PSEUDOFOLLICULITIS BARBAE (SCHEERBULTEN) |
|
WAT IS PSEUDOFOLLICULITIS BARBAE
?
Pseudofolliculitis
barbae (scheerbulten) is een huidaandoening
waarbij pukkels en bultjes ontstaan in de baardstreek.
Het ontstaat door ingegroeide haren.
Haren horen normaal keurig netjes recht uit een
haarzakje naar buiten te groeien. Soms gaat dat
fout en groeit een haar niet goed naar buiten, maar
groeit weer de huid in, dwars door de wand van een
haarzakje heen. Deze 'ingegroeide haren' veroorzaken
een ontsteking: er ontstaat een bultje of een pukkel
rond de haar. Een belangrijke oorzaak van ingegroeide
baardharen is te kort afscheren. Daarom worden het
ook wel 'razor bumps' genoemd (scheerbulten). En
de tweede belangrijke oorzaak is gekruld haar, vooral
kroeshaar.
HOE ZIET PSEUDOFOLLICULITIS
BARBAE ER UIT ?
In de baardstreek,
vooral in de hals, maar soms ook op de wang ontstaan
bultjes rond de baardharen. Soms komt er nog een
haar uit de bultjes, soms zit er een puskopje op.
Er kunnen ontstekingen in ontstaan en het kan jeuken.
Soms ontstaan er verdikte littekens (keloid) in
het gebied. Ingegroeide haren kunnen ook in de nek
zitten. Een vergelijkbaar beeld kan voorkomen bij
vrouwen die hun okselhaar en schaamhaar scheren.
|
|
pseudofolliculitis
barbae |
ingegroeide
haren |
Foto rechts:
Samuel Freire da Silva -
Dermatology
Atlas (Creative Commons License 3.0).
WAT IS DE OORZAAK VAN PSEUDOFOLLICULITIS
BARBAE ?
De twee belangrijkste oorzaken
van ingegroeide baardharen zijn het te kort afscheren
van de haren en kroeshaar. Als de haren sterk krullen,
zoals bij kroeshaar, dan kunnen ze ook veel makkelijker
de wand van het haarzakje ingroeien. Daarom komt
pseudofolliculitis barbae veel vaker voor bij Afro-Caribbean
mannen (met kroeshaar): circa 60% heeft er last
van, terwijl minder dan 5% van de blanke mannen
het hebben. Afro-Caribbean mannen hebben ook meer
kans op het vormen van dikke littekens. Dit word
keloid genoemd. Keloid komt vooral voor op plekken
zoals de nek, de borst, de oren. Afro-Caribbean
mannen kunnen de dubbele pech hebben dat ze last
hebben van ingegroeide kroesharen in de nek en overmatige
littekenvorming (keloid) in de nek, en dan ontstaan
er verlittekende harde bultjes rond elke ingegroeide
haar. Dit wordt acne keloidalis nuchae genoemd (nuchae
betekent nek). Kroesharen kunnen spontaan de wand
van een haarzakje ingroeien, maar het probleem ontstaat
meestal door scheren, vooral door te kort afscheren
van de baardharen. Het probleem is dat de nieuwste
scheerapparaten en ook de nieuwste generatie scheermessen
juist zo ontwikkeld zijn dat ze de haartjes zo kort
mogelijk afscheren. Totaal verkeerd voor mannen
met pseudofolliculitis barbae (razor bumps) zijn
de scheerapparaten van het 'lift and cut' type,
waarbij het haartje door het eerste mes iets wordt
opgetild en door het tweede mes wordt afgesneden
iets onder het niveau van de huid. Voor blanke mannen
zijn deze scheerapparaten prachtig, ze hoeven zich
niet zo vaak te scheren, maar voor Afro-Caribbean
mannen en voor iedereen met razor bumps zijn dit
niet de goede scheerapparaten. Ook scheermessen
met multipele mesjes kunnen dit effect geven. Spannen
van de huid, te vaak over het zelfde gebied heengaan
of te hard duwen geeft hetzelfde ongewenste effect:
te kort afgesneden haren.
De oorzaak van ingegroeide haren: moderne scheerapparaten
hebben 2 mesjes vlak achter elkaar. Het eerste
mesje tilt de haar op, het tweede mesje snijdt de
haar door. Vervolgens trekt de haar zich weer
terug tot onder het niveau van de huid. Als de
haar weer aangroeit, boort hij zich in de wand van
het haarzakje. Dit gebeurt vooral bij gekrulde
haren (kroesharen).
WAT IS DE BEHANDELING
VAN PSEUDOFOLLICULITIS BARBAE ?
Een methode
om er van af te komen is de baard te laten staan,
maar dat is niet voor iedereen acceptabel. Wat ook
kan is de baard tijdelijk laten staan (3-4 weken)
en in die periode geneesmiddelen gebruiken die de
ontsteking remmen die ontstaat rond de ingegroeide
haren. Voorbeelden van middelen die de ontsteking
kunnen remmen zijn ontstekingsremmende lotions zoals
Topicorte lotion (corticosteroïd lotion), antibiotica
lotions zoals clindamycine lotion, of het slikken
van ontstekingsremmende antibiotica zoals minocycline,
doxycycline of tetracycline. Vervolgens, als het
wat rustiger geworden is, overstappen op een betere
scheertechniek, waarbij de haren niet te kort afgeschoren
worden.
WELKE SCHEERAPPARATEN OF SCHEERMESSEN
MOET IK DAN GEBRUIKEN ?
Scheerapparaten:
gebruik geen scheerapparaten met de 'lift and cut'
technologie waarbij 2 mesjes vlak achter elkaar
de haartjes afsnijden. De 3-koppige Philishave apparaten
gebruiken deze techniek. Ze scheren heel goed, maar
voor ingegroeide baardharen scheren ze te goed (te
kort). Een model met een gebogen blad waarachter
enkelvoudige messen heen en weer gaan (het Braun
scheerapparaat type) is al beter. Nog beter is een
professioneel of luxe scheerapparaat met een tondeuse
instelling (diepte instelling). Deze scheerapparaten
kunnen zo worden ingesteld dat ze de haren pas 1
mm boven de huid afscheren. Laat u adviseren in
een goede speciaalzaak, vraag eventueel advies aan
de kapper.
|
|
|
ongeschikt scheerapparaat |
geen 'lift and cut' techniek |
geschikt scheerapparaat |
Scheermessen: de moderne scheermessen bevatten
soms 3-5 messen vlak achter elkaar, en dat kan ook
te kort afgeschoren haren veroorzaken. Er bestaan
speciale scheermessen voor pseudofolliculitis barbae.
Deze bestaan vaak uit maar 1 scheermes, en afstandhouders.
Een bekend merk, uit Amerika, is de Bump Fighter.
Via het internet kunt u er achter komen waar dit
scheermes, of soortgelijke typen scheermessen te
koop zijn, of te bestellen via internet.
|
bump fighter razor |
WAT KAN IK ER VERDER NOG AAN DOEN ?
Tips voor het voorkomen van razor bumps zijn:
- |
niet
elke dag scheren maar om de dag |
- |
niet
een scheerapparaat gebruiken met de 'lift
and cut' techniek |
- |
niet
de huid strekken en niet te hard duwen |
- |
gebruik
een professioneel scheerapparaat (trimmer,
tondeuse) die is af te stellen op een veilige
afscheerhoogte |
|
|
Bij scheren met een scheermes: |
- |
de haren
goed week maken van te voren door minstens
5 minuten te weken met een hete natte handdoek |
- |
gebruik
een goede scheergel |
- |
gebruik
speciale scheermessen zoals de bump fighter
razor (www.personna.com) |
- |
niet
de huid strekken |
- |
met
de richting van de haren mee scheren, niet
er tegenin |
- |
gebruik
1 streek per gebied, niet meerdere keren
over hetzelfde gebied heengaan |
Chemisch ontharen Een alternatief voor scheren
is chemisch ontharen met chemicaliën die de haren
oplossen. Deze producten kunnen echter de huid flink
irriteren, vooral als er al pseudofolliculitis barbae
is.
Laser ontharen Ontharen met behulp
laserbehandeling (laser epilatie) van de baardstreek
is ook een mogelijke oplossing. Het weglaseren van
baardharen is niet makkelijk, omdat ze erg diep
kunnen zitten. Krachtige lasers zijn dus nodig.
Er kan door de laserbehandeling littekenvorming
optreden of kleurverschillen. Verder is laserbehandeling
kostbaar en wordt meestal niet vergoed door de zorgverzekeraar.
Maar voor ernstige gevallen is het soms het uiterste
redmiddel.
Behandeling door een huidtherapeute
of schoonheidsspecialiste De huidtherapeute kan
soms de ingegroeide haren weer loskrijgen zodat
ze niet meer in de huid groeien. Verder kan de huidtherapeute
adviseren over scheerproducten en scheertechnieken.
En vaak is de huidtherapeute (afhankelijk van de
lokale organisatie op de poli dermatologie) ook
degene die de laser ontharingsmethode uitvoert.
WAT ZIJN DE VOORUITZICHTEN ?
Met
het veranderen van de scheermethoden, en alle bovengenoemde
ondersteunende maatregelen inclusief een bezoek
aan een huidtherapeute kan de aandoening aanzienlijk
verbeteren en soms helemaal verdwijnen. Als er overmatige
littekenvorming is ontstaan dan wordt het moeilijker.
Dikke keloid littekens gaan meestal niet zomaar
over en er bestaat geen eenvoudige behandeling voor.
|