LICHEN PLANUS |
|
WAT IS HET ?
Lichen planus, ook wel
lichen ruber planus genoemd, is een
ontstekingsreactie van de huid en de
slijmvliezen. Zowel mannen als vrouwen kunnen
deze ziekte krijgen, meestal omstreeks
middelbare leeftijd. Lichen planus is niet
besmettelijk en niet erfelijk.
HOE ONTSTAAT HET ?
Er zijn veel mogelijke
verklaringen voor het ontstaan van lichen
planus, maar de oorzaken zijn grotendeels
onbekend. De meeste gegevens wijzen erop dat
lichen planus een soort auto-immuunziekte is.
Dit houdt in dat de ontstekingscellen, die
anders bijvoorbeeld bacteriën en virussen
bestrijden, nu bepaalde delen van de huid en de
slijmvliezen aantasten. Ook zijn er gevallen
bekend waarbij lichen planus is ontstaan in
aansluiting op het gebruik van medicijnen tegen
hoge bloeddruk, hartaandoeningen en
gewrichtsklachten.
WAT ZIJN DE
VERSCHIJNSELEN ?
Lichen planus wordt
gekenmerkt door paars-rode bultjes die aan de
bovenkant afgeplat zijn. Ze kunnen over het
gehele lichaam voorkomen, zoals op de onderrug,
de nek en de geslachtsdelen, maar vooral op de
binnenkant van de polsen en de enkels. Op de
scheenbenen en enkels ziet men soms dikke
plekken. In ongeveer 20% van de gevallen
geven de afwijkingen vrijwel geen klachten en
zijn ze bovendien gering van omvang. In de
andere 80% is jeuk de meest voorkomende klacht.
De jeuk kan zeer hevig zijn.
|
|
|
lichen planus |
lichen planus |
lichen planus |
Een variant
van lichen planus komt met name voor op de
slijmvliezen, zoals de mond en geslachtsdelen.
Vaak bestaan er plekjes aan de binnenkant van de
wangen, op het tandvlees of de tong, zonder dat
men zich dat bewust is. Het is niet ongewoon dat
deze plekjes, die uit fijne witte lijntjes en
stipjes bestaan, voor het eerst worden opgemerkt
bij toeval tijdens een tandartscontrole of door
de huidarts. Lichen planus op de slijmvliezen
kan echter ook zeer pijnlijk zijn, vooral
wanneer er hierdoor wondjes en zweertjes
ontstaan.
|
|
|
lichen
planus slijmvlies |
lichen
planus slijmvlies |
lichen
planus slijmvlies |
Bij ongeveer 10% van de
patiënten met lichen planus zijn ook de nagels
aangetast. De veranderingen bestaan uit in de
lengterichting verlopende ribbeltjes, gleufjes
en spleten. In ernstige gevallen kan de nagel er
zelfs afvallen en niet meer terugkomen.
HOE WORDT DE DIAGNOSE GESTELD ?
De
meeste vormen van lichen planus zijn voor een
dermatoloog gemakkelijk te herkennen. Soms kan
een weefselonderzoek (huidbiopsie) noodzakelijk
zijn om deze diagnose te bevestigen.
WAT IS DE BESTE BEHANDELING ?
Afwijkingen
aan de huid
Een weinig uitgebreide vorm
van lichen planus zonder klachten van jeuk of
cosmetische bezwaren behoeft meestal geen
behandeling. Wanneer men vermoedt, dat lichen
planus een reactie is op een medicijn, is het
zinvol het medicijn in overleg met uw huisarts
of specialist tijdelijk te staken. Het is
mogelijk dat de uitslag dan binnen enkele weken
verdwijnt. Er is geen definitieve therapie
bekend voor lichen planus van de huid, maar de
behandeling van de bijkomende klachten is vaak
wel effectief omdat de jeuk kan worden verlicht
en de uitslag kan worden bestreden.
Corticosteroïdhoudende crèmes of zalven zijn de
meest gebruikte geneesmiddelen. Zij remmen de
ontsteking en onderdrukken de jeuk. In
ernstige gevallen van lichen planus worden
sterkere middelen gegeven, zoals
prednisontabletten of capsules met een vitamine
A-achtig medicament. Ook een behandeling met
ultra violet licht, in combinatie met tabletten
die de huid gevoeliger maken voor licht (PUVA),
kan soms een goed resultaat opleveren. Deze
therapie wordt in het ziekenhuis toegepast en is
alleen in uitzonderlijke gevallen nodig.
Afwijkingen van de slijmvliezen
Behandeling van lichen planus van de
slijmvliezen van de mond of geslachtsdelen is
dikwijls zeer moeilijk maar, als de ziekte geen
klachten geeft, is behandeling meestal ook niet
noodzakelijk. Bij klachten van onder andere
pijn, een branderig gevoel, blaren, wondjes en
zweren, worden net als bij de huidafwijkingen,
in eerste instantie corticosteroïdhoudende
preparaten gebruikt. Helaas is dit vaak niet
afdoende; een experimentele behandeling is
tacrolimuszalf. Bij een aangetoonde allergie
voor kwik in amalgaam, waarbij de lichen planus
grenst aan de vullingen, kan vervanging van de
vulling door composiet het probleem oplossen.
WAT KAN MEN ZELF NOG DOEN ?
- |
Wie lichen planus heeft, doet er verstandig aan
voorzichtig te zijn met de huid en die zo min
mogelijk te beschadigen. In de beschadigde huid
kan namelijk weer een nieuwe lichen planus plek
ontstaan. |
- |
Bij een uitgebreide en
langdurige lichen planus aan de onderkant van de
tong of op de mondbodem, bestaat er een licht
verhoogd risico dat ter plekke in het slijmvlies
van de mondbodem kanker ontstaat. Omdat dit
risico ook wordt verhoogd door roken en
alcoholgebruik, wordt geadviseerd dit te
vermijden |
- |
Sterk gekruid eten,
citrusvruchten, tomaten, cafeïne-houdende
dranken zoals koffie en cola, knapperig voedsel
zoals toast en chips, kunnen lichen planus in de
mond verergeren. Als u het gevoel heeft dat dat
zo is, kunt u deze producten beter vermijden.
|
- |
Lichen planus kan, indien het gepaard
gaat met slechte verzorging van de mond, ook het
tandvlees en het gebit aantasten. Daarom is het
aan te raden om bij lichen planus van de mond
regelmatig naar de tandarts of mondhygiëniste te
gaan voor controle en schoonmaken van het gebit.
|
WAT ZIJN DE VOORUITZICHTEN ?
Lichen planus is gewoonlijk een stabiele
aandoening. De ernst ervan en de verspreiding
van de aandoening over het lichaam laten na de
eerste twee maanden zelden nog veranderingen
zien. De meeste gevallen van lichen planus
genezen echter binnen een periode van twee jaar
spontaan. Zowel tijdens de behandeling als
bij spontane genezing blijven er vaak
donkerbruine verkleuringen zichtbaar op de huid.
Evenals de bultjes kunnen deze vlekken na
verloop van tijd vanzelf verdwijnen.
Ongeveer een op de vijf mensen (20%) krijgt
lichen planus voor een tweede keer.
|