Natriumhypochlorietoplossing 0.5% (Dakins oplossing) bevat
0.5% aktief chloor. Het wordt onverdund of 1:1 met NaCl 0.9% verdund
toegepast in necrotische ulcera.
Natriumhypochlorietsmeersel
0.25% FNA (50% Dakins oplossing, 50% paraffine) is minder agressief
en blijft beter op zijn plek (gazen mee doordrenken en 2 dd aanbrengen).
Wordt ook EUSOL-paraffine genoemd (Edinburgh University Solution of Lime).
Door de paraffine zijn de gazen ook iets makkelijker te verwijderen.
EUSOL wordt gebruikt voor het reinigen en doen granuleren van chronische
ulcera zoals het ulcus cruris venosum en arteriosum, en decubitus ulcera.
Het wordt vooral klinisch toegepast. Gazen gedrenkt in EUSOL-paraffine
worden 2 x daags aangebracht in ulcera met gele en zwarte necrose. De
behandeling wordt voortgezet totdat de wond rood granulerend is. Daarna
volgt meestal een huidtransplantatie. EUSOL is al meer dan 100 jaar in
gebruik. In de jaren 80 werd het in reclamecampagnes van fabrikanten van
'nieuwe wondbedekkers' (vooral hydrocolloïden) weggezet als een verouderd
middel, omdat het toxisch zou zijn voor granulatie weefsel. De negatieve
verhalen over hypochloriet bleken alleen gebaseerd te zijn op in
vitro-onderzoek (toevoegen van chloor aan celkweken). In de dagelijkse
klinische praktijk werkt EUSOL erg goed en is er geen sprake van een
negatief effect op de vorming van granulatieweefsel. Het middel wordt juist
gebruikt om een goed granulerende wondbodem te induceren. Inmiddels is EUSOL
weer in opmars. In het tijdperk van de multiresistente bacteriën is behoefte
aan een goed bacteriedodend middel.
NB: Let op verkeerde
bijsluiters!EUSOL is een product dat vooral wordt toegepast in
instellingen, omdat het vanwege de frequentie van aanbrengen (2 tot 3 keer
daags) niet zo geschikt is voor de thuis situatie. Een enkele keer wordt het
toch poliklinisch gebruikt bij moeilijke wonden. Patiënten kunnen dan
geconfronteerd worden met een obsolete bijsluiter van de apotheek waar
dingen in staan zoals 'schadelijk voor wondgenezing', 'niet langer dan een
week gebruiken', of 'uitspoelen na 1 uur'. Het is goed om de patiënt van te
voren te informeren over het bestaan van deze verouderde bijsluiterteksten.
Er zijn geen evidence based studies die aantonen dat hypochloriet in
ulcera een negatief effect heeft op de wondgenezing. In chronische ulcera
overweegt het positieve effect van hypochloriet op het reduceren van de
bacteriële contaminatie op een eventueel nadelig effect op granulatie
weefsel. In de praktijk blijkt dat ulcera ook onder voortgezette behandeling
met EUSOL probleemloos granuleren en epithelialiseren. Er hoeft dus ook geen
tijdslimiet gesteld te worden aan de behandelduur.
Natriumhypochloriet
oplossing is een basische stof. Bij mengen met zuren en bij contact met
metalen oppervlakten kunnen zuren vrijkomen en chloorgas (zie
chemische achtergrond natriumhypochloriet).
Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.