|
ALOPECIA AREATA |
 |
WAT IS ALOPECIA AREATA ?
Alopecia
areata betekent pleksgewijze kaalheid. Dit is
een ziekte van de haarwortels. De plekken waar
de haarwortels zijn aangetast zijn in de regel
rond of ovaal. In de plekken vallen (vrijwel)
alle haren uit, terwijl de huid eromheen een
normale haargroei toont. Het gevolg is dat er
één of meer kale gebieden ontstaan. Alopecia
areata kan beperkt blijven tot de hoofdhuid,
maar soms ook elders op het lichaam voorkomen.
HOE ONTSTAAT HET ALOPECIA AREATA ?
De precieze oorzaak van alopecia areata is
onbekend. Als oorzaak van alopecia areata wordt
gedacht aan een stoornis in het afweermechanisme
van het lichaam, de immuniteit. De afweer is als
het ware ontspoord en richt zich niet tegen
infecties van buitenaf maar tegen het eigen
lichaam, in dit geval tegen de haarwortels. Men
denkt dat alopecia areata van immunologische
oorsprong is. Dit vermoeden wordt versterkt
doordat gebleken is, dat patiënten met deze
ziekte verhoudingsgewijs iets vaker lijden aan
andere ziekten die gepaard gaan met stoornissen
in het afweersysteem. Dit kunnen sommige
schildklierziekten, vitiligo (witte plekken op
de huid), of bepaalde vormen van bloedarmoede
zijn. Daarnaast spelen erfelijke factoren
mogelijk een rol.
Of spanningen en teveel
stress alopecia areata kunnen uitlokken of
verergeren is niet bekend. Waarschijnlijk spelen
deze factoren slechts een ondergeschikte
rol.
WAT ZIJN DE VERSCHIJNSELEN ?
Alopecia areata treedt meestal plotseling
op. Dikwijls merkt degene die het betreft zelf
niets van de haaruitval, maar worden de kale
plekken ontdekt door de kapper, familieleden of
vrienden. In ernstige gevallen kan het haar met
grote plukken uitvallen.
De kale plekken
blijven meestal beperkt tot de behaarde
hoofdhuid. In principe kunnen zij echter
ontstaan in alle lichaamsgebieden waar haren
groeien, zoals wenkbrauwen, baardstreek, oksels
en schaamstreek. Ook komt het voor dat het haar
niet pleksgewijs uitvalt, maar gelijkmatig
verspreid over de gehele hoofdhuid. In zeldzame
gevallen valt al het hoofdhaar of al het
lichaamshaar uit.
 |
 |
 |
|
alopecia areata hoofdhuid |
alopecia areata
baardharen |
alopecia areata totalis |
Het verloop van alopecia areata is erg
onvoorspelbaar. In de meeste gevallen treedt
spontaan een herstel van de haargroei op binnen
enkele maanden tot jaren. De haren die
terugkomen zijn soms wit, maar na verloop van
tijd herstelt zich de normale haarkleur. In
sommige gevallen treedt geen volledige genezing
op. Ook komt het voor dat de haargroei zich in
de oorspronkelijke plekken herstelt, maar dat
vervolgens ergens anders opnieuw kale plekken
ontstaan. Het is mogelijk dat de aandoening
volledig verdwijnt en na jaren weer terugkomt.
Bij alopecia areata kan misvorming van de nagels
optreden.
Alopecia areata tast de
lichamelijke gezondheid niet aan. Kaalheid kan
echter nadelige psychische gevolgen hebben,
waardoor het leggen van sociale contacten
ernstig wordt bemoeilijkt.
HOE
WORDT DE DIAGNOSE GESTELD ?
Als het
haarverlies wordt gekenmerkt door scherp
omschreven kale plekken op de hoofdhuid is de
diagnose eenvoudig te stellen. Ingewikkelder
wordt het als de haaruitval gelijkmatig
verspreid optreedt. Soms is aanvullend onderzoek
van de haarwortels en/of huidweefsel
noodzakelijk om andere haarziekten uit te
sluiten.
WAT IS DE BESTE
BEHANDELING ?
In de meeste gevallen
herstelt de haargroei spontaan binnen enkele
maanden tot jaren. Dit betekent dat eigenlijk
altijd het natuurlijke beloop zou kunnen worden
afgewacht. Voor veel mensen is alopecia areata
echter een beangstigende aandoening en is het
moeilijk een afwachtende houding aan te nemen.
Om het herstel van de haargroei te bespoedigen,
kunnen de volgende behandelingsmethoden worden
overwogen:
Corticosteroïden
Dit zijn
hormonen die het lichaam ook zelf aanmaakt.
Corticosteroïden beïnvloeden het afweersysteem.
Door behandeling met corticosteroïden wordt
geprobeerd de abnormale afweerreactie in de kale
plekken te onderdrukken. De behandeling met
corticosteroïden is niet altijd succesvol. De
behandeling is het meest effectief indien het
corticosteroïd in de kale plekken wordt
ingespoten. Dat kan worden gedaan met een
injectienaald of met een soort hogedrukspuit
(dermojet). De behandeling met de dermojet is
niet erg pijnlijk. Deze behandeling wordt alleen
toegepast bij kleine kale plekken. Enkele weken
na de behandeling beginnen de haren vaak weer te
groeien. Het kan nodig zijn deze behandeling
enkele malen te herhalen. Als gevolg van deze
behandeling kan de huid plaatselijk dunner
worden, maar dat herstelt zich meestal na enige
tijd.
Men kan corticosteroïden ook als zalf,
crème of lotion op de huid aanbrengen, maar deze
behandeling is weinig werkzaam. (Zie ook de
folder “Corticosteroïden voor de huid”).
Bij
uitgebreide alopecia areata worden soms
corticosteroïden in de vorm van tabletten in
hoge dosering toegediend, maar de effectiviteit
hiervan is nooit overtuigend aangetoond.
Lichttherapie
De combinatie van
lichttherapie met een geneesmiddel dat de huid
gevoeliger maakt voor ultraviolet licht (PUVA)
kan bij uitgebreide kaalheid op het hoofd soms
goede resultaten opleveren. Wanneer de haargroei
zich echter heeft hersteld, kan het licht niet
meer tot de huid doordringen en valt het haar
meestal weer uit. Langdurige toepassing van deze
vorm van lichttherapie is schadelijk voor de
huid.
Plaatselijke immuuntherapie
In
ernstige gevallen kan plaatselijke
immuuntherapie worden toegepast. De patiënt
wordt eerst overgevoelig (allergisch) gemaakt
voor een bepaalde stof, meestal difencypron.
Daarna worden de kale plekken wekelijks
ingesmeerd met een langzaam toenemende
concentratie van de desbetreffende stof, zodat
ter plaatse een gering allergisch eczeem
ontstaat. Door deze allergische reactie worden
de haarwortels als het ware gestimuleerd,
waardoor de haargroei bij een aantal patiënten
terugkomt. De bijwerkingen zijn jeuk, gezwollen
lymfeklieren in de hals en soms
pigmentafwijkingen. Er kunnen zowel donker
gepigmenteerde vlekken ontstaan als
ongepigmenteerde vlekken. Plaatselijke
immuuntherapie wordt niet door alle dermatologen
toegepast. Vanwege de strenge ARBO wetgeving is
het in veel ziekenhuizen verboden om te werken
met difencypron.
WAT KAN MEN ZELF
NOG DOEN ?
Camouflage
Als sprake is
van uitgebreide kaalheid kan de aanschaf van een
pruik of haarstukje worden overwogen. De
zorgverzekeraars hanteren hiervoor een
vergoedingsregeling.
Dieet
Dieetmaatregelen en vitaminepreparaten zijn niet
zinvol. De haargroei is hierdoor niet te
beïnvloeden.
WAT ZIJN DE
VOORUITZICHTEN ?
Meestal herstelt de
alopecia areata volledig als het gaat om kleine
kale plekken. Bij uitgebreide alopecia areata,
waarbij bijvoorbeeld alle hoofdhaar of alle
lichaamsbeharing is verdwenen, zijn de
vooruitzichten ongunstig.
Het beloop van de
ziekte wordt verder ongunstig beïnvloed als de
aandoening in de jeugd is ontstaan, als andere
immunologische ziekten aanwezig zijn of in de
familie voorkomen en als sprake is van een
aanleg voor eczeem, astma of hooikoorts.
In hoeverre alopecia areata erfelijk is, is niet
bekend. Wel blijkt de haarziekte bij zo'n 10%
van de patiënten in de familie voor te komen.
Een zekere aanleg is dus waarschijnlijk wel
aanwezig. Bij een aantal patiënten zal de
haaruitval blijvend zijn.
|
