|
TUNGIASIS (ZANDVLO) |
 |
WAT IS TUNGIASIS ?
Tungiasis is een
huidziekte die wordt veroorzaakt door het in de
huid binnendringen van de zwangere wijfjes van
de zandvlo Tunga penetrans. Deze vlo komt in
Nederland niet voor. Daarom wordt tungiasis
alleen gezien bij reizigers die kortgeleden in
de tropische gebieden zijn geweest waar de
zandvlo voorkomt: Zuid en Midden-Amerika, het
Caraïbisch gebied, Afrika, Pakistan en India.
De volwassen vlo is roodbruin, het
mannetje is ongeveer 0.5 mm lang, het vrouwtje 1
mm. Ze leven het liefst op een warme, droge,
schaduwrijke en zanderige bodem, in stoffige
hutten, veestallen en andere dierbehuizingen.
Het zijn geweldige springers, ze kunnen tot 250
keer hun lichaamslengte ver springen. Ze
springen vooral naar de benen van mensen en
dieren en zuigen daar bloed. Dit laat jeukende
bulten achter, te vergelijken met muggenbulten.
De Latijnse naam van de zandvlo is Tunga
penetrans, andere namen die gebruikt worden zijn
'jigger' (Engels), 'chique' (Frans), 'sika'
(Surinaams), en 'bicho de pe' (vlo van de voet,
Portugees).
 |
| zandvlo |
Tungiasis wordt veroorzaakt
door het vrouwtje, dat als ze zwanger is zich
probeert in te graven in de huid van mens of
dier. Daarbij zijn vooral de voeten het doelwit,
met name het gebied tussen en onder de tenen en
langs de voetrand. Toeristen lopen het op door
met blote voeten of open sandalen rond te lopen.
Het vrouwtje graaft zich diep in, met de
kop naar beneden, tot aan het onderhuidse
weefsel en voedt zich daar door bloed op te
zuigen. Vervolgens gaat de vlo groeien, vooral
doordat de eitjes in de buik groter worden. De
buik van de vlo zet uit en kan wel een
centimeter groot worden. Hierdoor ontstaat een
pijnlijke zwelling in de huid. Midden in deze
zwelling is een gaatje in de huid zichtbaar, met
daarin het achtereind van de vlo. Via dit gaatje
kan de vlo ademen, maar ook ontlasting naar
buiten kwijtraken en uiteindelijk ook de eieren
als die voldragen zijn. Honderden eieren worden
op deze manier in een periode van ongeveer drie
weken uitgestoten. Nadat de eieren naar buiten
gebracht zijn, sterft het vrouwtje en
verschrompelt. Uiteindelijk worden de resten van
de vlo via een opruim reactie en omdat de huid
zichzelf regelmatig vernieuwd vanzelf naar
buiten gewerkt. Het hele proces vanaf ingraven
totdat het over is neemt ongeveer 6 weken in
beslag.
KLACHTEN EN SYMPTOMEN
Er ontstaan heftig jeukende en pijnlijke
bobbeltjes, waarin zich een gaatje bevindt.
Vooral aan de voeten, rond de tenen, maar de
zandvlo kan ook op handen, ellebogen, billen en
liezen worden aangetroffen.
Deze bobbeltjes
kunnen heftig ontstoken raken met bacteriën. Er
kan een abces ontstaan waar pus uit komt. De
bacteriën die er in kunnen groeien (o.a.
stafylococcen en streptokokken) kunnen
vervelende lokale infecties veroorzaken die zich
uitbreiden naar de voet en het onderbeen. Ook
kan tetanus ontstaan bij mensen die niet
gevaccineerd zijn daartegen. Verder kan er na
afloop een litteken achterblijven.
 |
 |
| Tungiasis |
Tungiasis |
 |
 |
| Tungiasis |
Tungiasis |
BEHANDELING
De
behandeling bestaat uit het verwijderen van de
vlo. In de tropen wordt de vlo er meestal met
een (steriele) naald uitgepeuterd, eventueel na
reinigen met alcohol of ether (doodt de vlo). Om
de vlo er netjes uit te krijgen zonder resten
achter te laten is het eigenlijk nodig om de
opening iets groter te maken.
Dit kan
(zonodig onder lokale verdoving) met een mesje
of huidpons (biopteur) worden gedaan. Daarna is
het belangrijk om het gebied goed schoon te
maken om infectie te voorkomen.
Eventueel kan er daarna een zalf tegen bacteriën
op worden aangebracht zoals betadine jodium zalf
of Flammazine zalf.
WAT KAN IK DOEN
OM HET TE VOORKOMEN ?
Er wordt
geadviseerd om dichte schoenen te dragen en niet
op blote voeten rond te lopen op de zandbodems
waar veel zandvlooien zitten. Ook goede
insectenverdrijvers hebben enig effect.
|
