|
NAEVUS SPILUS (GESPIKKELDE MOEDERVLEK) |
 |
WAT IS EEN NAEVUS SPILUS ?
Een naevus
spilus is een lichtbruine moedervlek met daarin donkerbruine
vlekken. Het wordt ook wel een gespikkelde moedervlek
genoemd. Naevus is de medische term voor een moedervlek. Spilus is afgeleid
van het Grieks en betekent gespikkeld of vlekkerig. In het Engels wordt de
naevus spilus 'speckled lentiginous nevus' genoemd
(gespikkelde lentigineuze nevus). Een naevus spilus is een goedaardige
moedervlek. De naevus spilus is vaak al vanaf de geboorte aanwezig, of wordt
zichtbaar in de eerste twee levensjaren. In het begin kan de vlek heel
lichtbruin zijn en kunnen de spikkels nog niet aanwezig zijn, waardoor de
moedervlek nauwelijks opvalt. Een naevus spilus komt vaak voor, bij 1-2% van
de schoolgaande kinderen worden ze gevonden.
 |
 |
 |
| naevus spilus |
naevus spilus |
naevus spilus |
HOE ZIET EEN NAEVUS SPILUS ER UIT ?
De
meeste gespikkelde moedervlekken zijn ovaal of
rond en 3 tot 6 cm groot. Maar ze kunnen ook
klein zijn (1 cm) of heel erg groot (60 cm).
Allerlei vormen komen voor. Sommige zijn
bandvormig en zitten aan 1 helft van het
lichaam. Sommige zijn langwerpig. Ze kunnen ook
allerlei grillige cirkels en lijnen vormen, of
een groot deel van een been of een arm in beslag
nemen. Het komt ook voor dat de helft van het
lichaam een naevus spilus heeft en de andere
helft niet. Ze kunnen overal op het lichaam
voorkomen, ook in het gezicht. Het komt even
vaak voor bij mannen als bij vrouwen. De vlekken
zijn lichtbruin en daarbinnen zitten
donkerbruine vlekken of bultjes, dit zijn ook
moedervlekken. Allerlei kleurschakeringen van
lichtbruin naar donkerbruin en bijna zwart komen
voor.
HOE ONTSTAAT EEN
NAEVUS SPILUS ?
Een naevus
spilus is een aangeboren moedervlek. Er bestaan
meer soorten aangeboren moedervlekken, en die
kunnen ook heel groot worden (aangeboren
reuzenmoedervek). De meeste aangeboren
moedervlekken zijn egaal donkergekleurd en vaak
ook sterk behaard. Een naevus spilus is dus een
bijzondere lichtgekleurde en gespikkelde
variant. Tijdens de groei van een embryo
(vrucht) gaan groepjes cellen zich
specialiseren: sommige gaan huidcellen vormen,
en andere gaan de pigmentcellen vormen (de
melanocyten). Als er heel vroeg in de embryonale
ontwikkeling iets fout gaat (een mutatie) in een
deel van de cellen die melanocyten gaan worden,
dan ontstaat in het deel van de huid waar dat
groepje cellen uiteindelijk terecht komt een
moedervlek. Als de afwijking laat ontstaat, of
in een klein groepje cellen, dan wordt het een
kleine moedervlek. Ontstaat de afwijking vroeg
in de embryonale ontwikkeling dan kan een hele
grote moedervlek ontstaan.
 |
| grote naevus spilus |
HOE WORDT DE DIAGNOSE
GESTELD ?
De diagnose wordt
gesteld op het klinisch beeld, op hoe het er uit
ziet. Het is niet nodig om aanvullend onderzoek
te doen. Vaak wordt een foto gemaakt. Als er
hele grote of donkere of grillige moedervlekken
in zitten dan kan het nodig zijn om die
gedeelten er uit te halen voor onderzoek door de
patholoog. Dat komt weinig voor.
KAN EEN NAEVUS SPILUS SAMENGAAN MET ANDERE KLACHTEN OF ZIEKTEN ?
Een naevus spilus kan samengaan met andere
aandoeningen. Dit is echter heel erg zeldzaam.
Er bestaan aangeboren syndromen waarbij ook
gespikkelde moedervlekken kunnen voorkomen. Dit
komt voor bij de ziekte van
Recklinghausen (neurofibromatosis
type I), bij het FACES syndroom dat
bestaat uit Facial
features, Anorexia, Cachexia, and
Eye and Skin anomalies (afwijkende
gelaatsvorm, ondergewicht en ondervoeding,
oogafwijkingen en huidafwijkingen, namelijk een
naevus spilus), en het Ebstein syndroom (afwijking
hartklep, moedervlekken waaronder naevus spilus
en naevus sebaceous, en verkleuring van het
oogslijmvlies).
Ook komt het voor samen met vaatafwijkingen en
dit wordt phakomatosis
pigmentovascularis genoemd.
KAN EEN NAEVUS
SPILUS KWAADAARDIG WORDEN ?
Zoals gezegd is een naevus spilus een
goedaardige moedervlek. De donkere spikkels in
een naevus spilus zijn gewone moedervlekken.
Moedervlekken kunnen soms kwaadaardig worden en
overgaan in een melanoom. Als je zeer veel
moedervlekken hebt (meer dan 100) dan is het
risico om een melanoom te krijgen iets verhoogd.
Als je een zeer grote naevus spilus hebt, met
daarin veel afzonderlijke moedervlekken, dan is
de kans op ontwikkelen van een melanoom ook iets
verhoogd. Het komt gelukkig niet vaak voor dat
een melanoom ontstaat in een naevus spilus, maar
het is wel beschreven dat het kan. Men neemt aan
dat het risico vergelijkbaar is met andere
aangeboren moedervlekken zoals de
reuzenmoedervlek. Daarbij hangt het sterk af van
de grootte. Bij moedervlekken tot 20 cm groot is
er geen verhoogd risico op het ontstaan van een
melanoom en is controle niet nodig. Bij
moedervlekken groter dan 20 cm is het verstandig
om de plek in de gaten te houden, hetzij zelf
door goed op te letten op veranderingen, hetzij
door er regelmatig een arts naar te laten kijken
(bijvoorbeeld 1 keer per jaar).
HOE WORDT EEN NAEVUS SPILUS BEHANDELD ?
Een naevus spilus hoeft niet te worden
behandeld omdat het een goedaardige moedervlek
is. Het is ook niet eenvoudig om het te
behandelen. Kleine vlekken kunnen chirurgisch
worden verwijderd. Bij grotere is dit een
probleem omdat er lelijke littekens kunnen
ontstaan. Een naevus spilus kan worden behandeld
met laser. De donkere vlekken kunnen lichter
worden gemaakt en ook de lichtbruine
achtergrond. Dit levert niet altijd het gewenste
effect op. Meestal wordt het afgeraden om
moedervlekken te behandelen met laser. Men weet
niet zeker of dat wel verstandig is, mogelijk
kan een moedervlek kwaadaardig worden door het
beschadigen met een laserbehandeling. Ook wordt
het moeilijker om te beoordelen, vooral als
alleen de bovenste laag wordt weggebrand. Het is
beter om de moedervlek te accepteren en er niets
aan te laten doen; eventueel camouflage.
WAT ZIJN DE VOORUITZICHTEN ?
Een naevus spilus is vaak bij de geboorte al
aanwezig maar kan donkerder van tint worden en
meer gespikkeld. De plek zal niet uitbreiden
maar groeit wel mee met de groei van het
lichaam. De plek zal niet spontaan verdwijnen.
De vooruitzichten zijn goed. Bij zeer grote
vormen van naevus spilus (groter dan 20 cm
doorsnede) is de kans op dat er in de plek een
kwaadaardige moedervlek ontstaat iets vergroot,
maar nog steeds heel klein. Regelmatige controle
is te overwegen als de plek groter is dan 20 cm.
|
