeem kunnen ook kleine bobbeltjes en
blaasjes gevuld met vocht ontstaan. Er kan vocht
uit de huid lekken (nattend eczeem) en de huid
kan kapot gaan.
Er zijn veel
verschillende soorten eczeem. Eczeem kan
bijvoorbeeld aangeboren zijn (atopisch
eczeem, ook wel constitutioneel eczeem
genoemd). Of een reactie zijn op gisten op de
huid (seborroisch
eczeem en
hoofdroos). En een eczeem kan ook worden
veroorzaakt door contact met irriterende stoffen
(irritatie eczeem, ortho-ergisch eczeem), of met
stoffen die een allergische reactie opwekken
(contact-allergisch eczeem).
Contact-eczeem kan worden onderverdeeld in
allergisch en niet-allergisch.
Allergisch contacteczeem ontstaat bij personen
die een allergie hebben ontwikkeld voor een
bepaalde stof. Er zijn heel veel stoffen
(chemische producten, cosmetica bestanddelen,
plantaardige stoffen, metalen zoals nikkel)
waarvoor men allergisch kan worden. Stoffen die
een allergie kunnen veroorzaken worden ook wel
allergenen genoemd. Een contact allergie voor
een bepaalde stof ontstaat niet meteen, men moet
eerst een tijd in contact komen met de stof
voordat een allergie zich ontwikkelt. Soms gaat
dat heel snel, in enkele weken, en soms duurt
het jaren. Men kan bijvoorbeeld jarenlang zonder
problemen een bepaalde dagcrème gebruiken, en
dan toch opeens er allergisch voor worden. Door
middel van een allergie onderzoek (plakproeven)
kan worden onderzocht of er een contact allergie
bestaat. Hierbij wordt een plakker met een lage
concentratie van de verdachte stof op de huid
aangebracht en na 2 en 3 dagen wordt gekeken of
dit een eczeem heeft veroorzaakt.
De
niet-allergische vorm wordt ortho-ergisch eczeem
genoemd of irritatie eczeem. Dit wordt
veroorzaakt door irriterende stoffen zoals
schoonmaakmiddelen, zeep, oplosmiddelen
(terpentine bijvoorbeeld) en doe het zelf
producten. Iedereen kan van dit soort producten
eczeem krijgen, je hoeft er niet allergisch voor
te zijn. Het gaat om agressieve stoffen die de
huid rechtstreeks beschadigen, zonder dat er
sprake is van een allergie. De schade aan de
huid is afhankelijk van de duur van de
blootstelling, en de concentratie van het
product. Voor ortho-ergisch eczeem bestaan geen
testen, het heeft geen zin om als proef
irriterende stoffen aan te brengen op de huid,
die veroorzaken immers altijd en bij iedereen
een reactie.
HOE ZIET ALLERGISCH
CONTACT ECZEEM ER UIT ?
Het meest
kenmerkende is dat het eczeem daar zit waar het
contact met het allergeen is geweest. Dus bij
nikkel allergie ziet men vaak een eczeem op de
buik waar de knoop van een spijkerbroek tegenaan
komt, of op de oorlel waar een oorbel in zit, of
onder een horlogebandje. Verder ziet het eczeem
er uit als elk ander eczeem: rood, schilferend,
bultjes, blaasjes. Soms kunnen grote blaren
ontstaan. En het jeukt.
 |
 |
| contacteczeem |
contacteczeem (nikkel) |
 |
 |
| contacteczeem (cosmetica) |
contacteczeem
(pleisters) |
HOE ONTSTAAT
ALLERGISCH CONTACTECZEEM ?
Een
allergisch contacteczeem kan ontstaan als een
allergeen door de huid naar binnen dringt. Dit
kunnen alleen kleine moleculen, grote moleculen
komen niet door de huid heen. Als het allergeen
door de huid is binnengedrongen wordt het
opgepikt door gespecialiseerde cellen van ons
afweersysteem, de Langerhans cellen. Deze zitten
in de huid. De Langerhans cellen verlaten met
het allergeen er aan vast de huid en gaan via de
lymfebanen naar de lymfklieren. Daar zitten weer
andere cellen van het afweersysteem, de
lymfocyten. In de lymfeklier ontwikkelen zich
dan na enige tijd lymfocyten die er in
gespecialiseerd zijn om precies dit allergeen op
te ruimen. Deze lymfocyten belanden uiteindelijk
weer in de huid, en als ze daar in aanraking
komen met het allergeen laten ze allerlei
stoffen vrij die een ontstekingsreactie
veroorzaken en nog meer cellen van het
afweersysteem aantrekken om de 'indringer' te
bestrijden en op te ruimen.
Bij
patiënten met atopisch eczeem ontbreken vaak
bepaalde vetten in de bovenste huidlaag,
waardoor de huid niet zo goed beschermd is tegen
het binnendringen van allergenen. Daarom hebben
atopisch eczeem patiënten een hogere kans op het
krijgen van contacteczeem.
WELKE
PRODUCTEN KUNNEN EEN CONTACT ALLERGIE
VEROORZAKEN ?
Dat zijn er teveel om op
te noemen, het gaat om duizenden stoffen. De
meest voorkomende contactallergenen zijn:
-
onedele metalen, zoals nikkel, chroom en kobalt,
die onder andere te vinden zijn in goedkope
sieraden, cement (metselaarseczeem) en
leer
- geurstoffen, zoals die gebruikt worden
in parfums en de meeste toiletartikelen, maar
ook in industriële producten om
onaangename geuren te maskeren
-
conserveermiddelen, die voorkomen in producten
die aan bederf onderhevig zijn, zoals cosmetica,
toiletartikelen, handcrèmes en
talrijke industriële producten
- bestanddelen van rubber
- lijmen
-
geneesmiddelen in crèmes en zalven
- planten
en bloemen (bijvoorbeeld Chrysanten en
Alstroemeria)
- beroepsgebonden stoffen,
zoals bestanddelen van haarverf en
permanentvloeistoffen bij kappers
(kapperseczeem).
Er bestaan ook stoffen
die in combinatie met blootstelling aan zonlicht
een eczeem kunnen veroorzaken. Het eczeem treedt
pas op wanneer men met de huid waar het product
op is aangebracht in de zon komt. Dit komt onder
andere voor bij zonnebrandcrèmes en parfums,
maar ook bij sappen uit bepaalde planten. Dit
wordt een foto-allergisch contacteczeem genoemd.
HOE WORDT DE DIAGNOSE GESTELD ?
De diagnose wordt gesteld op het typische
klinische beeld, waarbij het eczeem overeenkomt
met de contactplaatsen. Het is niet altijd zo
duidelijk, soms ontstaat het eczeem op andere
plaatsen, op afstand. De verdenking op
contact-allergie kan worden bevestigd door
allergologisch onderzoek, door middel van
plakproeven.
ALLERGIE TEST VOOR
CONTACTALLERGIE (PLAKPROEVEN)
Bij een
plakproef worden de te testen stoffen
aangebracht op de rug, in kleine testkamertjes
die worden vastgeplakt met pleister. Dit moet 2
dagen blijven zitten. Daarna, na 2 dagen en na 3
dagen wordt de test afgelezen. De test is
positief als er een eczeem is ontstaan precies
onder het testkamertje met het allergeen. Het
aantal plakkers hangt af van de verdenkingen die
er zijn. Meestal wordt bij iedereen een bepaald
standaardpakket geplakt met de meest beruchte
allergenen (de Europese standaard reeks). En
daarnaast nog aanvullend stoffen die verdacht
zijn. Er bestaan ook reeksen testen voor
bepaalde beroepen of verdachte producten,
bijvoorbeeld een kappersreeks met stoffen waar
kappers vaak reacties op krijgen, of een
cosmetica reeks, of een metalen reeks.
Voordat u getest kunt worden moet u eerst een
gesprek hebben waarin wordt uitgelegd hoe de
test gaat, en waarin samen met u wordt gekeken
welke producten er eventueel getest moeten
worden. Soms wordt u gevraagd om alle producten
die u gebruikt (cosmetica, verdachte producten
die u op het werk gebruikt) mee te nemen, om te
kijken wat er in zit.
 |
 |
| plakproef |
plakproef |
HOE WORDT CONTACTECZEEM BEHANDELD ?
Het belangrijkste
voor de behandeling is er achter komen waarvoor
u allergisch bent, en die stof dan voortaan te
vermijden. Dat is niet altijd mogelijk of
eenvoudig om te doen. Daarnaast moet het eczeem
worden bestreden met krachtige anti-eczeem
crèmes of zalven (lokale corticosteroïden). Bij
zeer ernstige vormen van contact eczeem is het
soms nodig om kortdurend prednison te gebruiken
om het eczeem tot rust te brengen.
WAT KUNT U ZELF NOG DOEN ?
Als er een
allergie voor een bepaalde stof is vastgesteld,
let er dan goed op dat u niet meer in aanraking
komt met deze stof. Van verschillende allergenen
zijn folders beschikbaar waar in staat in welke
producten deze stof wordt verwerkt. Kijk ook op
internet. Als u een cosmeticum of
verzorgingsproduct koopt, kijk dan goed naar de
samenstelling. Op de verpakking hoort precies te
staan welke bestanddelen er in zitten. Vertrouw
niet op aanprijzingen zoals 'hypo-allergeen',
'dermatologisch getest', 'pH-neutraal',
'huidvriendelijk', 'bevat alleen natuurzuivere
producten', etcetera. Deze termen zeggen niets.
Het kan nog steeds zijn dat er een bestanddeel
inzit waar u allergisch voor bent.
CONSEQUENTIES VOOR HET WERK
Indien u
allergisch bent geworden voor een product dat u
bij uw werk gebruikt, kan het nodig zijn dat u
van baan verandert. Een dergelijke beslissing
wordt meestal genomen in overleg met de
bedrijfsarts en de dermatoloog.
WAT ZIJN DE VOORUITZICHTEN ?
Eczeem kan
hardnekkig zijn en chronisch aanwezig blijven.
Als het mogelijk is om de verdachte stof te
vermijden, dan zullen de klachten verdwijnen of
aanzienlijk afnemen.
Voor meer
informatie zie ook andere folders zoals:
Handeczeem
Benzocaïne
Chroom (chromaat)
Clioquinol
Cocamidopropyl betaïne
Colofonium
Composieten
Conserveermiddelen
Corticosteroïden
Epoxyharsen
Formaldehyde en formaldehyde -
afgevende conserveermiddelen
Kobalt (kobaltchloride)
Latexallergie
Neomycine
Nikkel
P-Phenylenediamine
Para-tertiair-butylfenolformaldehyde-hars
Parfum (parfummix, fragrances, Lyral)
Perubalsem
Primine
Rubber
Wolvet, wolalcoholen, lanoline
Overige:
zie lijst met chemicaliën die contacteczeem
kunnen veroorzaken
|
