|
PROTOPIC (TACROLIMUS) |
 |
Protopic zalf (werkzaam bestanddeel
tacrolimus) is een zalf voor de behandeling van
matig tot ernstig atopisch eczeem. De zalf is
sinds november 2002 in Nederland geregistreerd. De
zalf is alleen verkrijgbaar op recept van een
arts. Protopic zalf wordt geleverd in twee
sterkten, 0.1% en 0.03%, en in tubes van 30 of
60 g. De 0.1% is bedoeld voor volwassenen (>16
jaar), de 0.03% voor kinderen (>2 jaar). Het
middel wordt twee keer per dag aangebracht,
gedurende een periode van circa 3 weken. Als het
dan goed gaat, kan eventueel de lagere
concentratie worden gebruikt, of één keer per
dag worden gesmeerd. Behalve bij atopisch eczeem
wordt Protopic ook bij andere huidaandoeningen
voorgeschreven, maar het middel is voorlopig
alleen geregistreerd voor atopisch eczeem.
Een tube van 30 g (0.1%
tacrolimus) kost circa € 28, de tube van 60 g
kost € 57. De 0.03% concentratie kost € 26 (30
g), respectievelijk € 52 (60 g). De actuele
prijs van geneesmiddelen is overigens op te
zoeken op de website medicijnkosten.nl. . Het middel is wat duurder
dan de gebruikelijke middelen die worden
voorgeschreven voor atopisch eczeem, de
corticosteroïden. Op dit moment wordt Protopic
volledig vergoed voor de indicatie atopisch
eczeem.
HOE WERKT HET ?
Tacrolimus remt het afweersysteem. Het heeft een
remmend effect op een deel van de witte
bloedcellen (de lymfocyten). Bij atopisch eczeem
is er sprake van een te sterk reageren van het
afweersysteem. De lymfocyten spelen daarbij een
belangrijke rol, ze kunnen in grote hoeveelheden
in de eczeemgebieden aangetroffen worden en
produceren allerlei stoffen die de
ontstekingsverschijnselen veroorzaken: roodheid,
zwelling, warmte, jeuk, nattende huid.
Tacrolimus remt al deze ontstekingverschijnselen
en brengt daarmee de huid tot rust.
WAT ZIJN DE GEVOLGEN VAN HET REMMEN VAN HET
AFWEERSYSTEEM ?
Het nadeel van remming
van de lymfocyten en daarmee het afweersysteem
is dat er een grotere kans is op het krijgen van
huidinfecties. Lymfocyten spelen namelijk een
nuttige rol bij het opruimen van bacteriën en
virussen. Ontstekingen van haarzakjes (acne,
folliculitis) kunnen onder gebruik van Protopic
ontstaan of verergeren, ook de kans op virale
infecties (koortslip, gordelroos) neemt toe.
Daarom wordt het gebruik van Protopic bij
uitgebreide ontstekingen van de haarzakjes, of
geïnfecteerd eczeem, of geïnfecteerde wondjes
afgeraden. Na behandeling van de infectie,
meestal met antibiotica, soms met lokale
antibacteriële middelen, kan het wel.
Lymfocyten spelen ook een rol bij het opbouwen
van blijvende afweer tegen allerlei bacteriën en
virussen. Van dit mechanisme wordt gebruikt
gemaakt bij de vaccinatie tegen allerlei
ziekten. Om eventuele negatieve invloeden van
Protopic op het vaccinatie proces uit te
sluiten, wordt in de huidige bijsluiter
geadviseerd om een aantal weken te stoppen met
Protopic voorafgaande aan een vaccinatie. Voor
levende verzwakte vaccins (zoals mazelen, bof,
rubella of orale polio) vermeldt de bijsluiter
een wachttijd van 28 dagen, voor geïnactiveerde
vaccins (zoals tetanus, difterie, kinkhoest of
griep) 14 dagen. Uit recentere informatie,
afkomstig van de fabrikant, blijkt dat dit
advies voornamelijk uit voorzichtigheid is
gegeven, omdat men bij het uittesten van nieuwe
geneesmiddelen altijd voorzichtig moet zijn,
maar dat er in de praktijk geen problemen zijn
ontstaan met vaccinaties, d.w.z. geen abnormale
ontstekingsreacties op de vaccinatie, en ook
geen verminderde effectiviteit van de
informatie. De waarschuwing staat echter nog wel
in de bijsluitertekst.
Negatieve
effecten op de algemene afweer komen niet voor.
De veiligheid is getest bij een groot aantal
patiënten. Het middel wordt bij lokaal gebruik
op de huid nauwelijks opgenomen in het lichaam.
Bij sterk beschadigde huid kan er wel wat worden
opgenomen. Dit kan voorkomen in de beginfase van
de behandeling bij ernstig eczeem (nattend
eczeem, eczeem met veel wondjes en
krabeffecten), of bij zeer uitgebreid eczeem
(erytrodermie), en bij aandoeningen waarbij de
barriérefunctie van de huid verstoord is
(Netherton's syndroom). Ook in die gevallen is
de opname echter gering en er zijn geen
negatieve effecten op de afweer of de algemene
gezondheid bekend.
WIE MOGEN
PROTOPIC GEBRUIKEN ?
Protopic is bedoeld
voor de behandeling van matig tot ernstig
atopisch eczeem bij volwassenen en kinderen
boven de 2 jaar die niet afdoende reageren op
conventionele behandelingen of deze niet
verdragen. Het is niet bedoeld voor andere
vormen van eczeem. De grens van 2 jaar is
gesteld omdat er nog geen ervaring is opgedaan
met jongere kinderen. Dat wil niet zeggen dat
het middel gevaarlijk is voor jonge kinderen.
WANNEER MAG U PROTOPIC NIET GEBRUIKEN
?
Protopic niet gebruiken bij allergie
voor tacrolimus of voor antibiotica uit de
macrolidengroep (azithromycine, clarithromycine,
erytromycine), of voor één van de andere
bestanddelen van de zalf (witte zachte
paraffine, vloeibare paraffine,
propyleencarbonaat, witte bijenwas en harde
paraffine). Ook niet gebruiken tijdens
zwangerschap of borstvoeding.
WAARSCHUWINGEN / VOORZORGEN (Bron:
bijsluiter Protopic)
Voorzichtigheid
is geboden bij gebruik bij patiënten jonger dan
2 jaar.
Niet gebruiken bij geïnfecteerde
wondjes of bij gestoorde huidbarriére zoals bij
erytrodermie of Netherton syndroom. Vermijd
blootstelling van de huid gedurende lange
periodes aan zonlicht of kunstmatig zonlicht
zoals zonnebanken. Indien u na het aanbrengen
van Protopic buitenshuis gaat, dient u een
beschermende zonnecrème aan te brengen en
gepaste kledij aan te trekken die de huid
beschermen tegen het zonlicht. Vraag tevens uw
arts om advies over andere doeltreffende
bescherming tegen de zon. Als u een
lichttherapie volgt op voorschrift van de arts,
dient u uw arts op de hoogte te brengen van het
feit dat u Protopic gebruikt. Het is namelijk
niet aan te raden Protopic te gebruiken samen
met lichttherapie.
Als uw lymfeklieren
opzwellen tijdens de behandeling met Protopic
moet u uw arts raadplegen.
Als u tacrolimus
gebruikt kan het drinken van alcohol de huid of
het gezicht laten blozen, roodkleuren en warm
laten aanvoelen.
Licht uw arts of apotheker
in als u andere geneesmiddelen gebruikt of
onlangs heeft gebruikt, ook als het
geneesmiddelen betreft, waarvoor geen
voorschrift noodzakelijk is.
U mag
vochtregulerend crèmes en lotions gebruiken
gedurende de behandeling met tacrolimus. Deze
producten mogen echter niet binnen de twee uur
vóór of na het aanbrengen van tacrolimus zalf
aangewend worden.
Het gelijktijdig gebruik
van tacrolimus met andere huidmiddelen of met
orale corticosteroïden (bijv. prednisolon) of
geneesmiddelen die het afweersysteem beïnvloeden
werd niet onderzocht.
Als u bijwerkingen
constateert die niet in deze bijsluiter worden
vermeld, licht dan uw arts of apotheker in.
BIJWERKINGEN
Ongeveer de helft van
de patiënten die Protopic gebruiken hebben enige
vorm van huidirritatie op de plaats van
aanbrengen van de zalf. Branderig gevoel, jeuk
en roodkleuring van de huid komen zeer vaak (>
10%) voor. Deze symptomen zijn gewoonlijk mild
tot matig en verdwijnen in het algemeen binnen
de week na aanvang van de behandeling met
Protopic.
Andere vaak voorkomende (> 1%)
nevenwerkingen zijn verhoogde gevoeligheid van
de huid en huidtintelingen, folliculitis
(ontstoken of geïnfecteerde haarfollikels), acne
en herpes simplex infecties (koortslip). Het
blozen van het gezicht of huidirritatie na het
drinken van alcohol komt ook vaak voor.
IS PROTOPIC BETER OF VEILIGER DAN
HORMOONZALVEN (CORTICOSTEROIDEN) ?
Protopic is geen wondermiddel. Het is niet beter
dan corticosteroïden. De corticosteroïden zijn
verkrijgbaar in verschillende sterktes, globaal
in te delen in vier klassen. De werking van
Protopic is ongeveer te vergelijken met een
klasse II-III corticosteroïd. Voor de ergste
gevallen van eczeem zal Protopic dus niet
toereikend zijn. Maar voor een groot aantal
patiënten wel. Een ander belangrijk aspect om
naar te kijken zijn de bijwerkingen. Wie
gedurende een langere tijd grote hoeveelheden
van een klasse II-IV corticosteroïd moet
gebruiken om de huid onder controle te houden,
krijgt op termijn te maken met de bijwerkingen
van corticosteroïden. De belangrijkste daarvan
zijn het dunner worden van de huid (atrofie) en
het afnemen van de productie van lichaamseigen
corticosteroïden door de bijnierschors. Deze
bijwerkingen treden bij Protopic niet op, ook
niet bij langdurig gebruik en bij gebruik van
grote hoeveelheden. Protopic mag ook op het
gezicht worden gebruikt. De belangrijkste
bijwerkingen van Protopic zijn de
irritatiereacties die kunnen optreden in het
begin, en het iets meer voorkomen van
huidinfecties. Echter ook bij gebruik van
corticosteroïden kunnen huidinfecties vaker
voorkomen. De voor- en nadelen overwegend lijkt
Protopic een goed, en op de langere termijn
mogelijk veiliger alternatief voor de
corticosteroïden bij de behandeling van matig
tot ernstig atopische eczeem. Nadeel zijn de
iets hogere kosten.
GEBRUIKSAANWIJZING (Bron:
bijsluiter Protopic)
| - |
Volg bij
gebruik van Protopic nauwgezet de instructies
van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of uw
apotheker. Als u de indruk heeft dat de werking
van de zalf te sterk of te zwak is, licht dan uw
arts of apotheker in. |
| - |
Breng Protopic in
een dunne laag aan op de aangetaste delen van uw
huid. |
| - |
Protopic kan op de meeste plekken
van het lichaam worden aangebracht, met inbegrip
van het gezicht en de hals en in de holtes van
de ellebogen en de knieën. |
| - |
Vermijd het
gebruik van de zalf in de neus, mond of in de
ogen. Als de zalf toch op deze plaatsen terecht
komt, moet u de zalf grondig verwijderen en/of
met water wegspoelen. |
| - |
De behandelde
huid mag niet verbonden of ingepakt worden.
Gebruik geen afsluitende pleisters of folie. |
| - |
Was uw handen na het aanbrengen van
Protopic tenzij uiteraard de handen zelf
behandeld dienen te worden. |
| - |
Na het
nemen van een bad of een douche moet de huid
volledig droog zijn vooraleer Protopic aan te
brengen. |
| - |
Bij volwassenen wordt de
behandeling gewoonlijk gestart met Protopic 0,1%
zalf, tweemaal daags, éénmaal 's morgens,
éénmaal 's avonds gedurende maximaal 3 weken.
Nadien wordt zomogelijk de lager gedoseerde
zalf, Protopic 0,03% voorgeschreven. Bij
kinderen (> 2 jaar) wordt vanaf het begin de
lichtere zalf Protopic 0.03% voorgeschreven,
tweemaal daags. Afhankelijk van het resultaat
van de zalf op het eczeem kan de arts beslissen
of de frequentie van toepassing verminderd kan
worden. |
| - |
Behandel elke aangetaste
zone van de huid tot het eczeem is verdwenen.
Verbetering wordt meestal binnen een week
gezien. Indien na twee weken behandeling geen
verbetering optreedt, dient u uw arts te
raadplegen over andere mogelijke behandelingen.
De behandeling met Protopic kan herhaald worden
als de symptomen heroptreden. |
|
