Carotenemie (carotenemia, carotinaemie, carotinodermie) is een oranje verkleuring van de huid veroorzaakt door ophoping van beta-caroteen in het bloed. Het wordt meestal veroorzaakt door het eten van (veel) wortelen en andere caroteenrijke groenten. Bij kleine kinderen komt het regelmatig voor, vooral bij zuigelingen die beginnen aan kindervoeding met groenten en fruit met veel wortelen er in. Daarnaast kan caroteen in een hoge concentratie in moedermelk aanwezig zijn. Bij kleine kinderen is het vooral de neus en nasolabiaalplooien die oranje worden. Bij volwassenen is carotenemie het beste zichtbaar aan de handpalmen en op andere plaatsen waar de hoornlaag dik is en op plaatsen waar veel zweetklieren aanwezig zijn (het wordt met het zweet uitgescheiden). Bij de gepigmenteerde huid is het minder goed zichtbaar. Carotenemie is volstrekt ongevaarlijk en gaat vanzelf weer over binnen enkele weken tot maanden na aanpassen van het dieet. Soms wordt het verward met geelzucht.



Oorzaken:
Verhoogde inname via de voeding is de belangrijkste oorzaak. Wortelen worden in grote hoeveelheden verwerkt in kant-en-klare babyvoeding. Beta-caroteen kan ook overmatig voorkomen in voedingssupplementen en vitamine drankjes. Vegetariers en worteltaartverslaafden behoren tot de risicogroepen. Caroteen komt voor in bijna alle gekleurde groenten en fruitsoorten. Carotenoiden zijn op zich gezond, een belangrijke bron van retinol (vitamine A). Een overdosis geeft verkleuringen van de huid, maar is verder niet gevaarlijk.
Een verhoogd beta-caroteen gehalte in het bloed kan ook worden gezien bij metabole afwijkingen zoals hypothyreoidie, diabetes, leverafwijkingen, nefropathie, anorexia nervosa en genetische enzymdefecten (extreem zeldzaam).

Diagnostiek:
De diagnose wordt gesteld op het klinisch beeld. Het beta-caroteen kan eventueel worden bepaald in het bloed, samen met leverenzymen en vitamine A.

Therapie:
Aanpassen van het dieet (minder wortel).


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.