SULFASALAZINE (SALAZOPYRINE) |
|
Sulfasalazine is sinds 1944 internationaal op
de markt onder de merknaam Salazopyrine en als
het merkloze Sulfasalazine. Het is op recept
verkrijgbaar in de vorm van tabletten van 500
mg. Er bestaat ook zetpil van 500 mg en een
suspensie van 100 mg/ml.
WAT DOET
SULFASALAZINE ?
Sulfasalazine is van
origine een antibioticum. Daarnaast heeft
sulfasalazine de eigenschap dat het een
ontstekingsremmend effect heeft bij
gewrichtsontstekingen, zoals reumatoïde artritis
en de ziekte van Bechterew, en bij
ontstekingsziekten van de darm zoals de ziekte
van Crohn en colitis ulcerosa. Binnen de
dermatologie wordt sulfasalazine vooral gebruikt
bij pyoderma gangrenosum. Daarnaast zijn er
enkele huidziekten waarbij sulfasalazine wel
eens wordt voorgeschreven, maar waarbij het niet
de eerste keus is, zoals Behçet's syndroom,
lineaire IgA dermatose, mucosaal pemphigoid,
discoide lupus erythematosus, herpes
gestationes, erythema elevatum diutinum,
dermatitis herpetiformis, chronische
idiopathische urticaria en vertraagde druk
urticaria, subcorneale pustuleuze dermatose
(Sneddon-Wilkinson), en bij vasculitis.
In de darm wordt sulfasalazine gesplitst in twee
stoffen: mesalazine en sulfapyridine. Mesalazine
werkt ontstekingsremmend op de darmwand.
Sulfapyridine werkt vooral ontstekingsremmend
bij gewrichtsklachten.
BIJ WELKE
AANDOENINGEN WORDT SULFASALAZINE GEBRUIKT ?
Colitis ulcerosa Colitis ulcerosa geeft
verschijnselen als frequente en forse diarree,
vaak met bloed en slijm erbij. Andere klachten
zijn buikpijn, koorts,
uitdrogingsverschijnselen, bloedarmoede en
gewichtsverlies. Bij colitis ulcerosa is het
slijmvlies van het laatste deel van de darm, de
dikke darm, chronisch ontstoken, zonder dat er
sprake is van een infectie. Meestal is alleen
het laatste stuk van de darm aangedaan, maar na
verloop van jaren kan de ziekte zich uitbreiden
naar de rest van de dikke darm. Bij proctitis
ulcerosa bevindt de ontsteking zich in het
laatste deel van de darm, het rectum.
Aanvallen van colitis ulcerosa kunnen goed
worden behandeld met 5-ASA-medicijnen, zoals
sulfasalazine. Ook wordt dit middel gebruikt om
nieuwe aanvallen te voorkomen.Het hangt af van
de precieze plaats van de ontsteking in de
darmen welk merk en welke toedieningsvorm de
arts voorschrijft. Per product komt de werkzame
stof namelijk in een ander deel van de darmen
vrij. Bij proctitis ulcerosa schrijft de arts
meestal zetpillen voor. Bij ontstekingen in nog
hoger gelegen delen van de darm zijn tabletten
of een drank nodig.
Dosering bij
aandoeningen van de dikke darm: begindosering:
4-12 tabletten per dag (=24 uur), kinderen van
2-8 jaar, 50 mg per kg lichaamsgewicht.
Onderhoudsdosering: 2-4 tabletten per dag
gedurende 3-6 maanden.
Ziekte van
Crohn Bij de ziekte van Crohn zijn delen van
de darm chronisch ontstoken, zonder dat er
sprake is van een infectie. De ontsteking
veroorzaakt buikpijn, koorts, diarree, moeheid
en gewichtsverlies. De ziekte van Crohn is een
chronische aandoening waarbij periodes met
weinig klachten worden afgewisseld met periodes
waarin de ziekte opvlamt. De ontsteking dringt
diep door tot de spierlagen van de darmen.
Meestal is het laatste deel van de dunne darm en
het eerste deel van de dikke darm aangedaan.
Door de chronische ontsteking ontstaan
verdikkingen in de darm, waar de ontlasting
moeilijk langs kan. Ook ontstaan
verbindingsbuisjes (fistels) van de darm naar
andere organen, zoals de blaas, de vagina en
tussen delen van de darm onderling.
Het
is belangrijk de ontstekingen zo veel mogelijk
te voorkomen en als ze wel optreden te remmen,
zodat de buikpijn afneemt en er geen
verdikkingen of fistels ontstaan. De ziekte van
Crohn kan worden behandeld met 5-ASA-medicijnen,
zoals sulfasalazine. Dit middel remt de
ontsteking en voorkomt soms ook nieuwe
aanvallen. Het effect van tabletten of drank kan
minder zijn bij diarree, omdat de werkzame stof
dan later in de darmen vrijkomt dan de bedoeling
is.
Reumatoïde artritis
Reumatoïde artritis (RA) is een chronische
ontsteking in gewrichten, vaak van de handen en
voeten. Deze ontsteking gaat gepaard met
zwelling, pijn en een verminderde beweeglijkheid
van de gewrichten.De oorzaak van reumatische
aandoeningen is niet met medicijnen weg te
nemen. Wel zijn er medicijnen die deze
aandoeningen rustiger kunnen maken, deze noemen
we reuma bestrijdende medicijnen. Na enige tijd
kunnen hierdoor klachten als pijn, stijfheid, en
zwelling van de gewrichten afnemen.
Sulfasalazine is zo'n medicijn. Het kan twee tot
drie maanden duren voordat u merkt dat het
begint te werken. Als u al pijnstillers
gebruikt, kunt u deze blijven gebruiken. Als
sulfasalazine een gunstig effect heeft, kunt u
het jarenlang blijven gebruiken. Helaas heeft
het niet bij iedereen een gunstig effect. Als
het bij u niet werkt of als u te veel last hebt
van bijwerkingen, kan uw reumatoloog besluiten
het gebruik van sulfasalazine te stoppen.
Het
is gebruikelijk om de dosering langzaam op te
bouwen tot de gewenste hoeveelheid per dag
(meestal 2 maal daags 2 tabletten). Gebruik
daarvoor dit opbouwschema:
|
ochtend: |
avond: |
dag 1-4 |
1 tablet
|
1 tablet
|
dag 5-9
|
1 tablet
|
2
tabletten |
daarna
|
2 tabletten
|
2
tabletten |
Andere
gewrichtsklachten Dit middel wordt naast
reuma ook gebruikt bij de ziekte van Bechterew
(Spondylitis Ankylopoetica). Het effect treedt
nooit meteen op, maar meestal pas na twee tot
vier maanden.
Pyoderma gangrenosum
Pyoderma gangrenosum is een zeldzame
ontstekingsziekte van de huid, waarbij spontaan
of na beschadiging zweren kunnen ontstaan die
langzaam groter worden. Het kan zomaar voorkomen
bij gezonde mensen, maar in circa de helft van
de gevallen is er sprake van een onderliggende
ziekte, zoals de ziekte van Crohn, colitis
ulcerosa, of reuma. Pyoderma gangrenosum kan
forse schade aanrichten, en daarom wordt het
meestal eerst behandeld met een middel dat snel
werkt, zoals prednison. Maar daarna is het de
moeite waard om sulfasalazine uit te proberen.
Bij de meeste patiënten werkt sulfasalazine ook
heel goed, en het heeft veel minder vervelende
bijwerkingen dan prednison. Omdat sulfasalazine
niet meteen werkt, maar pas na enkele weken is
het verstandig om in het begin gelijktijdig
prednison en sulfasalazine te gebruiken, en
daarna geleidelijk de prednison af te bouwen.
De gebruikelijke dosering voor pyoderma
gangrenosum is 3 x daags 1 gram. Soms is een
hogere dosis nodig, tot 3 x 1.5 gram. Ook bij
pyoderma gangrenosum is het verstandig om de
dosering langzaam op te bouwen, om te wennen aan
het middel.
|
ochtend: |
middag: |
avond: |
dag 1, 2, 3 |
1 tablet |
|
1 tablet |
dag 4, 5, 6 |
1 tablet |
1 tablet |
1 tablet |
dag 7, 8, 9 |
1 tablet |
1 tablet |
2
tabletten |
dag
10,11,12 |
1 tablet |
2 tabletten |
2 tabletten |
daarna |
2 tabletten |
2 tabletten |
2 tabletten |
Gebruik U kunt de tabletten het beste
innemen tijdens de maaltijd, dus met voedsel,
water of melk. Bij gebruik van maagsapresistente
tabletten is het belangrijk dat u de tabletten
niet breekt of kauwt, maar heel doorslikt.
Maagsapresistente tabletten: de tablet heel
doorslikken met een half glas water zonder te
kauwen. Zo blijft de beschermende laag intact.
Deze beschermende laag mag pas in de darmen
oplossen, zodat de werkzame stof daar vrijkomt
en niet al in de maag. Gewone tabletten: de
gewone tabletten mag u eventueel wel breken of
stukmaken. Innemen met wat water. Drank: de
drank iedere keer voor het innemen goed
schudden. Zetpillen:ga vooraf naar het
toilet. De zetpil in de anus brengen. Het maakt
daarbij niet zoveel uit of u de zetpil met de
punt naar voren of met de stompe kant naar voren
inbrengt. Als u zetpil met een beetje water
bevochtigt, kunt u hem wat gemakkelijker
inbrengen.Als u de zetpil binnen tien minuten
verliest, omdat u naar het toilet moet, kunt u
een nieuwe inbrengen.
Tabletten vergeten
in te nemen Als u vergeten bent een dosis in
te nemen, moet u dit zo snel mogelijk alsnog
doen. Wanneer de tijd tot de volgende dosis
korter is dan de tijd tot aan de vergeten dosis,
hoeft u niets te doen. U kunt dan beter de
vergeten dosering overslaan. Neem geen dubbele
dosis.
Overdosering Als er teveel is
ingenomen kunnen de volgende symptomen optreden:
- misselijkheid, braken, diarree, hoofdpijn,
duizeligheid. Als u een overdosering
vermoedt, moet u onmiddellijk een arts
waarschuwen.
BIJWERKINGEN
Naast het gewenste effect kan dit middel
bijwerkingen geven. In welke mate ze optreden is
zeer afhankelijk van de dosering. De
belangrijkste bijwerkingen zijn
maag-darmklachten, hoofdpijn, duizeligheid,
stemmingsveranderingen, overgevoeligheid, nier-
of alvleesklierbeschadiging en
bloedbeeldafwijkingen. Mensen die last hebben
van porfyrie of die een tekort hebben aan het
enzym G6PD, kunnen last krijgen van dit middel
en mogen het daarom niet gebruiken.
Regelmatig - Maag- of darmklachten, zoals
buikpijn, gebrek aan eetlust, misselijkheid en
braken. Bij tabletten of drank kunt u dit
vaak voorkomen door ze in te nemen tijdens of
net na een maaltijd. Bij zetpillen:
prikkelend gevoel in de anus. Bij tabletten
en drank: dit middel kan de urine en stoelgang
een gele of oranje kleur geven. Dit is
onschuldig en gaat vanzelf over als u de
tabletten niet meer hoeft te slikken.
Soms - Hoofdpijn en duizeligheid -
Oorsuizen - Temperatuurverhoging, rode huid
- Vermoeidheid
Zelden
- Diarree (door
de dosering langzaam op te bouwen kunt u dit
meestal voorkomen). - Stemmingsveranderingen,
zoals neerslachtigheid, irritatie en
nervositeit. - Tijdelijke onvruchtbaarheid
bij mannen, door een tekort aan zaadcellen. Dit
herstelt zich binnen twee tot drie maanden na
stoppen met de behandeling. -
Overgevoeligheid, te merken aan huiduitslag,
jeuk, benauwdheid, gewrichtspijn, een pijnlijke
tong of koorts - Lichtovergevoeligheid, voor
UV-licht (bijvoorbeeld van de zon of een
zonnebank). - Ontstekingen in het slijmvlies
van de mond, zoals pijnlijke plekjes. - Gele
verkleuring van de huid, blauwverkleuring van de
huid. - Huiduitslag. - Urticaria
(galbulten) of angio-oedeem. - Zeer zelden
ontstaat een vorm van ernstige overgevoeligheid,
te merken aan koorts, benauwdheid, blaren op de
huid of een gezwollen gezicht en keel. Neem dan
onmiddellijk contact op met een arts.
Kreeg u ooit eerder een allergische reactie van
een medicijn uit de groep salicylaten, zoals
acetylsalicylzuur, of van een sulfonamide
(sulfa), zoals bepaalde antibiotica? Begin dan
niet direct met dit middel maar raadpleeg eerst
uw arts of apotheker. Het kan zijn dat u wegens
overgevoeligheid een ander middel moet
gebruiken.
Zeer zelden
-
Beschadigingen van de nieren, die blijvend
kunnen zijn. De kans op deze bijwerking is hoger
na langdurig gebruik. Als u dit middel voor
langere tijd gebruikt zal uw arts daarom de
werking van de nieren regelmatig controleren.
- Bloed in de urine, troebele urine. -
Ontsteking van de alvleesklier (pancreas)of de
lever. Hier merkt u niets van. Wel kan dit
aangetoond worden bij bloedonderzoek. -
Afwijkingen in het bloedbeeld. Bloedarmoede,
onverwachte bloedingen en /of blauwe plekken.
Verhoogde gevoeligheid voor infectie
(leukopenie). Uw arts zal daarom regelmatig uw
bloed controleren. - Keelpijn in combinatie
met koorts, regelmatig een bloedneus oplopen en
snel blauwe plekken krijgen (dit zijn allemaal
tekenen van een stoornis in de bloedaanmaak).
Als u ineens koorts, keelpijn, blaasjes in de
mond of neusbloedingen krijgt, moet u direct
contact opnemen met uw arts. - Aanval van
porfyrie. Als u porfyrie heeft, een
stofwisselingsziekte waarbij men aanvallen
krijgt van buikpijn, braken, koorts en
hartkloppingen: dit middel kan een aanval
uitlokken. - Bent u van Afrikaanse afkomst of
komt u uit het Middellandse-Zeegebied, dan kán
het zijn (maar dat hoeft niet) dat u een
aangeboren enzymgebrek heeft (G6PD-deficiëntie),
waardoor dit middel bij u een ernstige
bloedafwijking teweeg kan brengen. Zodra u
klachten krijgt als vermoeidheid of
duizeligheid, staak dan het gebruik en neem
contact op met uw arts. - Syndroom van
Stevens-Johnson ( ziektebeeld gekenmerkt door
ontstekingen van de huid en slijmvliezen),
Lyell’s syndroom ( huiduitslag gepaard gaande
met huidschilfering en afsterving van de huid
gepaard gaande met blaarvorming). -
Zenuwaandoening. U kunt dit herkennen aan
krachtsverlies, snelle vermoeibaarheid,
prikkelingsverschijnselen of
uitvalsverschijnselen.
Raadpleeg uw
arts als u te veel last heeft van één van de
bovengenoemde bijwerkingen, of als u andere
bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over
maakt. Neem direct contact op met uw arts
bij: - huiduitslag - ontsteking van het
mondslijmvlies - erge keelpijn in combinatie
met koorts - herhaaldelijk een bloedneus -
snel blauwe plekken krijgen.
INTERACTIES (wisselwerking met andere
medicijnen) Licht altijd uw arts en apotheek
in wanneer u naast dit geneesmiddel nog andere
medicijnen gebruikt. Sommige medicijnen kunnen
namelijk elkaars werking versterken of
verzwakken of mogen om andere redenen niet
gelijktijdig gebruikt worden. Medicijnen waarvan
bekend is dat zij de werking van sulfasalazine
kunnen beïnvloeden of waarvan sulfasalazine de
werking kan beïnvloeden zijn: - antibiotica
(middelen tegen infecties); antibiotica die de
darmflora beïnvloeden, remmen de omzetting van
sulfasalazine - salicylaten (pijnstillers);
de opname van sulfasalazine kan beïnvloed worden
- ijzerpreparaten; de opname van sulfasalazine
kan beïnvloed worden - colestyramine (middel
tegen een verhoogd cholesterolgehalte); de
opname van sulfasalazine kan beïnvloed worden
- foliumzuur (vitamine B11); bij gelijktijdig
gebruik kan de opname van foliumzuur verminderen
- digoxine (middel gebruikt bij hartziekten);
bij gelijktijdig gebruik kan de opname van
digoxine verminderen - orale middelen die de
bloedstolling tegengaan; de werkzaamheid van
deze middelen kan versterkt zijn - tabletten
tegen suikerziekte; de werkzaamheid van deze
tabletten kan versterkt zijn.
Wanneer u
zulke of andere geneesmiddelen gebruikt, moet u
hiermee rekening houden en advies vragen aan uw
arts of apotheker.
VERKEERSDEELNAME Dit geneesmiddel kan
duizeligheid als bijwerking hebben. Pas daarom
op bij activiteiten die oplettendheid vereisen,
zoals deelname aan het verkeer, het bedienen van
machines en het werken op grote hoogte. Houd
kinderen die dit geneesmiddel gebruiken goed in
de gaten wanneer zij op straat spelen.
ALCOHOLGEBRUIK Wees voorzichtig met alcohol
gebruik. In combinatie met het gebruik van
sulfasalazine is de kans groter dat u
maagklachten of leverbeschadiging krijgt. Neem
daarom niet meer dan een alcoholconsumptie per
dag.
ZWANGERSCHAP EN BORSTVOEDING
Zwangerschap In lage doseringen (tot 2
gram per dag) kan sulfasalazine voor zover
bekend zonder bezwaar tijdens de zwangerschap
gebruikt worden. Het wordt al jarenlang gebruikt
door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen
voor het kind. Wel moet u tevens foliumzuur
gebruiken om bijwerkingen bij het kind te
voorkomen. Raadpleeg uw arts bij het gebruik van
hogere doseringen.
Borstvoeding
Wilt
u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts.
Dit middel komt in de moedermelk terecht. Bij
een lage dosering tot 2 gram per dag geeft dat
meestal geen problemen. Gaat u wel borstvoeding
geven, dan zal de arts extra controleren op
bijwerkingen bij de baby, zoals diarree.
Vruchtbaarheid Sulfasalazine heeft geen
invloed op de vruchtbaarheid van vrouwen. Het
kan bij mannen een tijdelijk verminderde
vruchtbaarheid veroorzaken. Dit herstelt zich
weer enkele maanden nadat het middel niet meer
gebruikt wordt. Mannen met een kinderwens kunnen
sulfasalazine dus blijven gebruiken.
Kinderen jonger dan 2 jaar Er zijn
onvoldoende gegevens bekend over het gebruik van
sulfasalazine bij kinderen jonger dan 2 jaar,
derhalve dient sulfasalazine bij kinderen onder
de 2 jaar niet te worden gebruikt.
Controles Tijdens de behandeling moet u goed
door uw arts gecontroleerd worden, vooral in de
eerste 3 maanden. Om eventuele stoornissen in de
werking van de lever en in de aanmaak van het
bloed in een vroeg stadium te ontdekken, zal uw
behandelend arts regelmatig uw bloed laten
onderzoeken. Dit gebeurt de eerste periode
meestal elke twee weken. Hierna vinden de
controles minder vaak plaats. Raadpleeg uw
arts wanneer uw conditie vermindert of wanneer u
last heeft van hinderlijke bijwerkingen. De
behandeling moet onmiddellijk worden gestopt
wanneer ernstige vergiftigingsverschijnselen
optreden of wanneer u overgevoelig bent voor de
tabletten. Wanneer u overgevoelig bent voor
geneesmiddelen die chemisch lijken op
sulfasalazine (bepaalde antibiotica
(sulfonamiden), sommige diuretica en tabletten
tegen suikerziekte), dan kunt u ook overgevoelig
zijn voor de sulfasalazine tabletten.
Kan ik zomaar met dit middel stoppen?
Heeft
u dit middel gedurende langere tijd gebruikt dan
kunt u meestal in één keer stoppen. De klachten
kunnen dan wel terugkomen.
Bewaren
Bewaar de tabletten in de originele verpakking
op een droge plaats (badkamer en keuken zijn dus
ongeschikt) niet boven 25 ºC. Houd
geneesmiddelen altijd buiten bereik van
kinderen.
|