|
GRANULOMA ANNULARE |
 |
WAT IS GRANULOMA ANNULARE ?
Granuloma
annulare is een zwelling van de huid, vaak in de
vorm van een ringetje of kringetje (annulair
betekent ringvormig), veroorzaakt door een
ontsteking in het onderhuidse bindweefsel. Het
begint meestal met een klein rood bobbeltje, dat
langzamer groter kan worden. Het breidt aan de
randen uit, terwijl het centrum alweer geneest.
Zo ontstaat de ringvorm.
Het is een
goedaardige aandoening. Het komt vaak voor,
vooral op jonge leeftijd (onder de 30 jaar), en
iets vaker bij vrouwen dan bij mannen. Tot op
heden is niet precies bekend wat de oorzaak is
van de ontsteking bij granuloma annulare. Er
zijn nooit ziekteverwekkers zoals bacteriën of
virussen aangetroffen in de plekjes. Het is niet
besmettelijk. Het gaat bij de meeste patiënten
vanzelf over, binnen 1-2 jaar. Behandeling is
moeilijk, er zijn wel een aantal
behandelmethoden bekend, maar die zijn niet bij
iedereen even succesvol.
WAT ZIJN
DE VERSCHIJNSELEN ?
In het klassieke
geval ziet men ringvormige, rode of roze-rode
verhevenheden, zonder schilfering of jeuk,
vooral op de handruggen en voetruggen. Andere
plekken waar het vaak zit zijn de vingers,
tenen, en armen (vooral rond de ellebogen). Het
verschijnt vooral in de buurt van de gewrichten.
Er worden twee hoofdvarianten onderscheiden, de
lokale vorm, waarbij men één of enkele plekjes
ziet, vooral op bovengenoemde plaatsen, en
deuitgebreide vorm (granuloma annulare
disseminata). De uitgebreide vorm komt vaker op
volwassen leeftijd voor. Bij de uitgebreide vorm
kunnen er grote aantallen granulomen ontstaan,
verspreid over het lichaam (romp, armen, benen).
 |
 |
 |
| granuloma
annulare |
granuloma
annulare |
granuloma
annulare |
 |
 |
 |
| granuloma
annulare |
granuloma
annulare |
granuloma
annulare |
 |
 |
 |
| granuloma
annulare |
granuloma
annulare |
granuloma
annulare |
HOE WORDT DE DIAGNOSE
GESTELD ?
Vaak is het beeld zo duidelijk
dat er geen aanvullend onderzoek nodig is.
Vooral als de typische ringvorm aanwezig is.
Schimmelinfecties in een ringvormig patroon
(ringworm) kunnen er op lijken, maar die zijn
vaak meer schilferend en jeukend. Als het beeld
niet duidelijk is, kan een
biopt worden afgenomen. Onder lokale
verdoving wordt een klein rondje van 3-4 mm uit
een de plek gehaald met een stansje. Dit stukje
huidweefsel wordt in het laboratorium
onderzocht. Met microscopisch onderzoek is de
definitieve diagnose te stellen. Er wordt een
zogenaamde 'granulomateuze' ontsteking gezien,
en daarmee wordt bedoeld dat er cellen zijn te
zien die gespecialiseerd zijn in het opruimen
van beschadigd materiaal. Bij granuloma annulare
is het bindweefsel (collageen) beschadigd, ook
dat is te zien onder de microscoop. Het is
totaal onbekend wat de oorzaak is van de
beschadiging van het bindweefsel en de
opruimreactie er omheen.
IS ER EEN
RELATIE MET SUIKERZIEKTE ?
Bij patiënten
met suikerziekte komt granuloma annulare iets
vaker voor dan bij patiënten zonder
suikerziekte. Het omgekeerde geldt echter niet.
Bij patiënten met de lokale vorm van granuloma
annulare, dus met één of enkele plekjes, komt
suikerziekte (diabetes) niet veel vaker voor dan
bij mensen zonder granuloma annulare. Het is dan
ook niet noodzakelijk om bij elke patiënt met de
lokale vorm van granuloma annulare routinematig
te controleren op suikerziekte. Bij de
uitgebreide vorm van granuloma annulare bestaat
wel een iets hogere kans op de aanwezigheid van
suikerziekte of andere interne aandoeningen
(zoals o.a. een te hoog cholesterol gehalte). In
dat geval is het wel verstandig het bloed en/of
de urine na te kijken. Omdat het onderzoek naar
suikerziekte eenvoudig is,en vroege opsporing
belangrijk, zullen veel artsen geneigd zijn om
toch bij beide varianten van granuloma annulare
voor de zekerheid een onderzoek naar
suikerziekte te doen.
WAT IS DE
BEHANDELING ?
Omdat granuloma annulare
meestal spontaan verdijnt, ook al kan dit lang
duren, bestaat ook de optie om het niet te
behandelen en spontane genezing af te wachten.
Indien toch gekozen wordt voor behandeling, dan
zijn er verschillende mogelijkheden:
Lokale vorm, beperkt aantal plekken:
| - |
Corticosteroïden lokaal. Dagelijks of om de dag
wordt een sterke corticosteroïd crème of zalf
aangebracht op de plek. Het corticosteroïd
hormoon in de crème remt de ontstekingsreactie.
Om de actieve bestanddelen beter te laten
doordringen in de diepte, wordt deze behandeling
het liefst gecombineerd met een afsluitende
(occlusieve) pleister. |
| - |
Intralesionale
corticosteroïden. Bij deze behandeling wordt een
kleine hoeveelheid van een
corticosteroïd-oplossing, meestal gemengd met
een verdovingsmiddel, ingespoten in de plek. De
behandeling wordt zonodig na enkele weken
herhaald. |
| - |
Cryotherapie (bevriezen). Door
middel van vloeibare stikstof wordt de hele plek
oppervlakkig bevroren. De behandeling wordt
zonodig na enkele weken herhaald. De schade die
de bevriezing aanricht heeft vaak een gunstig
effect. Het is bekend dat granuloma annulare kan
verdwijnen na allerlei vormen van beschadiging
van de huid. Ook na het afnemen van een biopt
verdwijnt het wel eens vanzelf. |
Uitgebreide vorm:
| - |
Lichttherapie.
Verschillende therapeutische lichtbehandelingen
zijn mogelijk (PUVA, UVA-1, Re-PUVA). |
| - |
Geneesmiddelen zoals Dapson (diafenylsulfon,
DDS) en Nivaquine (chloroquine). Dit zijn van
oorsprong op micro-organismen gerichte
antibiotica (Nivaquine is bijvoorbeeld een
anti-malaria middel), die daarnaast nog een
aparte ontstekingsremmende werking hebben. |
| - |
Immuunsuppressie. Bij zeer uitgebreide vormen
worden soms sterke ontstekingsremmende
geneesmiddelen voorgeschreven zoals prednison of
ciclosporine. |
| - |
Overige middelen: er zijn
nog een aantal andere geneesmiddelen
(antibiotica, ontstekingsremmers, cytostatica)
bekend die zouden kunnen worden uitgeprobeerd in
uitzonderlijke gevallen. Het probleem is dat er
geen goede studies bekend zijn die bewijzen dat
deze middelen effectief zijn bij de uitgebreide
vorm van granuloma annulare. |
Bij het
voorschrijven van geneesmiddelen moet in alle
gevallen een goede afweging worden gemaakt
tussen de hoeveelheid last die granuloma
annulare veroorzaakt en de bijwerkingen van de
geneesmiddelen. Voorkomen moet worden dat 'het
middel erger is dan de kwaal'.
|
