Allergie
De termen 'allergisch' en overgevoelig kunnen meerdere betekenissen hebben. Een allergie kan zijn een type-I reactie op bijvoorbeeld geneesmiddelen of inhalatie allergenen, met als klachten urticaria of anafylactische shock, maar ook een type IV reactie op bijvoorbeeld cosmetica met als klacht contacteczeem. En met overgevoeligheid wordt soms ook intolerantie bedoeld.

Zie voor meer informatie onder de meer specifieke termen zoals:
- eczema contactallergicum (contacteczeem)
- lijst van geneesmiddelen die een contactallergie kunnen veroorzaken (stofmonografieën met CAS nummers)
- patiëntenfolders over contactallergie
- anafylactische shock
- dermatitis medicamentosa (toxicodermie, geneesmiddelenallergie)
- insuline allergie
- urticaria
- insektenbeet
- vasculitis
- voedselovergevoeligheid
- provocatie

Allergologisch onderzoek
Op de allergieafdeling van de dermatologie poli in de meeste ziekenhuizen kan worden getest op type I en type IV allergische reacties. Het allergologisch onderzoek bestaat uit:
- een specifieke anamnese
- een gericht dermatologisch onderzoek
- een op deze gegevens gebaseerde selectie van te testen allergenen en testmethoden
- het testen zelf
- een eindevaluatie van het testresultaat

Overzicht verschillende testmethoden
Voor het allergologisch onderzoek wordt onderscheid gemaakt in type IV contactallergie (vaak voorkomend) en type I contactallergie (zeldzaam).

Type IV contactallergie: een vertraagd optredende klacht (meestal eczeem) binnen enkele dagen na de expositie op bv cosmetica, beroepsstoffen, geneesmiddelen, voedingsadditiva.

- het gebruikelijke onderzoek is het epicutaan (plakproef)onderzoek op type IV allergie. Voor de verschillende allergenen zijn diverse standaard reeksen beschikbaar.
- In geval UV-expositie heeft bijgedragen aan het ontstaan van de klachten kan dit onderzoek uitgebreid worden met epicutaan (plakproef)onderzoek met UV-expositie op type IV fotocontactallergie.
- Een andere test op type IV contactallergische reacties is de topische provocatie (ROAT).
- Voor stoffen die de epidermale barrière niet passeren kan een intradermaal onderzoek op type IV allergie worden verricht.

Type I contactallergie: een direct in aansluiting aan de expositie optredende klacht (meestal urticaria), op bv atopenen, geneesmiddelen, latex en voedingsmiddelen. Dit type allergie is IgE-gemedieerd en kan ook systemische klachten veroorzaken.

- het gebruikelijke onderzoek voor stoffen die de epidermale barrière kunnen passeren is het epicutaan (plakproef)onderzoek op type I allergie
- indien niet positief gevolgd door (of initieel indien de stof de epidermale barrière niet kan passeren) intradermaal onderzoek op type I allergie.
- Indien negatief, kan indien nodig overgegaan worden op een orale provocatie.

Aparte protocollen bestaan voor het onderzoek naar een penicilline-allergie en geneesmiddel-allergieën..


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.