LEPRA (LEVEN MET LEPRA) |
|
WAT IS LEPRA ?
Lepra is een ziekte
die wordt veroorzaakt door een bacterie (Mycobacterium
leprae). Deze
bacterie vermenigvuldigt zich in huid en
zenuwweefsel. Dit kan leiden tot
zenuwbeschadiging in vooral de handen, voeten en
ogen. Deze verschijnselen treden vaak heel
geleidelijk op, enkele maanden tot soms wel
twintig jaar na de besmetting. Een andere naam
voor lepra is ‘de ziekte van Hansen’.
WELKE SOORTEN LEPRA ZIJN ER ?
Er bestaan
twee soorten lepra: tuberculoïde
lepra en lepromateuze
lepra.
Tuberculoïde lepra veroorzaakt
lichter gekleurde vlekken op de huid en
zenuwbeschadiging. Deze vorm van lepra kan het
gevoel in voornamelijk de hand(en) en/of
voet(en) aantasten. U kunt zich dan verwonden
zonder het te merken. Door te veel druk en
beschadigingen van de gevoelloze voet kunnen
moeilijk genezende wonden ontstaan. Als deze
wonden erg ontsteken kan een amputatie nodig
zijn. Soms worden ook de zenuwen van spieren
in de handen en/of voeten aangetast waardoor
verlammingen kunnen optreden. Dit leidt tot
misvormingen zoals een klapvoet of een
‘klauwhand’. Tuberculoïde lepra is weinig of
niet besmettelijk.
Lepromateuze lepra is
de meer besmettelijke vorm. Hierbij ontstaan
vaak knobbels en zwellingen van de huid, oren en
neusrand. Daarnaast kunnen zenuwen dik en
pijnlijk zijn. Pas na langere tijd, en bij
onvoldoende of geen behandeling, kunnen ook de
zenuwen worden aangetast.
WAAR KOMT
LEPRA VOOR ?
Lepra komt het meest voor
in Zuidoost-Azië, Afrika en Latijns-Amerika. De
meeste nieuwe gevallen van lepra treden op in
India, Brazilië, Indonesië, Kongo, Ethiopië,
Bangladesh, Nigeria, Nepal, Myanmar, Soedan,
Tanzania, de Filippijnen, Sri Lanka, Madagaskar,
China, Mozambique, Angola en Suriname. De ziekte
komt vaker voor in gebieden waar de hygiëne
slecht is.
Lepra wordt in Nederland
sinds de Middeleeuwen niet meer verspreid. Wel
komt lepra hier nog voor als importziekte, bij
mensen die de ziekte ergens anders hebben
opgelopen. In totaal wonen er rond de 400 mensen
die lepra hebben gehad in Nederland. Ieder jaar
wordt er nog bij 5 tot 10 mensen lepra
vastgesteld.
HOE BESMETTELIJK IS
LEPRA ?
Lepra is niet heel besmettelijk.
In Nederland zijn de omstandigheden zelfs zo dat
leprabesmetting niet mogelijk is. Maar zelfs als
u in de landen waar lepra nog voorkomt in
contact komt met onbehandelde leprapatiënten, is
de kans om zelf lepra te krijgen heel erg klein.
Leprapatiënten die al onder behandeling zijn,
zijn niet meer besmettelijk voor hun omgeving.
De leprabacterie wordt vooral via de lucht
in kleine druppeltjes verspreid, net als bij
griep. U kunt besmet worden door contact met
iemand die nog niet is behandeld. Bij de
besmettelijke vorm van lepra, zit de bacterie in
de slijmvliezen van vooral de neus en keelholte.
Door hoesten en niezen komen de bacteriën in de
lucht. Zo kunnen andere mensen besmet worden.
Toch krijgen de meeste mensen die met de
leprabacterie in contact komen geen lepra, omdat
het afweersysteem de bacterie onschadelijk
maakt. Alleen als u in een gebied waar lepra nog
veel voorkomt, veel contact heeft gehad met
iemand die nog niet behandeld is tegen lepra,
heeft u kans lepra te krijgen.
Lepra is
geen erfelijke ziekte. Toch komt het in sommige
families meer voor dan in andere. Dit komt
doordat sommige leden van die families weinig
weerstand tegen de leprabacterie hebben. Dit
gebrek aan weerstand is wel erfelijk.
WELKE COMPLICATIES KUNNEN ER ZIJN ?
Lepra kan goed behandeld worden. Maar als
daarmee pas wordt begonnen in een vergevorderd
stadium zijn de veroorzaakte handicaps meestal
niet omkeerbaar. Door behandeling kan dit wel
beperkt blijven. Om verdere handicaps te
voorkomen zijn soms aanpassingen in het
dagelijks leven noodzakelijk, en regelmatige
controle is aan te raden.
HOE WORDT
LEPRA BEHANDELD ?
Lepra wordt behandeld
met een combinatie van antibiotica. Deze
combinatie wordt ‘multi-drug therapy’ genoemd
(MDT). Een kuur van deze medicijnen duurt
meestal niet langer dan 6 maanden tot 2 jaar.
Het is belangrijk dat de medicijnen trouw worden
ingenomen om te kunnen genezen en om antibiotica
resistentie te voorkomen.
Als bijwerking
van de medicijnen ontstaan er wel eens klachten
als misselijkheid en duizeligheid. Na korte tijd
verdwijnen deze klachten meestal weer. Bij
sommige mensen verkleurt de huid gedurende de
behandelperiode. Dit is tijdelijk. Bij blijvende
klachten is het goed de arts te raadplegen. Ook
is een regelmatige controle belangrijk.
Met de juiste behandeling, goede instructies op
het gebied van persoonlijke hygiëne en goede
zorg, zijn verminkingen en misvormingen te
voorkomen. Een tijdige diagnose en behandeling
zijn van groot belang.
Sommige mensen
hebben tijdens en na de behandeling last van
zogenaamde leprareacties. Deze reacties maken uw
zenuwen en uw huid dik en pijnlijk. Ook kunt u
last hebben van pijnlijke knobbeltjes of rode
vlekken op uw huid, koorts, gewrichtspijn of
opgezette lymfeklieren. Dit betekent niet dat de
lepra weer terug is. De reactie ontstaat doordat
uw eigen afweersysteem reageert op dode
bacteriën. Deze kunnen na de behandeling nog
enkele jaren in uw lichaam zitten.
BELANGRIJK: Om te voorkomen dat uw zenuwen
verder beschadigd worden, moeten lepra reacties
snel worden bestreden met ontstekingsremmers.
Daarom is het erg belangrijk om uw arts direct
te melden als u in de beginfase van de
leprabehandeling last krijgt van pijnlijke
zenuwen, bij krachtsverlies, bij pijnlijke
huidafwijkingen, koorts, gewrichtspijnen en
oogklachten.
De behandeling van lepra
met antibiotica kan in veel gevallen de
zenuwschade niet wegnemen. Eventuele
verlammingen, misvormingen en gevoelloosheid
blijven dan bestaan. Verlammingen kunnen in
sommige gevallen wel chirurgisch worden
gecorrigeerd.
Er bestaat nog geen vaccin
tegen lepra. Het zo snel mogelijk behandelen van
personen die lepra hebben, is tot nu toe is de
beste manier om verspreiding van lepra tegen te
gaan.
WAT GEBEURT ER NA DE
BEHANDELING ?
Na de behandeling is in de
eerste periode een jaarlijkse controle van groot
belang. Bij enkele patiënten kan de ziekte later
misschien toch terugkomen of kunnen er alsnog
leprareacties optreden. Bent u ongerust en denkt
dat de ziekte terugkomt? Maak dan een afspraak
bij het lepraspreekuur van de polikliniek
Dermatologie. De polikliniek is tijdens
kantooruren te bereiken op 020-5662530. ’s
Avonds en in het weekend via de verpleegafdeling
Dermatologie op 020-5664066.
WAT
MOET IK ZELF DOEN ALS IK LEPRA HEB ?
Als
er sprake is van verminderd of geen gevoel in uw
voeten en/of handen, is het belangrijk om deze
dagelijks te inspecteren en verzorgen. Week
en was uw voeten met zeep in warm water en smeer
ze dagelijks in met vaseline om uitdrogen en
barsten van eelt te voorkomen. Wees voorzichtig
bij het nagelknippen en houdt uw voeten zoveel
mogelijk vrij van eelt. Doe dit nooit met een
mesje of een scherp voorwerp, maar voorzichtig
met een eeltrasp. Controleer uw voeten dagelijks
op rode, gezwollen, beschadigde of pijnlijke
plekken. Als er sprake is van een infectie kan
deze bij verwaarlozing tot op het bot
doordringen en een amputatie van de voet tot
gevolg hebben. Draag goed passende schoenen met
stevige onbuigzame zolen en lage hakken, dus
geen nauwe of wijde schoenen. Loop nooit op
blote voeten en draag geen open schoenen.
Zandkorrels of steentjes kunnen uw voet
ongemerkt beschadigen.
Week en was ook
uw handen dagelijks in warm water. Smeer als het
nodig is ook uw handen in met vaseline om
uitdrogen en barsten te voorkomen. Pas op met
roken en gebruik eventueel een sigarettenpijpje.
Vaak is aanpassing van gereedschap bij het werk
nodig om blaren te voorkomen, bespreek dit met
uw arts. Gebruik ook altijd doeken of
pannenlappen bij het oppakken van hete
voorwerpen en gebruik nooit kokend of heet
afwaswater. Bedenk voor u iets oppakt of het
voorwerp misschien heet zou kunnen zijn.
WAT IS DE INVLOED VAN LEPRA OP HET
DAGELIJKS LEVEN ?
Lepra is in Nederland
een onbekende ziekte. Door sommigen mensen wordt
lepra in verband gebracht met schuld en
vooroordelen. Hierdoor kan er een gevoel van
schaamte ontstaan voor de ziekte. Ook kunnen
sommige mensen contact vermijden uit angst zelf
besmet te worden. Dit is heel vervelend voor
uzelf en soms ook voor uw familieleden. Hulp van
een maatschappelijk werker of een psycholoog kan
dan uitkomst bieden.
Als u last heeft
van gevoelloosheid of beperkingen ervaart in uw
dagelijkse leven, kan lepra ervoor zorgen dat u
minder mobiel wordt of dat u uw leven moet
aanpassen om verdere complicaties te voorkomen.
Goede voorlichting en vroege opsporing van de
ziekte is daarom erg belangrijk.
WILT U MEER INFORMATIE ?
Meer informatie
over Lepra in Nederland kunt u vinden op:
www.leprastichting.nl
|