HYDROCOLLOID VERBAND |
|
WAT IS EEN HYDROCOLLOID VERBAND ?
Een
hydrocolloïdverband is een zelfklevend verband
van enkele millimeters dikte, meestal lichtbruin
van kleur, dat op een wond kan worden geplakt en
dan enkele dagen kan blijven zitten. Het wordt
ook wel second skin genoemd (tweede huid).
Hydrocolloïdverbanden bestaan uit 2 lagen: de
bovenste laag is een afsluitende plastic folie
(polyurethaan folie), de onderste laag is het
hydrocolloïd. Het hydrocolloïd materiaal is een
mengsel van klevende stoffen zoals
polyisobutyleen en pectine, gelerende (tot een
gel vervloeiende) stoffen zoals gelatine en
absorberende deeltjes zoals
carboxymethylcellulose. Polyisobutyleen is een
kleverige, rubberachtige substantie.
Carboxymethylcellulose is een sterk absorberende
stof gemaakt uit plantaardige vezels (houtpulp).
|
|
|
voorbeeld van een dik hydrocolloid
|
|
hydrocolloid laag en folie
|
|
|
|
DuoDerm E hydrocolloidverband |
|
Duoderm Extra Thin |
De
hydrocolloid laag neemt het wondvocht op en
vervloeit tot een gel die contact maakt met de
wondbodem. De hoeveelheid wondvocht die een
hydrocolloïdverband kan absorberen is
afhankelijk van de dikte van de
hydrocolloïdlaag. Er zijn dikke
hydrocolloïdverbanden zoals DuoDERM E en er zijn
dunne zoals DuoDERM Extrathin. Als het verband
vol is en gaat lekken moet het worden vervangen.
DuoDERM is een merknaam. Duoderm van de
firma Convatec was een van de eerste
hydrocolloïdverbanden op de markt. Inmiddels
zijn er vele andere merken van diverse
leveranciers. Enkele voorbeelden van
hydrocolloïdverbanden zijn Duoderm, Duoderm E,
Duderm ExtraThin, Duoderm Signal, Comfeel Plus,
Combiderm, Askina Hydro, Kliniderm Hydro,
Nu-derm hydrocolloïdverband, Suprasorb H, en
Tegaderm hydrocolloïdverband. Voor meer
informatie over de verschillende
hydrocolloïdverbanden (varianten, merken,
afmetingen, bestelnummers en prijzen): zie het
productoverzicht.
HOE WERKT EEN
HYDROCOLLOÏDVERBAND ?
Een hydrocolloid
verband wordt over een wond heen geplakt en
sluit de wond helemaal af van zuurstof. De
onderste laag van het verband neemt wondvocht op
en vervloeit tot een gel die goed contact maakt
met de wondbodem. Hydrocolloïdverbanden zijn
vooral werkzaam omdat ze een vochtig wondklimaat
creëren. In een vochtig wondklimaat verloopt het
proces van wondgenezing sneller dan in een droog
wondklimaat. Bij chronische wonden is er vaak
dood weefsel in de wond en dat moet worden
opgeruimd door de cellen van het afweersysteem
(leukocyten en macrofagen). Deze cellen kunnen
hun taak beter uitoefenen in een vochtige wond
dan in een uitgedroogde wond met een korst er
op. Ook de huidcellen kunnen beter en sneller
ingroeien in een vochtige wond dan in een droge
wond. Vaak is er ook minder pijn in wonden die
vochtig worden gehouden.
Daarnaast sluit de
hydrocolloïdlaag met de plastic toplaag de wond
hermetisch af van zuurstof. Bacteriën die
zuurstof nodig hebben om te overleven (aerobe
bacteriën) gaan hierdoor dood. Bacteriën die
zonder zuurstof kunnen overleven (anaerobe
bacteriën) blijven over. Een hydrocolloïdverband
doodt dus een gedeelte van de bacteriën.
Verder is er een theorie dat het afsluiten van
een wond van zuurstof de vorming van nieuwe
bloedvaten stimuleert. Een verschil in
zuurstofconcentratie is een prikkel voor
bloedvaten om te gaan groeien, en ze gaan zich
vermeerderen in de richting van het gebied waar
de zuurstofconcentratie het laagst is.
Hydrocolloïdverbanden kunnen de vorming van
nieuwe bloedvaten stimuleren. Er komt rood
weefsel in de wond. Dit wordt ook wel
granulatieweefsel genoemd. Granulatieweefsel
vult de wond, en daarna groeit de huid er aan de
randen overheen.
VOOR WELKE WONDEN
KAN EEN HYDROCOLLOÏDVERBAND WORDEN GEBRUIKT ?
Hydrocolloiden kunnen bij zeer veel
verschillende wonden worden gebruikt en ze
kunnen in bijna alle fasen van wondgenezing
worden toegepast. Ze worden gebruikt bij het
open been (ulcus cruris venosum) en bij
doorligwonden (decubituswonden) en bij tal van
andere wonden. De dikkere hydrocolloïden kunnen
ook gebruikt worden om de huid te beschermen
tegen druk. Schaatsers gebruiken ze om de voet
te beschermen tegen blaren, wielrenners
gebruiken ze om door te kunnen fietsen met
schaafwonden. Een andere toepassing is het
gebruik van hydrocolloïden op de intacte huid
rond een wond, om die te beschermen tegen de
inwerking van vocht of de kleeflagen van andere
pleisters.
Bij diepe wonden met veel
dood weefsel en ondermijnde wondranden (holten
en spleten in de diepte) kunnen ze beter niet
worden toegepast, omdat het gevaar bestaat dat
het wondvocht dan niet er uit kan.
ZIJN ER BIJWERKINGEN VAN HYDROCOLLOÏDVERBANDEN ?
Irritatie van de huid en allergie voor de
kleeflaag Hydrocolloïden met een kleeflaag
kunnen incidenteel de omgevende huid irriteren.
Ook contactallergie voor de kleeflaag komt voor.
Verweking van de huid rondom de wond De
bovenste laag van de huid, de hoornlaag wordt
wit door de langdurige blootstelling aan vocht.
Dit is niet heel erg, het positieve effect van
het vochtige klimaat voor de wond weegt op tegen
de lichte schade door inwerking van vocht op de
omliggende huid.
De wond lijkt groter te
worden De verbanden verweken de wond, dood
weefsel in de wond, korsten en de omgevende
huid. Door het wekende effect kan een wond bij
de eerste verbandwisseling wat groter lijken dan
daarvoor. Dit is niet echt zo, de wond wordt
niet groter, in uitgedroogde staat was de wond
wat meer samengetrokken.
Er komt een
vieze stinkende hoeveelheid pus onder vandaan !
Als een hydrocolloïdverband na een paar dagen
wordt verwijderd dan is het vaak even schrikken
wat er onder vandaan komt. Een stinkende op pus
lijkende smurrie komt vrij. Dit is echter geen
pus maar een op pus lijkende mix van het
vervloeide hydrocolloïd-materiaal, wondvocht, en
resten van dood weefsel. Het stinkt omdat de
anaerobe bacteriën die overleven onder een
afsluitend hydrocolloïdverband een weeïge, vieze
geur kunnen verspreiden. Het is goed om van te
voren te weten dat dit gebeurt en er bij hoort,
anders denkt u dat het verband de wond juist
erger maakt. Even spoelen en/of de smurrie
verwijderen door een paar keer de wond te deppen
met een gaas gedrenkt in fysiologisch zout (NaCl
0.9%) of water en de wond ziet er weer fraai
uit.
Wondinfectie Er kan een infectie
met schadelijke bacteriën ontstaan onder een
hydrocolloïdverband, maar dit is zeldzaam. Als
er tekenen van infectie zijn (roodheid rond de
wond, zwelling, warmte, pijn, koorts) dan moet
er een antibioticum worden gestart.
Teveel granulatieweefsel
(hypergranulatieweefsel) Hydrocolloïden
kunnen de vorming van granulatieweefsel (de
nieuwgevormde bloedvaten) stimuleren, en dat is
ook de bedoeling van het product, maar soms
schiet het te ver door. Teveel granulatieweefsel
(hypergranulatie), dat uitsteekt boven de
wondranden, is ook weer niet goed. De
ingroeiende huid heeft dan moeite om er overheen
te komen. Teveel granulatieweefsel, ook wel wild
vlees genoemd, kan worden aangestipt met
zilvernitraat stiften, of chirurgisch worden
verwijderd.
|