|
LASER BEHANDELING IN DE DERMATOLOGIE |
 |
WAT BETEKENT LASER ?
Laser is het
letterwoord van Light Amplification by the
Stimulated Emission of Radiation.
Een laser
kan in zeer korte tijd een enorme hoeveelheid
licht uitzenden.
In 1959 werd het eerste
laserapparaat gebouwd en sindsdien is de
lasertechniek niet meer weg te denken uit het
dagelijks leven. De muziek CD’s en de
prijs-aflees apparaten van de kassa’s zijn
voorbeelden van hedendaags toegepaste
lasertechniek.
Ook in de geneeskunde wordt
steeds meer gebruik gemaakt van lasers.
Daarnaast wordt laser toegepast om cosmetische
redenen.
HOE WERKT EEN LASER
APPARAAT ?
Een laserapparaat bestaat
uit:
- Een kast gevuld met een medium dat
een gas, een vloeistof of een vaste stof kan
zijn.
- Aan weerszijden van de kast zijn
spiegels geplaatst.
- Een krachtbron levert
energie aan het medium in de kast waardoor er
licht ontstaat.
- Het licht wordt tussen de
spiegels heen en weer gekaatst waardoor er in
zeer korte tijd enorm veel licht ontstaat.
-
In één spiegel zit een gat met een sluiter.
- Door de sluiter te openen komt er een bundel
licht vrij.
- Dit laserlicht heeft één
bepaalde golflengte afhankelijk van het medium
in de lichtkast.
FLITSLAMPEN OF
INTENSE PULSED LIGHT (IPL)
Dit is een
andere techniek dan de laserapparaten. Het
verschil is dat een laserapparaat één bepaalde
golflengte uitzendt en een flitslamp meerdere
golflengten. Het effect op de huid is echter min
of meer gelijk zodat datgene wat vermeld wordt
over de effecten van de laserapparaten
grotendeels ook geldt voor de flitslampen.
WAT DOET LASERLICHT MET DE HUID
?
Als de
laserstraal de huid treft kunnen sommige delen
van de huid worden beschadigd, terwijl andere
onderdelen worden gespaard. De laser is dus
in staat selectief bepaalde structuren in de
huid te beschadigen. Welke structuren worden
beschadigd en welke niet wordt onder andere
bepaald door het type laser en de sterkte van de
straling.
De structuren van de huid die
behandeld kunnen worden met de lasers en de
flitslampen zijn:
- Bloedvaten: te
behandelen met golflengten van 500 tot 600
nanometer (nm) en van 755 tot 1064 nm
(bloedvatlasers en flitslampen).
- Pigment:
te behandelen met golflengten tussen 600 en 1064
nm (pigmentlasers en flitslampen).
-
Collageen (steunweefsel) afwijkingen: te
behandelen met golflengten van 585 tot 595 nm en
1064 tot 1540 nm.
- Water: te behandelen met
golflengten van boven de 2000 nm. Omdat de
opperhuid voor 70% uit water bestaat worden
afwijkingen van de opperhuid behandeld met
lasers, die licht uitzenden van 2940 en 10.640
nm (verdampende lasers).
Dit betekent,
dat met één laserapparaat niet alle
huidafwijkingen behandeld kunnen worden.
Om
een goed resultaat te bereiken dient het juiste
apparaat gekozen te worden.
Met één
flitslampapparaat kunnen wel meerdere
huidafwijkingen worden behandeld.
IPL
lasers
BLOEDVATLASERS
De
bloedvatlasers en de flitslampen hebben op de
huid de volgende effecten:
- de opperhuid
wordt niet beschadigd, het laserlicht passeert
de opperhuid alsof het van glas is.
- te
wijde bloedvaten in de lederhuid worden
vernietigd.
- de normale bloedvaten worden
gespaard.
- het steunweefsel van de huid
wordt soepeler.
Met deze apparaten
kunnen behandeld worden:
Bloedvatafwijkingen:
- wijnvlekken
- couperosevaatjes in het gelaat
- verwijde vaatjes bijvoorbeeld na
röntgenbestraling:
- spinvaatjes
Steunweefselafwijkingen:
- dikke en dunne littekens
- groei- en zwangerschapsstrepen
- verouderingsverschijnselen van de huid
Huidziekten:
- psoriasis
-
acne
-
wratten
Mogelijke bijwerkingen van de
bloedvatlasers:
- Geringe pijn; plaatselijke
verdoving is in het algemeen niet nodig.
-
Blauwe vlekjes. Dit zijn kleine
bloeduitstortingen, die in 1 tot 2 weken weer
verdwijnen.
- Witte vlekken ontstaan vooral
als de huid gebruind is, daarom wordt aanbevolen
om, 6 weken voor de
laserbehandeling,
zonlicht op de te behandelen huid te vermijden.
Deze witte vlekken verdwijnen vrijwel altijd
spontaan.
- Donkere vlekken ontstaan meestal
door zonlicht blootstelling na de
laserbehandeling. Het advies luidt om
gedurende 4 weken na de behandeling de
behandelde lichaamsdelen niet aan zonlicht of
hoogtezon bloot te stellen.
-
Littekens tengevolge van behandeling van de
bloedvatlaser zijn zeldzaam.
Deze
bijwerkingen gelden in mindere mate ook voor
flitslampen. Na flitslampbehandeling kan men na
2 weken weer in de zon. Omdat de opperhuid
niet wordt beschadigd ontstaan er geen wonden,
een verband is dus niet nodig.
 Vaatlaser
(pulsed dye laser)
VERDAMPENDE
LASERS (ABLATIEVE LASERS)
Met de
verdampende lasers kunnen zeer accuraat, dunne
lagen van de opperhuid verwijderd worden. Deze
apparaten zijn derhalve te gebruiken bij
oneffenheden van de huid, zoals verheven
moedervlekken, littekens, beginnende huidkanker,
maar ook bij rimpels en
verouderings-verschijnselen van de huid.
Er
zijn 2 typen verdampende lasers; de kooldioxide
(CO2-laser) en de Erbium-laser. Van deze twee
heeft de CO2-laser meer effect maar ook meer
kans op bijwerkingen.
Door de verdamping
ontstaat er een oppervlakkige wond die in 3
dagen (Erbium-laser) of 1 tot 3 weken
(CO2-laser) geneest. Na de behandeling wordt een
verband aangelegd en wordt er meestal een
behandeling voorgeschreven om wondinfectie met
bacteriën en virussen te voorkomen. Na
behandeling van rimpels met de CO2-laser, in
mindere mate met de Erbium-laser, is er eerst
een ontvelling van het gelaat en komt er in de
eerste dagen wondvocht vrij waardoor de
verbanden in het begin vaak verwisseld moeten
worden. Vervolgens is het gelaat rood en
gezwollen. De roodheid en de zwelling verdwijnen
wel maar het kan 3 weken tot 3 maanden duren.
Bij de Erbium-laser duurt dit 1-2 weken. Het
gunstige effect op de rimpels houdt 1-5 jaar
aan.
De behandeling met de verdampende
lasers is pijnlijk. Oppervlakkige behandeling
met de Erbium-laser kan zonder verdoving maar
voor diepere behandeling is plaatselijke
verdoving nodig. De CO2-laser behandeling is
veel pijnlijker en kan niet zonder plaatselijke
verdoving of algehele narcose.
Mogelijke
bijwerkingen van de verdampende lasers:
-
Witte vlekken die niet altijd verdwijnen.
Het advies is om de 6 weken voor de behandeling,
zonlicht blootstelling te vermijden.
-
Donkere vlekken die meestal wel verdwijnen.
Hiervoor is het advies om, na de behandeling,
zonlicht blootstelling te vermijden tot 6 weken
na de Erbium-laser en tot 3 maanden
na de CO2-laser.
- Wondinfectie (zie
boven).
- Littekenvorming. Dit komt vaker
bij de CO2- dan bij de Erbium-laser voor.
-
Roodheid die niet verdwijnt. Dit is een zeldzame
bijwerking van de CO2-laser en kan goed
behandeld worden met de
bloedvatlaser.
- Rosacea. Dit is een
aandoening van het gelaat met rode bultjes en
puisten die berust op aanleg maar die
door de laserbehandeling (vooral de CO2-laser)
kan verergeren. Deze aandoening wordt behandeld
met antibiotica (zie ook de folder
rosacea).
- Gerstekorrels en voorbijgaande
acne.
- Allergische reacties op de
verbandmiddelen kunnen bij uitzondering
optreden.
Vanwege de mogelijke
bijwerkingen van vooral de CO2-laser gaat men de
laatste tijd voor de behandeling van littekens
en rimpels in toenemende mate over op
non-ablatieve lasers, waarbij de opperhuid niet
beschadigd wordt en waarmee alleen het
steunweefsel in de lederhuid verbetert. Meerdere
behandelingen zijn nodig om voldoende resultaat
te bereiken.
Bij de oudere huid ziet de
opperhuid er vaak groezelig uit, vooral bij
rokers, en dit verbetert niet met de
non-ablatieve laserbehandeling. Door deze
behandeling te combineren met de Erbium-laser of
chemische peeling kan toch het gewenste
resultaat bereikt worden.
 |
 |
 |
|
CO2 laser |
CO2 fractional laser |
Erbium YAG laser |
PIGMENTLASERS
De pigmentlasers en flitslampen werken op
het pigment in de huid. Dit pigment wordt
melanine genoemd.
Huidafwijkingen die
pigment bevatten kunnen met deze lasers
behandeld worden, zoals moedervlekken,
ouderdomsvlekken en tatoeages.
Deze lasers
worden ook gebruikt voor ontharing, omdat
haarzakjes in de groeifase melanine bevatten.
Haarzakjes in de rustfase bevatten geen melanine
en reageren daarom niet op de laserbehandeling.
Na verloop van tijd komen de rustende haarzakjes
weer in de groeifase en worden weer gevoelig
voor laserbehandeling. Dit is de reden, dat bij
ontharing meerdere behandelingen nodig zijn.
Blonde, witte en grijze haren bevatten helemaal
geen melanine, ook niet in de groeifase. Daarom
zijn de resultaten bij mensen met blond, wit of
grijs haar slecht. Er zijn nieuwe technieken in
ontwikkeling waarbij de haarzakjes worden
aangekleurd met melanine dat in de haarzakjes
wordt gebracht via een spray. Als er voldoende
melanine op deze manier in de haarzakjes terecht
is gekomen is laserontharing van blonde, witte
en grijze haren toch mogelijk.
Mogelijke
bijwerkingen van pigmentlasers en flitslampen:
- De behandeling is weinig pijnlijk; verdoving
is niet nodig.
- Witte vlekken, vooral bij
mensen met een donkere huid.
- Donkere
vlekken, vooral als binnen 4 weken na de
behandeling de behandelde huid wordt
blootgesteld aan zonlicht.
-
Infecties en littekens zijn zeldzaam.
Deze
bijwerkingen gelden in mindere mate ook voor
flitslampen (zie eerdere tekst).
WAT IS DE TOEKOMST ?
Lasers en
flitslampen hebben de mogelijkheden van vooral
de cosmetische dermatologie revolutionair
verbeterd. Nieuwe technieken worden ontwikkeld
met het doel betere resultaten te bereiken met
minder kans op bijwerkingen.
|
