Disseminate and recurrent infundibular folliculitis (DRIF) is een folliculair gerangschikte aandoening bestaande uit huidkleurige papeltjes, vaak jeukend. Het is een monomorf beeld, met weinig ontstekingsverschijnselen. Alle follikels zijn aangedaan. Het kan in korte tijd ontstaan. Voorkeurslokalisaties zijn de romp (rug en borst) en de armen. Het komt vooral voor bij jonge patiënten met een donkere huidskleur, maar ook bij blanke huid is het beschreven. Mannen hebben het vaker dan vrouwen. Het lijkt erg op folliculair eczeem en op keratosis pilaris. Het is zeldzaam, maar het is ook mogelijk dat het vaak over het hoofd wordt gezien of beschouwd wordt als keratosis pilaris. Het zou worden uitgelokt door warm en vochtig weer, of heet douchen, en verkoeling helpt.

Misschien is het niet een aparte entiteit, maar de klinische presentatie is wel bijzonder en karakteristiek. Het is voor het eerst beschreven door Hitch en Lund in 1968. Zij beschreven een perifolliculaire papuleuze eruptie, met histologisch een perifolliculair lymfocytair infiltraat en oedeem rond het infundibulair deel van de haarfollikel. De oorzaak is onbekend. Atopie is genoemd maar niet consistent. Er worden geen gisten of bijzondere micro-organismen gevonden in kweken of biopten. Het is moeilijk te behandelen, lokale steroïden, antibiotica, antimycotica, tetracyclinen, keratolytica, en lokale en systemische retinoïden doen niet veel. In case reports wordt af en toe toch een succes beschreven van lokale corticosteroïden, tretinoïne crème, isotretinoïne oraal en PUVA therapie.



DD:
- keratosis pilaris (zns, bij atopie, bij ulerythema ophriogenes, bij ichthyosis)
- lichen spinulosis
- folliculair eczeem
- lichen planopilaris van de romp (zeldzaam)
- lichen nitidus (niet folliculair)
- Pityrosporum folliculitis
- PRP (pityriasis rubra pilaris)
- ziekte van Darier
- juxtaclavicular beaded lines
- miliaria
- folliculitis nno

Keratosis pilaris zit vooral op de bovenarmen lateraal, en op de romp en is geassocieerd met atopie. Bij lichen spinulosis zijn er sterk geprononceerde ('noot en muskaat rasp') hyperkeratotische folliculaire papels, vaak pleksgewijs gegroepeerd, op de knieën, strekzijde armen, romp, billen, dijen. Folliculair eczeem is een variant van atopisch eczeem, waarbij er vaak ook keratosis pilaris is, maar ook eczeem laesies (erytheem, schilfering, lichenificatie, krabeffecten) perifolliculair. Folliculair eczeem (en keratosis pilaris) wordt vooral gezien bij personen met een donkere huid; het is niet bekend waarom bij deze bevolkingsgroep het rond de follikels concentreert. Lichen nitidus zijn iets grotere papeltjes en niet-folliculair. Bij Pityrosporum folliculitis zijn er minuscule pusteltjes waaruit een diff-quick preparaat kan worden gemaakt. Bij PRP is er rond elke haartje een hyperkeratotische schilfering. Bij Darier is er een roodbruinige kleur. Juxtaclavicular beaded lines zitten alleen in de hals.

Diagnostiek:
Eventueel een biopt. Indien er een folliculair pusteltje lijkt te zijn, hier een diff-quick preparaat van maken of een kweek afnemen.

Therapie:
R/ Tretinoïne crème 0.02% FNA (0.2 mg/g) of tretinoïne crème 0.05% FNA (0.5 mg/g) (Cremor tretinoini FNA).
R/ lokale corticosteroïden klasse III-IV.
R/ isotretinoïne.
R/ PUVA therapie.
R/ keratolytica (Calmurid, ureumzalf).
R/ tetracyclinen (doxycycline, minocycline, tetracycline).
R/ mentholcrèmes en andere lokale antipruriginosa.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.