Methotrexaat (tab à 2,5 mg, injectievloeistof
(diversen)) Echo lever + lab voor
starten (BSE, Hb, leuko's, leukodiff, trombo's, ery's, kreat,
kreatinineklaring, ureum, urine sediment, ALAT, ASAT, AF, γ-GT,
bilirubine, hepatitis B en C serologie (optioneel), zonodig
zwangerschapstest).
Dosis range 5-25 mg,
meestal 10-15 mg bij 70 kg. Start met 15 mg ineens
(bij kwetsbare personen 10 mg of 7.5 mg) + foliumzuur 10 mg per week, 24 uur
na MTX innemen. Tabletten tijdens de maaltijd innemen, niet niet met melk
innemen. Bij MTX-dosis < 15 mg is 5 mg foliumzuur per week voldoende.
Controleer lab na 4-7 dagen (BSE, Hb, leuko's, diff,
trombo's, ery's, kreat, ALAT, ASAT, AF, γ-GT, bilirubine).
Lab controleren na tweede gift
en daarna na 1 maand, dan eens per 2-3 maanden.
Contraindicaties: kinderwens (vrouwen en mannen),
zwangerschap, lactatie. Alcoholmisbruik. Actieve infecties,
immuunsuppressie. Anemie, leukocytopenie, trombocytopenie, gestoorde lever-
of nierfunctie, ulcus ventriculi, ulcus duodeni.
Relatieve
contraindicaties: leverziekte in de voorgeschiedenis, obesitas, diabetes
mellitus, gastritis, colitis ulcerosa, diarree, onvoldoende therapietrouw.
Interacties: NSAID's (wel toegestaan), salicylaten, sulfonamiden
(cotrimoxazol, trimethoprim), fenytoine, tetracycline,
chlooramfenicol, probenecide, aminoglycosiden, cefalosporinen, penicilline,
colchicine, ciclosporine, retinoiden, barbituraten, pyrimethamine
(Daraprim), triamtereen (Dytac), dipyridamol (Persantin).
Bijwerkingen: hepatotoxiciteit, beenmergsuppressie: anemie, leukocytopenie,
thrombocytopenie, hemorragie, misselijkheid, braken, diarree, anorexie,
gastro-intestinale ulceraties, moeheid, hoofdpijn, duizeligheid,
neurologische aandoeningen,
MTX-pneumonitis, teratogeen, onderdrukking van spermatogenese en
oögenese; menstruatiestoornissen, mutageen, carcinogeen, jeuk, urticaria,
anafylactische reactie, haaruitval, cutane ulceraties, fototoxische
reacties, ecchymosen, acne, furunculosis, Stevens Johnson syndroom, koorts,
koude rillingen, nefrotoxiciteit, hematurie, cystitis, manifest worden van
diabetes, toename van reumanoduli.
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.
prof.dr. Ph.I. Spuls. Dermatoloog, Amsterdam UMC.
