OOGSTMIJT (TROMBICULIASIS, TROMBIDIOSIS) print home printenhome


WAT IS TROMBICULIASIS ?

Trombiculiasis (synoniemen trombidiosis of trombiculosis) is een hevig jeukende huidaandoening die veroorzaakt wordt door steken van de oogstmijt. De oogstmijt, Latijnse naam Trombiculidae autumnalis, ook wel rode fluweelmijt genoemd, is een heel klein helderrood spinnetje. Er bestaan over de wereld duizenden verschillende soorten van. Dit spinnetje leeft in de bodem en op bomen en struiken en is voor de mens volledig ongevaarlijk. Maar in de warme periode, vanaf april tot in de vroege herfst, met een piek in september, produceert de oogstmijt eitjes die zich ontwikkelen tot minuscuul kleine (0.2-0.3 mm grote) mijten, die op zoek gaan naar een gastheer (dier of mens) om zich te voeden. Deze larven van de oogstmijt, in het Engels chiggers genoemd zijn vrijwel onzichtbaar maar verspreiden zich razendsnel over de huid op zoek naar plekken om te bijten.

Trombiculiasis Trombiculiasis Trombiculiasis
oogstmijt (fluweelmijt) oogstmijt (fluweelmijt) oogstmijt (fluweelmijt)

Foto's: Alan R Walker en Lukas Jonaitis - Wikimedia (Creative Commons License 3.0 / 2.0).


WAT ZIJN DE VERSCHIJNSELEN ?

De beten zelf worden niet opgemerkt. Pas na enkele uren begint het verschrikkelijk te jeuken. Dan verschijnen er ook overal kleine rode bultjes op de plaatsen waar de mijten gebeten hebben. In het midden van de rode hevig jeukende bultjes is de huid soms wat bleker, en er kan een insteekopening of een korstje te zien zijn.

Voorkeurslokalisaties zijn de voeten, enkels en onderbenen, daar waar de mijten als eersten bij konden, maar ook hebben de mijten een voorkeur voor plaatsen waar de huid dun is (enkels), voor de plooien (knieholten, liezen, oksels) en plaatsen waar kleding strak over huid zit (onder ondergoed, sokken, buikriem, middel).

Trombiculiasis Trombiculiasis Trombiculiasis
beten oogstmijt (chigger) beten oogstmijt (chigger) beten oogstmijt (chigger)

Foto's: Slturis en Tim Vickers - Wikimedia (Creative Commons License 3.0 / 1.0 - Public Domain Image).


HOE ONTSTAAT DE JEUK ?

De mijten zuigen geen bloed op zoals muggen maar ze bijten zich vast in de huid en spuiten enzymen in die het weefsel omzetten in een vloeistof. Er ontstaat een zuiltje van vervloeid weefsel. Boven op dit tunneltje zit de larve vast en zuigt als het ware door een rietje de lichaamssappen op, ondertussen spijsverterings enzymen blijven inspuitend. Het zijn deze enzymen die de jeuk veroorzaken.

De jonge larven zijn klein, snel en onzichtbaar, en pas na enkele uren als het begint te jeuken heeft de mens door gestoken te zijn. Normaal blijven ze 3-4 dagen zitten tot ze zich helemaal volgezogen hebben, maar bij de mens lukt dit meestal niet. Vanwege de jeuk worden ze voortijdig afgekrabt, of weggeboend. De jonge mijt kan niet nog een keer steken en sterft dan. Maar het leed is als geschied. De jeuk, veroorzaakt door een allergische reactie op de enzymen, begint 3-6 uur na de beet en is pas na 1-2 dagen op het hoogtepunt. Het kan 7-10 dagen duren voordat het over is.

Levenscyclus van de oogstmijt (Trombiculidae autumnalis), veroorzaker van trombiculiasis
cyclus chigger

Illustratie: Bugboy52.40 - Wikimedia (Creative Commons License 1.0 - Public Domain Image).


De levens cyclus van de oogstmijt. De volwassen oogstmijt of fluweel mijt is een klein rood 8-potig spinnetje. In de zomer periode, beginnend in de lente, maar vooral in de nazomer legt de mijt eitjes. Hier komen minuscuul kleine jonge oogstmijten uit (chiggers) die larven worden genoemd. Deze larven wachten af op bomen en struiken en op de grond tot er een mens of dier langskomt. Wie daar met een korte broek op de grond gaat zitten, is de klos. Razendsnel zoeken de kleine larven van de oogstmijt een geschikt plekje op om zich vast te bijten en zuigen zich vol met weefselsappen. Als de larve vol is, na 3 dagen, ontwikkelt hij zich tot een iets grotere variant van de mijt die nymphe wordt genoemd, en daarna tot een volwassen oogstmijt, die weer eitjes gaat leggen.


WAT KAN IK ER AAN DOEN OM STEKEN VAN DE OOGSTMIJT TE VOORKOMEN ?

In en rond de tuin kan men beten voorkomen door gras en vegetatie kort te houden. In de natuur door niet op de grond te gaan zittten of liggen. Blijven wandelen. Wie perse door struikgewas heen moet waar deze mijten voorkomen moet zich er op kleden. Sokken, lange broek, broek in de sokken stoppen, lange mouwen. Insecten verdrijvers waar het stofje DEET in zit kunnen beten voorkomen. Breng deze anti-muggen producten voor het wandelen aan op de handen, onderarmen, enkels, onderbenen, en in de nek.


WAT ZIJN DE BEHANDELMOGELIJKHEDEN ?

Neem een hete douche of warm bad om eventueel resterende mijten zoveel mogelijk te verwijderen, boen de huid goed schoon, gebruik veel zeep en een washandje of borstel, en trek daarna schone kleren aan. In de kleren kunnen nog levende mijten aanwezig zijn, dus die moeten worden gewassen op minimaal 50 graden. Probeer niet te krabben. Reinig de beetplekken eventueel met alcohol.

Ga snel naar de huisarts of naar de apotheek en vraag om het beste en krachtigste anti-jeuk middel wat er is. Dat kunnen producten zijn waar menthol of een lokaal verdovingsmiddel in zit, of allebei.
Verder zit er niet veel anders op dan het uit te zitten. Het kan 2-3 dagen duren voordat de jeuk wegtrekt.

Bron: www.huidziekten.nl 2023
31-05-2023 (JRM) www.huidziekten.nl zakboek
      
 
 
      
 
 
      
 
QR-code folder    QR-code voor print-versie van deze folder (PDF).