|
HOOFDROOS (PITYRIASIS CAPITIS) |
 |
WAT IS HET ?
Hoofdroos is een milde
vorm van eczeem op het behaarde hoofd, waarbij
kleine schilfertjes ontstaan. Deze schilfering
is hinderlijk, vooral als er schilfertjes naar
beneden dwarrelen op donkere kleding. Andere
klachten bij roos kunnen zijn jeuk en een
vettige hoofdhuid.
 |
 |
 |
| hoofdroos |
ernstige vorm
hoofdroos |
ernstige vorm
hoofdroos |
De
schilfertjes zijn oude huidcellen, die loslaten
van de huid. De cellen van de hoofdhuid
vernieuwen zich voortdurend, in ongeveer 3 weken
is de huid geheel vernieuwd. Aan de onderkant
worden nieuwe cellen gevormd, aan de bovenkant
laten oude cellen los in de de vorm van een
schilfertje. Deze schilfertjes zijn bij een
normale huid klein en onzichtbaar. Bij eczeem
van de hoofdhuid verloopt het proces van
vernieuwing sneller dan normaal en ontstaan er
dus ook meer schilfers. Daarnaast blijven de
oude huidcellen aan elkaar klonteren, waardoor
de schilfers groter en zichtbaarder zijn.
Het begrip eczeem wordt gebruikt voor allerlei
huidafwijkingen waarbij de huid geïrriteerd,
rood, schilferend en jeukend is. De vorm van
eczeem die hoofdroos veroorzaakt wordt ook wel
seborroisch eczeem genoemd. Een andere naam voor
hoofdroos is dus seborroisch eczeem van de
hoofdhuid. De officiële medische term is
pityriasis capitis, de Engelse term is
dandruff.
WAT IS DE OORZAAK ?
Het is niet
precies bekend waarom de ene persoon meer last
van roos heeft dan de andere.
Drie factoren
spelen een rol bij het ontstaan van roos:
1.
de vetheid van de huid (bepaald door de
hoeveelheid talg die aangemaakt wordt door de
talgklieren)
2. de aanwezigheid van bepaalde
gisten (Pityrosporum, ook wel Malassezia
genoemd) op de hoofdhuid
3. aanleg,
gevoeligheid voor het krijgen van roos
Talgproductie
De huid wordt vet gehouden door
talg, aangemaakt door de talgklieren. De
hoeveelheid talg die geproduceerd wordt is niet
bij iedereen hetzelfde. Sommigen hebben een
vette huid, anderen hebben juist een droge huid.
Patiënten met roos hebben vaak meer
talgproductie en een vettere hoofdhuid.
Gisten
Gisten komen bij iedereen op de huid
voor, dat is normaal. Maar bij mensen met roos
zijn de gisten in veel grotere aantallen
aanwezig. Deze gisten, waarvan verschillende
varianten bestaan zoals Malassezia furfur,
Malassezia globosa en Malassezia restricta,
leven van het vetlaagje op de huid. Ze
produceren enzymen die het vet uit de talg
afbreken in verzadigde vetzuren en onverzadigde
vetzuren. De gisten nemen de verzadigde vetzuren
op, en de onverzadigde vetzuren blijven achter
op de huid. Deze vetzuren irriteren de huid en
veroorzaken een eczeem. Dit eczeem (seborroisch
eczeem) zit in geval van roos op de hoofdhuid,
maar seborroisch eczeem kan ook op andere
plaatsen zitten zoals in het gezicht in de
wenkbrauwen en naast de neus, achter de oren, of
op de borst.
 |
|
de gist Malassezia furfur |
Aanleg
Hoewel de aanwezigheid van gisten op
de huid duidelijk een rol speelt bij het
ontstaan van roos is dat niet de enige factor.
Immers, de gisten komen bij iedereen voor, maar
niet iedereen heeft last van roos. Men moet er
dus gevoelig voor zijn.
Overige factoren
Schilfering van de hoofdhuid kan ook ontstaan
door uitdroging ten gevolge van shampoos tegen
vet haar, of door irritatie door shampoos of
andere haarverzorgende middelen, of door een te
droog (binnen)klimaat.
WIE KRIJGT
HET ?
Roos komt veel voor en mannen en
vrouwen van alle leeftijden kunnen het krijgen.
Vaak begint hoofdroos in de puberteit. Ongeveer
de helft van de twintig-jarigen heeft er last
van, mannen iets vaker dan vrouwen. Meestal
wordt het minder na het vijftigste jaar. Bij
baby's ontstaan soms in de eerste levensmaanden
vettige gele schilfers op het hoofdje. Die vorm
van hoofdroos wordt 'berg' genoemd.
IS HET BESMETTELIJK ?
Hoofdroos is niet
besmettelijk. De gist die een rol speelt komt
bij iedereen normaal voor op de huid, maar gaat
alleen toenemen in aantal onder bijzondere
omstandigheden, en veroorzaakt alleen problemen
bij mensen die daar bevattelijk voor zijn.
WORDT IK ER KAAL VAN ?
U wordt er
niet kaal van. Het kan wel lijken alsof u meer
haren verliest, soms worden met schilfertjes die
loskomen ook haren meegenomen, maar die worden
altijd weer vervangen door nieuwe haren. De
haarzakjes raken niet beschadigd door hoofdroos.
HOE WORDT HOOFDROOS BEHANDELD ?
Hoofdroos kan goed worden behandeld en onder
controle worden gehouden met speciale anti-roos
shampoos. Deze shampoos zijn verkrijgbaar bij de
drogist, bij de apotheek, of op recept via uw
huisarts of dermatoloog. Er zijn verschillende
soorten shampoos, met verschillende werking.
Sommige zijn gericht op het bestrijden van de
gisten, anderen op het remmen van de ontsteking
van de huid en de jeuk, of het verminderen van
de schilfering. Het bestrijden van de gisten kan
een sterke verbetering van het eczeem opleveren,
waardoor de roos (vrijwel) helemaal verdwijnt.
WELKE PRODUCTEN ZIJN ER VOOR DE
BEHANDELING VAN HOOFDROOS ?
Anti-roos
shampoos met zinkpyrithion of seleensulfide
Anti-roos shampoos met zinkpyrithion of
seleensulfide verminderen de verhoogde aanmaak
van talg en remmen de toegenomen schilfering van
de hoofdhuid. De schilfers, korstjes en de jeuk
zullen verminderen of verdwijnen. Zinkpyrithion
vermindert ook het aantal gistcellen op de huid.
Deze shampoos zijn zonder recept verkrijgbaar
bij drogisterij en apotheek. Voorbeelden
zijn o.a. Head & Shoulders, Selsun, Resdan, Guhl
anti-roos shampoo, Sebamed anti-roos shampoo,
Revlon ZP11. Vaak kunt u met deze shampoos het
probleem al verhelpen. Was uw haar om de paar
dagen met de anti-roos shampoo. Masseer de
shampoo stevig in en laat het vijf tot tien
minuten inwerken.
Ketoconazol gel of shampoo
Ketoconazol is een middel tegen infecties met
schimmels of gisten (antimycoticum). Door
vermindering van het aantal gisten op de
hoofdhuid neemt de irritatie af en kan de roos
herstellen. Voorbeelden zijn Nizoral hoofdgel
(ketoconazol hoofdgel) en Rooscure (shampoo met
1% ketoconazol). Nizoral hoofdgel is alleen op
recept verkrijgbaar en wordt ook vergoed.
Rooscure is zonder recept te koop bij
drogisterij of apotheek en wordt niet vergoed.
Ketoconazol is geschikt voor volwassenen en
kinderen vanaf twaalf jaar. Als u zwanger bent,
vraag dan eerst uw arts om advies voordat u deze
shampoo gaat gebruiken. Was het haar eerst met
een shampoo naar keuze, daarna een kleine
hoeveelheid Nizoral-hoofdgel over het nog natte
haar verdelen en voorzichtig inmasseren. Laat
het vijf minuten inwerken. Het haar dan met warm
water goed uitspoelen en drogen (eventueel met
behulp van een haardroger). Doe dit minimaal 2
keer per week gedurende 4 weken, daarna eenmaal
per week tot de klachten zijn verdwenen. Op de
overige dagen kan het haar gewoon gewassen
worden met een andere milde of pH-neutrale
shampoo. Besef dan wel dat hierdoor de
ketoconazol er weer uitgewassen wordt. Als u
dagelijks uw haar wast is het beter om 4 keer
per week de ketoconazol gel aan te brengen.
Bijwerkingen komen niet vaak voor.
Huidirritatie, jeuk, vetter of droger haar en
haaruitval kunnen voorkomen. Bij chemisch
beschadigd en grijs haar kan verkleuring
optreden.
Nizoral (ketoconazol) bestaat ook
als crème, deze wordt bij seborroisch eczeem op
niet behaarde plaatsen toegepast.
Corticosteroïden
Lokale
corticosteroïden worden bij allerlei soorten van
eczeem toegepast, en zijn ook zeer effectief bij
het bestrijden van de ernstigere vormen van
hoofdroos. Zij remmen de ontsteking van de huid
en daarmee komt het eczeem tot rust. Ook de
eventuele roodheid en jeuk nemen af en de
schilfering verdwijnt. Ze bestaan in
verschillende sterktes, ingedeeld in klasse 1
t/m 4. Voor de hoofdhuid wordt meestal een
klasse 2 of 3 lotion voorgeschreven. Ze zijn
alleen op recept verkrijgbaar. Voorbeelden zijn
triamcinolonacetonide lotion, Locoid scalplotion
(hydrocortison-butyraat), en Topicorte lotion
(desoxymethason).
Salicylzuur
Salicylzuur heeft een verwekend en
vochtinbrengend effect op het bovenste laagje
van de huid. Door salicylzuurhoudende producten
te gebruiken worden schilfers, ook dikke
schilferlagen verwijderd van de hoofdhuid.
Salicylzuur is beschikbaar in de vorm van
lotions, maar kan ook als bestanddeel worden
toegevoegd aan andere anti-roos producten, zoals
corticosteroïden.
Koolteer
bevattende producten
Koolteer heeft lichte
ontstekingsremmende eigenschappen en is een oud
en beproefd middel voor de behandeling van
hoofdroos. Het wordt gebruikt wanneer de gewone
anti-roos shampoos met zinkpyrithion,
seleensulfide of ketoconazol onvoldoende effect
hebben.
Koolteer kan ook als bestanddeel worden
toegevoegd aan andere anti-roos producten.
Tips
Roos wordt vaak erger bij lage
temperaturen en een lage luchtvochtigheid. 's
Winters bij koud weer en met de CV aan kunt u er
dus meer last van hebben. Zonlicht
(UVB-straling) geeft verbetering. Profiteer
daarom van zonnige dagen.
Was uw haar elke
dag of een paar keer per week met een milde of
pH-neutrale shampoo als u last heeft van roos.
Het masseren van de hoofdhuid vermindert de
schilfering. Spoel de shampoo altijd goed uit.
Als er zeepresten achterblijven, kunnen die de
hoofdhuid irriteren.Haarverzorgingsproducten,
zoals gel, mousse of haarlak, hebben geen
invloed op roos. U kunt ze blijven gebruiken.
WAT ZIJN DE VOORUITZICHTEN ?
Door de verschillende anti-roos producten te
gebruiken verdwijnt de roos geheel of bijna
geheel. Het is helaas niet mogelijk de gist voor
eens en voor altijd uit te bannen. Vaak komt
enige tijd na het staken van de therapie de roos
weer geleidelijk terug. Het is dus een kwestie
van goed bijhouden
Wanneer de ‘roos’ na
zes weken behandeling volgens voorschrift met
een medicinale shampoo in het geheel niet
reageert op de behandeling, dan is het mogelijk
geen roos maar iets anders, bijvoorbeeld een
ander type eczeem, of psoriasis, of een
schimmelinfectie. Het is verstandig om dan een
afspraak te maken bij de huisarts of dermatoloog
om dit te laten beoordelen. Andere reden om naar
de huisarts of huidarts te gaan zijn als de huid
ontstoken of pijnlijk is, of als er dikke,
zilverachtige schilferlagen ontstaan, of als er
sprake is van haaruitval.
|
