PARASITAIRE INFECTIES EN TROPISCHE IMPORTZIEKTEN - THERAPIE home ICD10: n.v.t.

NB: doseringen bij tropische infecties zijn niet altijd goed onderbouwd. Vaak gebaseerd op expert opinions. Er wordt weinig onderzoek naar gedaan. Dit reflecteert de geringe aandacht van de Westerse wereld voor de problemen in de ontwikkelingslanden. Geneesmiddelen zijn soms niet geregistreerd in Nederland voor de genoemde indicaties, of niet makkelijk verkrijgbaar. Sommige middelen kunnen forse bijwerkingen hebben. Raadpleeg bij het voorschrijven van anti-parasitaire middelen voor bijzondere indicaties de actuele tekst in het Farmacotherapeutisch Kompas en de website van de CDC.

Ancylostoma braziliensis (mijnworm, larva cutanea migrans, creeping eruption)
R/ ivermectine (Stromectol) tab à 3 mg, 0.2 mg/kg éénmalig. 60 kg = 12 mg (4 tab), 75 kg = 15 mg (5 tab), 90 kg = 18 mg (6 tab). Kinderen 1-18 jaar idem 0.2 mg/kg éénmalig.
R/ albendazol (Eskazole), 2 dd 400 mg gedurende 3-5 dagen. Kinderen 1-18 jaar 1 dd 400 mg gedurende 3-5 dagen. Kinderen 4 wk - 1 jr: 1 dd 200 mg gedurende 3-5 dagen.
Zie verder onder larva cutanea migrans (creeping eruption).

Ascaris lumbricoides (spoelworm)
R/ mebendazol 2 dd 100 mg gedurende 3 dagen (volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar). Zonodig na 3 weken herhalen.
R/ albendazol 400 mg éénmalig.

Babesiosis (tekenkoorts, piroplasmose)
Europese vorm (B. divergens)
R/ Wisseltransfusie (2-3x het volledige bloedvolume), gevolgd door clindamycine i.v. 3-4 dd 600 mg gedurende 10 dagen. Niet combineren met kinine.
Amerikaanse vorm (B. microti)
R/ clindamycine 3-4 dd 600 mg gedurende 10 dagen + kinine 3 dd 600 mg gedurende 10 dagen. Kinderen: clindamycine 3 dd 10 mg/kg, kinine 3 dd 10 mg/kg.

Bartonellose
B. bacilliformis (oroya-koorts, verruga peruana)
R/ chlooramfenicol 4 dd 750 mg gedurende 10 dagen.
R/ amoxicilline 4 dd 500 mg gedurende 4 weken.

B. quintana (loopgravenkoorts, bacillaire angiomatose, bacteriëmie + koorts)
R/ erytromycine 4 dd 500 mg gedurende 4 weken. Bij orgaan-lokalisatie of HIV-infectie gedurende 3 mnd.
R/ doxycycline 2 dd 100 mg gedurende 4 weken. Bij orgaan-lokalisatie of HIV-infectie gedurende 3 mnd.

B. henselae (kattenkrabziekte, bacillaire angiomatose, peliosis hepatis, bacteriëmie + koorts)
Bij kattenkrabziekte (self-limiting): geen therapie of eventueel: azitromycine 1 dd 500 mg op dag 1, daarna 1 dd 250 mg gedurende 4 dagen.
Bij andere vormen:
R/ azitromycine 1 dd 500 mg op dag 1, daarna 1 dd 250 mg gedurende 4 dagen.
Kinderen:
R/ azitromycine
10-15 kg: 1 dd 10 mg/kg op dag 1, daarna 1 dd 5 mg/kg gedurende 4 dagen.
16-25 kg: 1 dd 200 mg op dag 1, daarna 1 dd 100 mg gedurende 4 dagen.
26-35 kg: 1 dd 300 mg op dag 1, daarna 1 dd 150 mg gedurende 4 dagen.
36-45 kg: 1 dd 400 mg op dag 1, daarna 1 dd 200 mg gedurende 4 dagen.
R/ erytromycine 4 dd 10 mg/kg gedurende 5 dagen.
R/ doxycycline 2 dd 2 mg/kg gedurende 5 dagen (alleen bij kinderen van 8 jaar of ouder).

Blastocystis hominis
R/ metronidazol 3 dd 750 of 500 mg gedurende 10 dagen. Kinderen 2 dd 15 mg/kg gedurende 10 dagen.
R/ cotrimoxazol (combinatie trimethoprim/sulfamethoxazole) 2 dd 1 tab a 960 mg gedurende 7 dagen. Kinderen 6 mg/kg per dag gedurende 7 dagen.
R/ Clioqionol suspensie 100 mg/ml FNA, 3 dd 250 mg gedurende 7 (5-10) dagen. Kinderen vanaf 1 maand:oraal 15 mg/kg lichaamsgewicht per dag in 3 doses, max. 750 mg/dag, gedurende 7 (5-10) dagen.
R/ Humatin (paromomycine) 3 dd 500 mg gedurende 7 dagen. Kinderen 3 dd 10 mg/kg gedurende 7 dagen.
R/ Alinia (nitazoxanide) 2 dd 500 mg gedurende 3 dagen. Kinderen 2 dd 100-200 mg gedurende 3 dagen.
R/ tinidazol 2 g per dag gedurende 5 dagen. Kinderen en < 40 kg: 50 mg/kg per dag gedurende 5 dagen.
Er is onduidelijkheid of dit een pathogeen is die behandeld moet worden. In ontwikkelingslanden wordt de parasiet vaak gevonden. In Westerse landen niet. Het algemene beleid is dat als er geen klachten zijn, er niet behandeld hoeft te worden. Behandelen is ook niet eenvoudig. De laatste jaren verschijnen er steeds meer artikelen waarin een relatie kan worden gelegd tussen acute en chronische urticaria en Blastocystis hominis. De mening in de literatuur verschuift naar wel behandelen bij acute en chronische urticaria waarbij geen andere oorzaken gevonden kunnen worden. Er is echter geen consensus over de beste therapie. Bij ernstige infecties kan het moeilijk zijn om 100% eradicatie te bereiken met 1 metronidazolkuur. Vrij gemakkelijk zitten de darmen weer vol met Blastocystis als niet alle parasieten gedood zijn. Een metronidazolkuur is niet voor iedere patiënt vol te houden. Ook de clioquinol suspensie kan hevige darmkrampen veroorzaken. Paromomycine en nitazoxanide en tinidazol zijn niet in Nederland geregistreerd. Paromomycine heeft de voorkeur.

Brucellose
R/ rifampicine 600-900 mg/dg (10 mg/kg/dg) + doxycycline 2 dd 100 mg gedurende 6 weken.
R/ streptomycine (alleen nog met bewustheidsverklaring verkrijgbaar) 1 dd 1 g i.m. gedurende 2 weken + doxycycline 2 dd 100 mg gedurende 6 weken.
R/ rifampicine 2-3 dd 300 mg (10 mg/kg) gedurende 2 weken + co-trimoxazol 2 dd 960 mg gedurende 6 weken.
Zwangeren:
R/ rifampicine monotherapie 15-20 mg/kg/dag
R/ rifampicine 2-3 dd 300 mg (10 mg/kg/dg) gedurende 2 weken + co-trimoxazol 2 dd 960 mg gedurende 6 weken.
Kinderen > 8 jaar:
R/ rifampicine 10 mg/kg/dg + doxyxcycline 2 dd 2 mg/kg.
Kinderen < 8 jaar:
rifampicine monotherapie of rifampicine + cotrimoxazol (2 dd 15 mg/kg sulfamethoxazol + 3 mg/kg trimethoprim).

Chagas, ziekte van (Zuid-Amerikaanse trypanosomiasis)
R/ nifurtimox. Volwassenen: 8-10 mg/kg/dg in 4 doses; gedurende 90-120 dagen. Adolescenten: 12.5-15 mg/kg/dg. Kinderen 1- 10 j: 15-20 mg/kg/dg.
R/ benznidazol 5 mg/kg/dg gedurende 60 dagen.

Chlonorchiasis
R/ praziquantel 3 dd 25 mg/kg gedurende 2 dagen.
R/ albendazol 2 dd 10 mg/kg gedurende 7 dagen.

Congo-Crimean hemorrhagische koorts
R/ ribavirine 3 dd 15 mg/kg gedurende 4 dagen, daarna: 4 dd 7.5 mg/kg gedurende 6 dagen (nut niet bewezen).

Cryptosporidose
Bij immuuncompetente patiënten is behandeling meestal niet nodig.
R/ paromomycine 3-4 dd 500 mg gedurende 2-4 weken.
Bij HIV-infectie/AIDS:
R/ paromomycine 3-4 dd 500 mg gedurende 2 weken, daarna secundaire profylaxe 2 dd 500 mg.
Dosering kinderen: paromomycine 10-15 mg/kg. Paromomycine is in Nederland niet geregistreerd. Het wordt vergoed voor patiënten met HIV-infectie en cryptosporidiose, in andere gevallen niet. Artsenverklaring kan nodig zijn; de patiënt moet zelf betalen.

Cyclospora cayetanensis
R/ co-trimoxazol 2 dd 960 mg gedurende 7 dagen. Bij HIV-infectie co-trimoxazol 4 dd 960 mg gedurende 10 dagen, gevolgd door secundaire profylaxe: 960 mg 3x per week.
Dosering kinderen: 2 dd 15 mg/kg sulfamethoxazol + 3 mg/kg trimethoprim.

Cysticercose
Oculaire en spinale vormen van cysticercose worden in principe niet behandeld met anthelminthica. Bij overige vormen is behandelingsindicatie niet duidelijk. Soms is een neurochirurgische ingreep nodig. Indien medicamenteuze behandeling:
R/ albendazol 15 mg/kg/dag in 2 doses gedurende 14 dagen (8-30 dagen).
R/ albendazol 2 dd 400 mg gedurende 10 dagen.
R/ praziquantel 50 mg/kg/dag in 3 doses gedurende 14 dagen, zonodig te herhalen.
Bij neurocysticercose: tevens corticosteroïden (dexamethason 2 mg 3xdd), bij praziquantel alleen eerste 2-3 dagen (dexamethason verlaagt praziquantelspiegels met 50%). Tevens antiepilepticum.

Dientamoeba fragilis
R/ metronidazol 3 dd 500-750 mg gedurende 10 dagen. Kinderen 30 mg/kg/dag in 3 doses gedurende 10 dagen.
R/ clioqionol 3 dd 250 mg gedurende 7 dagen. Kinderen 15 mg/kg/dag in 3 doses gedurende 7 dagen.
R/ paromomycine 3 dd 500 mg gedurende 7 dagen. Kinderen 3 dd 10 mg/kg gedurende 7 dagen.

Ecchinococcosis

Ecchinococcus granulosus
R/ albendazol 2 dd 10 mg/kg, duur in overleg parasitoloog.
Aspiratie middels de PAIR techniek: Puncture-Aspiration-Injection-Reaspiration. Het cyste-vocht wordt met een zeer fijne naald onder echografische controle verwijderd (met minimaal risico voor secundaire echinococcose of anafylaxie) en een protoscolicidemiddel (95% ethanol of 20% NaCL) wordt ingespoten en 20-30 minuten later gere-aspireerd.
Advies: albendazol gedurende 1 week vóór en 1 maand na de ingreep.
Operatieve behandeling: excisie van de cyste. Preoperatief tenminste 1 week, zo mogelijk 1 maand albendazol, postoperatief albendazol gedurende 28 dagen (bij "spill" tenminste 3 mnd). Een kyste met een verkalkte wand behoeft geen behandeling.

Ecchinococcus multilocularis
Aspiratie, chirurgische therapie, altijd gecombineerd met medicamenteuze therapie (albendazol 2 dd 10 mg/kg, levenslang?).

Ehrlichiose (anaplasmosis, Ehrlichia canis)
R/ doxycycline 2 dd 100 mg gedurende 7 dagen.
R/ rifampicine 2 dd 300 mg gedurende 7 dagen.

Entamoeba histolytica (amoebiasis)

Amoeben dysenterie (darm-amoebiasis)
R/ tinidazol 2 g per dag ineens gedurende 3-5 dagen, gevolgd door clioqionol (jodiumchloroxyquinoline suspensie FNA 100 mg/ml) 3 dd 250 mg gedurende 10 dagen.
R/ metronidazol 3 dd 750 mg gedurende 5 dagen, gevolgd door clioqionol (jodiumchloroxyquinoline suspensie FNA 100 mg/ml) 3 dd 250 mg gedurende 10 dagen.
Kinderen:
R/ tinidazol: 1 dd 50 mg/kg gedurende 3 dagen
R/ metronidazol suspensie: 30-50 mg/dag in 3 doses gedurende 5 dagen
R/ clioquinol: 10-15 mg/kg in 3 doses, 10 dagen
Zwangeren:
R/ metronidazol 3 dd 750 mg gedurende 5 dagen. Clioquinol mag niet tijdens de zwangerschap. Alternatief (niet geregistreerd, niet vergoed): paromomycine 3 dd 10 mg/kg gedurende 7 dagen.

Amoebenabces in de lever (lever amoebiasis)
R/ tinidazol 1 dd 2 g gedurende 5 dagen, gevolgd door clioqionol 3 dd 250 mg gedurende 10 dagen.
R/ metronidazol 3 dd 750 mg gedurende 5 dagen, gevolgd door clioqionol 3 dd 250 mg gedurende 10 dagen.
R/ metronidazol 3 dd 500 mg gedurende 10 dagen, gevolgd door clioqionol 3 dd 250 mg gedurende 10 dagen.
R/ metronidazol i.v. 3 dd 500 mg gedurende 5 dagen, gevolgd door clioqionol 3 dd 250 mg gedurende 10 dagen.

Entamoeba histolytica cysten dragerschap
R/ clioqionol 3 dd 250 mg gedurende 10 dagen.

Entamoeba coli, Entamoeba dispar, Entamoeba hartmanni, Enolimax nana, Iodamoeba bütschli, Chilomastix mesnilii en andere niet-pathogene darmprotozoa
In principe geen behandeling nodig. Bij chronische urticaria kan als experiment er voor gekozen worden om de parasieten te elimineren omdat er toch case-reports zijn over een relatie.

Enterobius vermicularis (oxyuris, aarsmade)
R/ mebendazol 100 mg éénmalig (volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar). Na 2 weken herhalen. Zie verder onder enterobiasis.
R/ albendazol 400 mg éénmalig (volwassenen en kinderen vanaf 5 jaar). Kinderen 2-5 jaar: halve dosis (200 mg). Kinderen < 2 jaar: geen gegevens.

Fascioliasis (Fasciola hepatica, Fasciola gigantica)
R/ triclabendazol 10 mg/kg éénmalig, met een vette maaltijd.

Filariasis: lymfatische filariasis (Filariasis, Wuchereria bancrofti infectie, Brugia spp. infectie, Loa loa)
Actieve infecties moeten worden behandeld met antihelminthica zoals diëthylcarbamazine (DEC) 6 mg/kg/dag, éénmalig. Recent is ontdekt dat ook doxycycline werkzaam is. Doxycycline doodt de in de draadworm aanwezige bacterie Wolbachia die in symbiose leeft met de worm, waarna de worm zich niet meer kan voortplanten. De microfilariae kunnen worden gedood met Stromectol (ivermectine) 150-200 mcg/kg, éénmalig, maar de volwassen wormen overleven dit. Door elke 6 maanden ivermectine te herhalen kan een infectie ook worden bestreden. Als er gecombineerde infectie is met Loa loa of Onchocerca volvulus, dan kunnen er ernstige reacties optreden door het massaal afsterven van microfilariae (Mazzotti reactie). Bij een groot aantal microfilariën in bloed (50.000/ml) plasmaferese overwegen (rond middaguur), gevolgd door zeer langzaam opklimmende DEC kuur met corticosteroïden,in overleg met parasitoloog en specialist tropische geneeskunde. In endemische gebieden kan worden behandeld met ivermectine 200 mcg/kg éénmalig of albendazol 2 dd 200 mg gedurende 21 dagen (reduceert microfilariaemie) gevolgd door een DEC kuur om de volwassen wormen te doden.

R/ diëthylcarbamazine (DEC, import-geneesmiddel, niet in Nederland geregistreerd), tabletten à 50 mg: 1e dag 3 dd 25 mg, 2e dag 3 dd 50 mg, 3e dag 3 dd 75 mg, 4e dag 3 dd 100 mg, 5e t/m 21e dag 3 dd 3 mg/kg. Geef de eerste 3-5 dagen (afhankelijk van reacties) ook prednison erbij (15-30 mg per dag) om de ontstekingsreacties te dempen die ontstaan door het uiteenvallen van de wormen. Dit is het voorzichtige schema. Het CDC adviseert 6 mg/kg/dag éénmalig, zowel voor volwassenen als kinderen > 18 maanden.
R/ doxycycline 1 dd 200 mg gedurende 4 weken, gevolgd door DEC 6 mg/kg, éénmalig.
R/ Stromectol (ivermectine) 150-200 microg/kg lichaamsgewicht elke 6 maanden (15-25 kg: 3 mg, 26-44 kg: 6 mg, 45-64 kg: 9 mg, 65-84 kg: 12 mg).
R/ doxycycline 1 dd 200 mg gedurende 6 weken.
R/ Eskazole (albendazol) 2 dd 200 mg gedurende 21 dagen.

Lymfoedeem veroorzaakt door filariasis wordt behandeld net als lymfoedeem door andere oorzaken:
R/ lymfapress, ambulante compressietherapie, manuele lymfdrainage.
R/ goede aangemeten therapeutische elastische kousen, liefst klasse 3.
R/ antibiotica laagdrempelig en in hoge dosering voorschrijven bij infecties, infecties voorkomen.

Filariasis: Mansonella perstans
R/ doxycycline 1 dd 200 mg gedurende 6 weken (doodt intracellulaire endosymbiont Wolbachia).
Kinderen:
R/ albendazol 1 dd 400 mg gedurende 10 dagen of mebendazol 1 dd 100 mg gedurende 10 dagen.

Filariasis: Loiasis (Loa loa)
R/ diethylcarbamazine (DEC) tabletten à 50 mg; 1e dag 3 dd 25 mg, 2e dag 3 dd 50 mg, 3e dag 3 dd 75 mg, 4e dag 3 dd 100 mg, 5e t/m 21e dag 3 dd 3 mg/kg, met prednison 3 dd 5 mg erbij gedurende 3-5 dagen, afhankelijk van reacties.Bij heftige reacties (hoofdpijn, koorts, angio- oedeem, jeuk): stop, na enkele dagen hervatten met lagere dosis (1x 25 mg/dag), langzamer opklimmen. Herhaling kuur kan nodig zijn, bijv. na 1 maand. DEC is in Nederland niet meer verkrijgbaar, wel in endemische landen. Bij groot aantal microfilariën in bloed (50000/ml of 1000/20 mcl): plasmaferese overwegen (rond middaguur), gevolgd door zeer langzaam opklimmende DEC kuur met corticosteroïden, in overleg met parasitoloog en specialist tropische geneeskunde. Bij co-infectie Onchocerca volvulus cave anafylaxictische reactie, overleg tropische geneeskunde. In endemische gebieden: ivermectine 200 mcg/kg éénmalig of albendazol 200 mg 2dd.1 gedurende 21 dagen. Dit reduceert microfilariaemie maar doodt volwassen wormen niet. Gevolgd door DEC kuur (zie boven).
Dosering kinderen:
R/ diethylcarbamazine (DEC) suspensie: 6 mg/kg/dag in 3 doses met corticosteroiden, afhankelijk van reactie.

Filariasis: Onchocerciasis (Onchocerca volvulus)
R/ ivermectine 200 mcg/kg, éénmalig op lege maag twee uur vóór de maaltijd gevolgd door doxycycline 200 mg 1 dd gedurende 6 weken (doodt intracellulaire endosymbiont Wolbachia).
R/ ivermectine 150 mcg/kg, éénmalig elke 6 maanden.
R/ doxycycline 1 dd 200 mg gedurende 6 weken.
Eerst oogonderzoek: indien er microfilariën in de voorste oogkamer zijn enkele dagen voorbehandelen met corticosteroïden, 1 mg prednison/kg/dag.

Giardiasis (Giardia lamblia)
R/ tinidazol 2 g ineens éénmalig. Kinderen 40-50 mg/kg éénmalig (maximaal 2 g). Bij onvoldoende effect 3 dagen lang 2 g tinidazol.
R/ metronidazol 2 g per dag ineens gedurende 3 dagen. Kinderen: 50 mg/kg ineens gedurende 3 dagen.
R/ metronidazol 3 dd 250 mg gedurende 7 dagen. Kinderen 15 mg/kg/dag in 2-3 doses gedurende 7 dagen.
R/ Humatin (paromomycine) 3 dd 500 mg gedurende 10 dagen.
R/ albendazol 1 dd 400 mg gedurende 5 dagen. Kinderen 1 dd 10 mg/kg gedurende 5 dagen.
R/ mepacrine.
Zonodig familie / partners meebehandelen.

Gnathostomiasis (Gnathostoma, Larva migrans profunda)
Gnathostoma is een nematode. G. spinigerum (Azië), G. binucleatum (Zuid en midden Amerika), G. hispidium, G. doloresi, G. nipponicum (Japan)
R/ albendazol 1 dd 400 mg gedurende 21 dagen. Kinderen 1 dd 10 mg/kg gedurende 21 dagen.

Hymenolepsis nana (dwerglintworm)
R/ praziquantel 25 mg/kg éénmalig (volwassenen en kinderen vanaf 4 jaar / > 20 kg).
R/ niclosamide 1 g per dag gedurende 7 dagen, eerste dag 2 g (volwassenen en kinderen vanaf 6 jaar).

Isosporidiose (Isospora belli)
R/ co-trimoxazol 2 dd 2 tab à 960 mg gedurende 10 dagen.
Bij HIV-infectie secundaire profylaxe 960 mg, 3x per week.

Lassa koorts (Lassa virus)
R/ ribavirine iv 30 mg/kg éénmalig, gevolgd door ribavirine iv 4 dd 15 mg/kg gedurende 4 dagen, gevolgd door ribavirine iv 3 dd 7.5 mg gedurende 6 dagen.

Leishmaniasis (diverse soorten)
Zie onder leishmaniasis.

Leptospirose (ziekte van Weil, Leptospira icterohaemorrhagiae)
R/ penicilline 4 dd 1 miljoen E i.v. gedurende 5-7 dagen.
R/ amoxicilline 3 dd 750 mg gedurende 5-7 dagen.
R/ doxycyline 2 dd 100 mg gedurende 5-7 dagen.

Malaria
Afhankelijk van de resistentie van de parasiet. Dit verschilt per regio. Therapie door de tropenarts.

Mijnworm (N. americanus, A. duodenale)
R/ mebendazol 2 dd 100 mg gedurende 3 dagen (volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar). Zonodig na 3 weken herhalen.
R/ albendazol 400 mg éénmalig.

Pediculosis capitis (hoofdluis)
Loxazol (permetrine 1%) lotion éénmalig, zonodig herhalen na 1-2 weken. En/of zeer frequent kammen met een netenkam.
Zie verder onder pediculosis capitis, hoofdluis.

Pediculosis pubis (schaamluis)
Loxazol (permetrine 5%) crème. Zonodig herhalen na 7 dagen. Zie verder onder pediculosis pubis, schaamluis.

Q-koorts (Coxiella burneti)
R/ doxycycline 2 dd 100 mg gedurende 14 dagen.
R/ ciprofloxacine 2 dd 500 mg gedurende 14 dagen.
Bij endocarditis: doxycycline + rifampicine of ciprofloxacine; tenminste 2 jaar; chirurgie.

Scabies (schurft)
R/ ivermectine (Stromectol) tab à 3 mg, 1 dd 12 mg éénmalig of precies doseren op gewicht (0.2 mg/kg). 60 kg = 12 mg (4 tab), 75 kg = 15 mg (5 tab), 90 kg = 18 mg (6 tab).Kinderen 200 ug/kg éénmalig.
R/ Loxazol (permetrine 5%) crème. Tube à 30 g. De crème aanbrengen op het hele lichaam, op schone droge huid (hoeveelheid: kinderen > 12 en volw. 1 tube, 5-12 jr: 1/2 tube, 1-5 jaar: 1/4 tube, 2 mnd-1 jr: 1/8 tube); 10-24 uur laten inwerken, daarna grondig wassen. Zonodig herhalen na 7 dagen.
Zie verder onder scabies, schurft.

Shigellose (Shigella dysenteriae)
R/ ciprofloxacine 2 dd 500 mg gedurende 5 dagen.
R/ cotrimoxazol 2 dd 960 mg gedurende 5 dagen.
R/ amoxicilline 4 dd 500 mg gedurende 5 dagen. Kinderen 4 dd 25 mg/kg.

Schistosoma (Bilharzia), Schistosoma mansonii of haematobium
R/ praziquantel 40 mg/kg éénmalig (volwassenen en kinderen vanaf 4 jaar). Zie verder onder schistosomiasis.

Schistosomiasis (Schistosoma japonicum)
R/ praziquantel 60 mg/kg éénmalig, ineens of in 2 doses met 4 uur er tussen (volwassenen en kinderen vanaf 4 jaar).
Zie verder onder schistosomiasis.

Schistosomiasis: Katayama syndroom (acute schistosomiasis)
R/ praziquantel 2 dd 20 mg/kg + prednison 2 dd 60 mg gedurende 3 dagen. Na 3-6 maanden praziquantel 40 mg/kg éénmalig.

Slaapziekte (West-Afrikaanse Trypanosomiasis, T.b. gambiense)
Vroeg Stadium (geen aantasting CZS, geen parasieten in liquor, leukocyten in lumbaal vocht < 6/mm3, eiwit gehalte < 40 mg/l): pentamidine, suramine, of nifurtimox in monotherapie.
R/ pentamidine isethionaat i.m. 4 mg/kg/dg, 1 dd gedurende 7 dagen, of op dag 1, 3, 5, 13, 15 en 17.
R/ pentamidine isethionaat i.v. 4 mg/kg/dg oplossen in 1000 ml glucose 5% oplossing en dit in 8 uur laten inlopen gedurende 7 dagen.
R/ suramine i.v., eerst testdosis 5 mg/kg; daarna 20 mg/kg tot max. 1 g. op dag 3, 10, 17, 24 en 31; of: na testdosis van 200 mg, 20mg/kg (max 1 g) op dag 1, 3, 6, 14 en 21.
R/ nifurtimox oraal, 15-20 mg/kg in 3 doses, 30-60 dagen.
R/ DFMO (Eflornithine) 4 dd 100 mg/kg, in 45 minuten i.v. gedurende 2 weken. DFMO wordt opgelost in aqua destillata (geen fysiologisch zout oplossing). Daarna eventueel nog oraal 3 dd 100 mg/kg.

Laat Stadium:
R/ DFMO (Eflornithine), zie boven; behandeling van voorkeur.
R/ melarsoprol + prednison: verschillende schema's; dosis en duur vaak afhankelijk van het aantal leukocyten in het lum baal vocht;
R/ melarsoprol iv, 3 series van 4 dagelijkse injecties in oplopende dosering: dag 1: 1.2 mg/kg; dag 2: 2.4 mg/kg; dag 3 en 4: 3.6 mg/kg, in elke serie. 7 dagen interval tussen series. Samen met prednisolon 1 mg/kg tijdens eerste, 0.5 mg/kg tijdens tweede en 0.25 mg/kg tijdens derde serie. Alternatief schema, relatief nieuw, nog weinig gegevens: melarsoprol 2.2 mg/kg dd, 10 opeenvolgende dagen met prednisolon 1 mg/kg d 1-7, 0.75 mg/kg d 8, 0.5mg/kg d 9 en 0.25 mg/kg d 10.
R/ nifurtimox oraal, 15-20 mg/kg in 3 doses, 30-60 dagen.

Slaapziekte (Zuid of Oost-Afrikaanse Trypanosomiasis, Trypanosoma brucei rhodesiense)
Zonder hersenaantasting:
R/ suramine i.v., eerst testdosis van 100 mg (urine controleren op proteïnurie en cylinders). Vervolgens wordt dezelfde dag nog 400 mg in vier uur toegediend. Op dag 2 worden de resterende 500 mg in 4 uur toegediend. Daarna om de week 1 g (voor volwassenen; 20 mg/kg). Totaal 6 x 1 g (= 6 weken). Alternatief schema: 1 g op dag 1, 3, 6, 14 en 21, voorafgegaan door testdosis van 200 mg. Bijwerkingen: o.a. nieraantasting, albuminurie, cylinders, exfoliatieve dermatitis.
R/ pentamidine isethionaat i.m. 4 mg/kg/dg, 1 dd gedurende 7 dagen, of op dag 1, 3, 5, 13, 15 en 17. Zou minder effectief zijn maar goede vergelijkende studies ontbreken.
DFMO is onvoldoende werkzaam.

Bij hersenaantasting:
R/ suramine i.v., eerst testdosis 5 mg/kg; daarna 20 mg/kg tot max. 1 g. op dag 3, 10, 17, en daarna daarna melarsoprol + prednison, als boven.
R/ nifurtimox oraal, 15-20 mg/kg in 3 doses, 30-60 dagen.
DFMO, eflornithine, is niet werkzaam gebleken; wordt in combinatie met melarsoprol bestudeerd.

Strongyloidiasis (Strongyloides stercoralis)
R/ ivermectine 1 dd 0.2 mg/kg gedurende 2 dagen. Bij ernstige infectie (hyperinfectie) langer (gedurende 14 dagen).
R/ albendazol 2 dd 400 mg gedurende 7 dagen. Bij ernstige infectie langer (2-3 weken).

Taenia saginata (runderlintworm), Taenia solium en Diphyllobothrium latum
R/ niclosamide 2 g per dag éénmalig (volwassenen). Kinderen 50 mg/kg éénmalig.
R/ Biltricide (praziquantel) 10 mg/kg, éénmalig.
R/ mebendazol 2 dd 300 mg gedurende 3 dagen.

Toxocariasis (Toxocara canis en Toxocara cati)
Behandeling niet altijd nodig.
R/ albendazol 2 dd 400 mg gedurende 5 dagen. Kinderen 1 dd 10 mg/kg. Oculaire toxocariasis 14 dagen.
R/ mebendazol 2 dd 100 mg gedurende 5 dagen. Oculaire toxocariasis 2 dd 200 mg gedurende 14 dagen.

Trichomonas vaginalis
R/ metronidazol 4 x 500 mg ineens. Zie verder onder Trichomonas vaginalis

Trichinosis (Trichuris trichuria, zweepworm)
R/ mebendazol 2 dd 100 mg gedurende 3 dagen (volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar). Zonodig na 3 weken herhalen. Bij larven in spieren 2 dd 200 mg 10 dagen.
R/ albendazol 1 dd 400 mg (kinderen 10 mg/kg) gedurende 14 dagen. Bij larven in spieren 2 dd 400 mg gedurende 14 dagen.

Typhus (Salmonella typhoidea)
R/ ciprofloxacine 2 dd 500 mg gedurende 14 dagen.
R/ azitromycine 1 dd 1000 mg gedurende 7 dagen.
R/ ceftriaxon iv 2000 mg per dag gedurende 14 dagen.
R/ cefotaxim iv 4 dd 1 g gedurende 14 dagen.
R/ amoxicilline 4 dd 750 mg gedurende 14 dagen.
R/ co-trimoxazol 2 dd 960 mg gedurende 14 dagen.

Wucheria bancrofti (Brugia spp, lymfatische filariasis, zie onder filariasis)
R/ Stromectol (ivermectine) 100 mcg/kg, éénmalig. Heeft effect op microfilariën, niet op macrofilariën.
R/ diëthylcarbamazine (DEC, import-geneesmiddel, niet in Nederland geregistreerd), tabletten à 50 mg: 3 dd 2 mg/kg gedurende 1 week.

Yersiniose (Yersinia enterocolitica)
R/ doxycycline 1 dd 200 mg op dag 1, daarna 1 dd 100 mg gedurende 1-2 weken.
R/ co-trimoxazol 2 dd 960 mg gedurende 1-2 weken.
R/ ciprofloxacine iv 2 dd 400 mg tot klinische verbetering, daarna oraal 2 dd 500 mg voor in totaal 2 weken.

NB: er is een Nederlandstalige website over antibiotica beleid van SWAB (Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid): www.swab.nl.
Kijk daar voor gedetailleerde informatie en de meest recente therapeutische opties.


Referenties
1. Moghaddam DD, Ghadirian E, Azami M. Blastocystis hominis and the evaluation of efficacy of metronidazole and trimethoprim/sulfamethoxazole. Parasitol Res 2005;96(4):273-275.
2. The Sanford Guide to Antimicrobial Therapy 2014 (44th edition).
3. Kager P. Behandeling van parasitaire infecties en importziekten. Lokale richtlijn behandeling tropische infecties, AMC.
4. SWAB (Stichting Werkgroep Antibiotica Beleid) www.swab.nl.
5. Sekar U, Shanthi M. Blastocystis: Consensus of treatment and controversies. Trop Parasitol 2013;3:35-39.
6. Verma R, Delfanian K. Blastocystis hominis Associated Acute Urticaria. Am J Med Sci 2013;346(1):80-81.
7. Zuel-Fakkar NM, Abdel Hameed DM, Hassanin OM. Study of Blastocystis hominis isolates in urticaria: a case-control study. Clinical and Experimental Dermatology 2011;36:908-910.
8. Abdel Hameed DM, Hassanin OM, Zuel-Fakkar NM. Association of Blastocystis hominis genetic subtypes with urticaria. Parasitol Res 2011;108:553-560.
9. Gupta R, Parsi K. Chronic urticaria due to B. hominis. Australasian Journal of Dermatology 2006;47:117-119.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid