|
LYMFOEDEEM VAN HET BEEN |
 |
WAT IS LYMFOEDEEM EN HOE ONTSTAAT HET
?
Naast bloedvaten kent het
lichaam ook lymfevaten. Door de lymfevaten wordt
eiwitrijk weefselvocht (lymfe) teruggevoerd naar
het bloedvaatstelsel. Lymfoedeem is een
abnormale ophoping van lymfevocht als gevolg van
een verstoord evenwicht tussen productie en
afvoer. De verstoring kan diverse oorzaken
hebben.
Er wordt een onderscheid gemaakt in primair en
secundair lymfoedeem.
PRIMAIR LYMFOEDEEM
Soms kan
lymfoedeem aangeboren zijn. Men spreekt dan van
primair lymfoedeem. Vanaf de geboorte zijn er
dan minder lymfbanen aanwezig waardoor in de
loop van het leven zwelling kan ontstaan. Soms
wordt het pas duidelijk na een ontsteking. Bij
de milde vormen ontstaat het lymfoedeem tussen
de 18-35 jaar. Bij uitgebreidere vormen kan dit
ook van kinds af aan aanwezig zijn. Aangeboren
lymfoedeem kan vaak tweezijdig zijn. Tevens
kunnen ook elders in het lichaam te weinig
lymfebanen zijn aangelegd, bijvoorbeeld in de
armen. De meeste vormen van lymfoedeem zijn niet
erfelijk, hoewel er wel vaak aanleg in een
familie kan bestaan. Daardoor kunnen in sommige
families meerdere mensen last hebben van
zwelling die in het begin ontstaat tijdens
momenten van een sterke belasting van het
lymfsysteem zoals zwangerschappen, bij zware
inspanning, tijdens de zomer of het ontstaan van
overgewicht. In de eerste jaren wordt de
zwelling vaak niet als zodanig herkend omdat
deze dan nog wisselend aanwezig is. Pas later
zal de zwellingpermanent aanwezig blijven.
SECUNDAIR LYMFOEDEEM
Men
spreekt van secundair lymfoedeem als het
ontstaat als gevolg van een beschadiging van de
lymfevaten. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren bij
een operatie wegens kanker, waarbij de
lymfklieren uit de lies of buik verwijderd
moeten worden. Daarbij treedt dan een
onvermijdbare beschadiging op van de lymfevaten.
Daardoor is er een kans op het ontstaan van
lymfoedeem in de benen. Die kans wordt groter
als de geopereerde gebieden ook nog bestraald
moeten worden. Lymfoedeem kan jaren na de
operatie nog ontstaan, daarom blijft het van
belang om aandacht te besteden aan het voorkomen
ervan. Lymfoedeem in de benen kan ook
veroorzaakt worden door beschadiging van de
lymfevaten na trombose, langdurig bestaande
spataderen of doorgemaakte infecties (erysipelas
= wondroos). Als lymfoedeem eenmaal ontstaat
gaat het niet vanzelf weer weg en het kan zeer
hinderlijk zijn.
KLACHTEN
BIJ LYMFOEDEEM
De klachten die
kunnen ontstaan bij lymfoedeem zijn: zwelling,
een vermoeid en zwaar gevoel, pijn of
tintelingen, beperkingen in de bewegingen en of
beperkingen in het dagelijks functioneren,
huidafwijkingen en infecties.
HOE HERKENT U
LYMFOEDEEM ?
In de normale situatie is
de huid over de tenen slank met kleine
rimpeltjes. Omdat er slechts weinig tot geen
vetweefsel zit, is de huid goed op te tillen.
Een karakteristieke zwelling van de tenen vormt
vaak een eerste verdenking op lymfoedeem. Als
men met de vingers de huid tussen de 1e en 2e
teen beet pakt, dan moet dit een dun plooitje
opleveren. Dit heet de Proef van Stemmer. Aan de
benen kan de zwelling langzaam ontstaan.
Aanvankelijk is de zwelling vaak alleen 's
avonds aanwezig of na forse inspanning. Ook
kunnen de tenen iets opgezet zijn.. Dit kan heel
goed een eerste uiting van lymfoedeem zijn.
BEHANDELING VAN LYMFOEDEEM
Er zijn
diverse behandelingsmogelijkheden voor het
lymfoedeem aan het been, zoals
compressietherapie, pressotherapie, lymfmassage
(ML therapie), oefentherapie, fysiotherapie,
podotherapie en diverse andere mogelijkheden.
De nabehandeling met een elastische kous
Compressie met elastische kousen is belangrijk
om de druk in de weefsels te verhogen waardoor
er minder oedeem optreedt. Bij de behandeling
van lymfoedeem zijn therapeutische elastische
kousen onmisbaar om de omvang van het been te
handhaven. Door het 'oedeemvrij' houden van een
been is de kans op complicaties minimaal en
wordt verdere ontwikkeling van lymfoedeem tegen
gegaan. Belangrijk is om de therapeutische
elastische kous altijd te dragen, wanneer u op
de been bent. Door onregelmatig dragen van de
kous kan de omvang van het been toenemen
waardoor de kous niet meer past en er opnieuw
klachten ontstaan door verergering van het
lymfoedeem. Een kous werkt alleen goed als die
een optimale pasvorm heeft. Laat de kousen bij
een nieuwe verstrekking altijd opnieuw opmeten.
Het is belangrijk om regelmatig te blijven
bewegen. Het lymfvocht zal door de beweging van
de spieren beter worden afgevoerd.
Enkele leefregels
- Voorkom wondjes en
infecties aan de arm en hand,
-
Ontsmet eventuele wondjes goed met een
desinfecterend middel en doe er een pleistertje
op.
- Let op eeltplekken, likdoorns of
kloven.
- Zorg voor goede hygiëne en
goede verzorging van uw huid.
-
Voorkom overbelasting van de benen door de
activiteiten/ werkzaamheden rustig op te
bouwen.
- Zoek een evenwicht tussen
rust en inspanning, maar probeer normaal te
bewegen. Licht sporten is prima.
U moet hierbij denken aan lopen, fietsen of
zwemmen
- Pas op met heet water, heet
douchen, sauna bezoek. Ook langdurig voetbaden
worden ontraden.
VRAGEN
Heeft u nog vragen, stel ze gerust aan de
huisarts of de arts waar u bij in behandeling
bent. Verdere informatie is ook te vinden via de
internetsite van de Lymfoedeem Werkgroep
Drachten:
www.lymfoedeem.nl
|
