|
PUVA-FOTOTHERAPIE |
 |
WAT IS PUVA FOTOTHERAPIE ?
PUVA (P + UVA) is een afkorting waarbij de
P
staat voor psoralenen en
UVA voor ultraviolet
licht type A.
Het principe van PUVA
therapie is dat u vlak voor de behandeling,
meestal een uur van tevoren, een tablet of
capsule inneemt die psoralenen bevat (ook wel
8-MOP capsules genoemd). Deze psoralenen maken
de huid extra gevoelig voor UVA licht, waardoor
de therapie beter werkt.
UVA licht is een gedeelte van het natuurlijke
zonlicht. De zon zendt allerlei soorten licht en
warmte uit, zoals wit licht (zichtbaar licht,
daglicht), warmte (infrarood stralen),
UVA-licht, waar je bruin van wordt, en
UVB-licht, wat zonnebrand kan veroorzaken als je
er te lang in staat zonder zonnebrandcrème te
gebruiken.
Het zonlicht, vooral het UVB
gedeelte en het UVA gedeelte blijkt een genezend
effect te hebben op tal van huidziekten. Daarom
zijn er in de meeste ziekenhuizen op de afdeling
dermatologie verschillende soorten lichtcabines
te vinden. Het meest gebruikt worden
lichtcabines die smal-spectrum UVB uitzenden.
Deze kasten bevatten UVB lampen die vooral het
genezende deel van UVB uitzenden, het gedeelte
waar je van kunt verbranden is er uitgefilterd.
Dit zijn hele andere lichtkasten dan gebruikt
worden in zonnebank centra om bruin van te
worden: die bevatten vooral UVA lampen.
UVA-licht wordt ook gebruikt om huidziekten mee
te genezen, maar dat werkt alleen als de lampen
zeer veel UVA produceren (high dose UVA-1
kasten) of als de UVA lichttherapie wordt
gecombineerd met het slikken van medicijnen
(psoralenen) die de huid extra gevoelig maken
voor UVA-licht. Deze combinatie van
Psoraleenpillen + UVA heet
PUVA-therapie.
HOE WORDT PUVA LICHTTHERAPIE GEGEVEN ?
Tijdens de PUVA therapie staat u in een
lichtcabine. Om de huid gevoeliger te maken voor
UVA-licht moet u één uur voor de
lichtbehandeling het voorgeschreven aantal
psoraleentabletten (8-MOP capsules) innemen.
Deze capsules blijven 8 uur werkzaam. Het is
raadzaam om nadat u de capsules heeft ingenomen
uw ogen te beschermen met een zonnebril die
UVA-stralen tegenhoudt. UVA-licht is namelijk
ook een bestanddeel van zonlicht, TL-licht en
TV-straling. Blijf de zonnebril dragen tot de
capsules zijn uitgewerkt, dus tot 7 uur na de
behandeling.
Afhankelijk van uw
huidtype (licht of donker, blond of brunette,
makkelijk verbrandend of niet) wordt een
belichtingschema bepaald. In het begin staat u
heel kort in de kast. Bij ieder volgend bezoek
wordt de belichtingstijd langzaam opgehoogd om
verbranding te voorkomen. De huid wordt 2-3 keer
per week belicht. De duur van de PUVA-kuur is
per persoon verschillend maar kan 2-3 maanden
bedragen.Om de ogen te beschermen moet tijdens
de lichtbehandeling een beschermende bril
gedragen worden.
Licht-therapie met UVA
licht
Tegenwoordig is het ook
mogelijk om thuis lichttherapie te krijgen. Er
wordt dan door uw dermatoloog een firma
ingeschakeld die een kast thuis komt bezorgen en
uitlegt hoe het moet. De kasten zijn niet zo
groot en krachtig als in het ziekenhuis, dat
betekent dat u er langer in moet staan. Het kan
alleen als u er ruimte voor hebt, als u het
apparaat goed weet te bedienen, en als uw
zorgverzekeraar het vergoed voor de huidziekte
die u heeft. Voor standaard psoriasis en
atopisch eczeem wordt het meestal wel vergoed,
maar voor andere huidziekten soms niet. De
voordelen van thuis therapie zijn dat u niet
hoeft te reizen, privacy, flexibiliteit. De
nadelen zijn langere belichtingstijd, kans op
verbranding als het niet goed wordt gedaan, en
het gebrek aan controle en begeleiding. Als u de
lichttherapie in het ziekenhuis laat doen is er
altijd de mogelijkheid om de dermatoloog er bij
te halen om de behandeling aan te passen als het
niet goed gaat.
BIJ WELKE
HUIDAANDOENINGEN KAN PUVA LICHTTHERAPIE WORDEN
GEGEVEN?
PUVA lichttherapie wordt
bij de volgende huidziekten gebruikt:
-
psoriasis
- eczeem
- pityriasis
lichenoides
- cutaan T-cel lymfoom en
lymphocytic infiltration of the skin
-
vitiligo
- lichtallergie (gewenning)
- en
andere, zeldzame huidziekten zoals:
- necrobiosis lipoidica
- sclerodermie (high dose UVA1)
- acrodermatitis continua en pustulosis
palmoplantaris
-
granuloma annulare disseminata
- parapsoriasis
-
ziekte van Sneddon Wilkinson
WAT ZIJN DE BIJWERKINGEN ?
Door de UVA
behandeling wordt u bruin. De meeste mensen
vinden dat geen probleem, soms juist wel fijn.
Maar dat geldt niet voor iedereen. Ook als u een
gepigmenteerde huid hebt, moet u er rekening mee
houden dat deze door de PUVA therapie nog een
slag donkerder zal gaan worden.
De
tabletten die er standaard bijhoren kunnen
misselijkheid veroorzaken. De tabletten belasten
vooral de lever, de lever is het orgaan dat deze
geneesmiddelen weer moet afbreken. Niet iedereen
verdraagt de pillen goed. Zonodig kan de
hoeveelheid tabletten worden verlaagd, of kan er
een tablet worden bijgegeven tegen
misselijkheid.
Tijdens de lichttherapie
bestaat er de kans op verbranden. Als het goed
is wordt de intensiteit van de kast aangepast op
uw huidtype, maar toch kan het wel eens fout
gaan, met als gevolg roodheid en vervelling van
de huid (zonnebrand). Dit kan gebeuren als de
kast te hoog is ingesteld, of als uw huid door
de huidziekte extra gevoelig is. Als het te hard
gaat, wordt de belichtingstijd aangepast of
krijgt u een pauze. Het is wel de bedoeling dat
de belichting tijdens een kuur steeds verder
wordt opgehoogd.
Naast deze korte
termijn effecten (zonverbranding) zijn er lange
termijn effecten. Net als voor de gewone zon
geldt dat teveel UVA licht niet goed is. De huid
kan door de UVA belichting schade oplopen. De
belangrijkste effecten van UVA zijn
huidveroudering en een verhoogde kans op het
ontstaan van huidkanker. Daarnaast kunnen
pigmentvlekken ontstaan, een soort sproeten die
door het UVA licht worden opgewekt.
PRAKTISCHE ZAKEN
De PUVA-therapie
bestaat uit twee, soms drie, lichtbehandelingen
per week, gedurende een periode die afhankelijk
is van de huidziekte en de reactie van de ziekte
op de behandeling. Voor elke behandeling meldt u
zich bij de lichttherapie balie. Is daar niemand
aanwezig, wilt u dan uw afsprakenkaart op de
balie neer leggen en even plaats nemen in de
wachtkamer.
Het is
verstandig om op de dagen dat u wordt behandeld,
thuis eventuele schilferige droge plekken in te
smeren met een indifferente zalf. Hierdoor
verdwijnen de UVA-licht weerkaatsende schilfers,
wat de behandeling ten goede komt. U krijgt van
ons een recept voor de zalf. Het insmeren van de
plekken moet niet direct voor de lichttherapie
gebeuren, i.v.m. een grotere kans op verbranden
van de net gezalfde huid. Er moet één uur tussen
zitten, langer mag ook.
Gedurende
de lichtbehandeling 'in de kast' moet u een
speciale bril dragen, die uw ogen beschermt.
(Dit is een andere bril dan de zonnebril
waarover hierboven gesproken is). Deze
'kast-bril' krijgt u bij aanvang van de therapie
en moet u steeds meenemen als u voor behandeling
komt.
Probeer in de periode dat u
met UVA-licht wordt behandeld niet teveel in de
zon te komen. Door de gevoeligheid van uw huid
is de kans op verbranden in deze periode groter
dan normaal.
Het gebruik van
alcohol tijdens de behandelingsperiode is af te
raden. De 8-mop capsules bevatten namelijk
stoffen die door de lever moeten worden
afgebroken, waardoor deze in combinatie met
alcoholgebruik te zwaar belast wordt.
Mannen zijn verplicht een string te dragen
tijdens de UVA-lichtbehandeling.
In het
algemeen is gezinsuitbreiding tijdens de
PUVA-behandeling van man of vrouw niet
toegestaan. U zult dus voor een doeltreffende
anti-conceptie moeten zorgen.
Om
verbranden te voorkomen is het verstandig om
medicijngebruik en veranderingen daarin te
melden. Niet alle zalven en geneesmiddelen gaan
goed samen met lichttherapie: er zijn
geneesmiddelen die in combinatie met licht een
allergische reactie veroorzaken. Daarom moet u
altijd goed alle geneesmiddelen die u gebruikt
doorgeven aan de arts en van alle zalven vragen
of u er door mee mag gaan. Kijk ook in de
bijsluiter: als er in staat dat er
'lichtovergevoeligheid' of 'foto-allergische' of
'foto-toxische' reacties kunnen ontstaan dan is
er risico op verbranding of huidreacties.
|
