Clobetasol mondspoeling is een recept voor een klasse III steroïd in een basis voor slijmvliezen. Het is ontwikkeld door de VU-apotheek. Er circuleren verschillende bereidingsvoorschriften daarom is het beter om alleen op het recept te vermelden Clobetasolmondspoeling 0.25 mg/ml en het verder aan de apotheek over te laten.

Toepassingen
De indicatie is ernstige chronische erosieve laesies in de mond (o.a. orale lichen planus, stomatitis aphthosa, orale Crohn, SLE, pemphigus, pemphigoid, SJS/TEN).

Mondspoeling voorschrift (Clobetasolmondspoeling 0.25 mg/ml Apotheek VU Medisch Centrum mei 2006)

Clobetasol 17-propionaat.1H2O	75 mg
Alcohol 96%	30 ml
Sorbitoloplossing kristalliseerbaar	100 ml
Essence frambozen	6 dr
Sorbitoloplossing kristalliseerbaar	ad 300 ml

Bereiding:

-	Oplossen van clobetasolpropionaat in alcohol.
-	Toevoegen van de clobetasolpropionaat-alcoholoplossing aan een deel van de sorbitol onder goed roeren.
-	Toevoegen van de frambozenessence.
-	Aanvullen met sorbitol en mengen.

Houdbaarheid: 14 dagen. Opmerking: Het resultaat is een "bijna-oplossing", licht opalescent. Schudden voor gebruik. De ervaring bij de VU is dat clobetasol pas na enige dagen een beetje gaat uitzakken. Het is dan goed opschudbaar. De dosering is vaak 3 dd spoelen met 10 ml gedurende minimaal 1 minuut.  

Commentaar LNA: de hypertone oplossing met alcohol zou irritatie kunnen veroorzaken. De Apotheek VU Medisch Centrum stelt voor om vóór gebruik te verdunnen met limonadesiroop. Eerder was bij de VU een voorschrift in omloop met veel minder sorbitol en met natriumedetaat. Dit voorschrift leverde een minder hypertone vloeistof op, maar door de lagere viscositeit zakte het clobetasolpropionaat snel uit. Daarom is het voorschrift begin 2003 door de VU aangepast. Er circuleren soms nog oudere varianten van dit voorschrift, maar het bovenstaande voorschrift geeft volgens de apotheek van de VU relatief de beste resultaten.

Mondzalf
Eventueel zou het alternatief een mondzalf kunnen zijn, naar analogie van Triamcinolonacetonidemondpasta 0,1% FNA. Verwerking in Hypromellosezalf 20% FNA of Convatec Orabase is wellicht mogelijk, maar niet door het LNA onderzocht. Advies is om de clobetasol 17-propionaatverwrijving 1=10 vooraf te dispergeren in een ongeveer gelijke hoeveelheid propyleenglycol. Een andere mogelijkheid is een mengsel van Dermovatezalf en Hypromellosezalf 20% of 40%, analoog aan een eerder onderzochte combinatie met fluocinonide (destijds beschikbaar als handelspreparaat Topsyne).


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.