Aambeien (haemorrhoïden, hemorrhoïden, hemorroïden) zijn verwijde en gestuwde delen van de haemorrhoïdale plexus rond de anus, inwendig (boven de linea dentata, verzorgd door aa. anales), of uitwendig (verzorgd door de aa. haemorrhoidalis superior et media). Oorzaken: aanleg, haemodynamische omstandigheden (persen, obstipatie, vezelarme voeding, staande/zittende levenswijze, spierspanning), infecties (cryptitis, proctitis), zwangerschap, rectumtumor.
De voorkeursplaatsen in steensnedeligging zijn doorgaans rechts op 7-10 en 11-12 uur en links op 3-5 uur. Klachten: uitwendige huidlapjes (mariscae), prolaps, stuwing, pijn, bloeding, trombose, strangulatie, soiling, pruritus ani.



Klinische indeling van de inwendige haemorrhoïden:
graad I: Bloeding zonder pijnklachten, slechts met proctoscoop of rectoscoop zichtbare zwelling boven de linea anopectinea.
graad II: Prolaps van aambei bij persen tot voorbij linea dentata, die spontaan weer verdwijnt; pijnlijke prolaps na defaecatie.
graad III: Grote gestuwde haemorrhoïden, in verbinding met uitwendige, uitpuilend bij staan en lopen; risico op strangulatie en forse bloeding.
graad IV: Niet meer reponibele haemorrhoïden (anaalprolaps).

Algemene adviezen:
Meer lichaamsbeweging, vezelrijk dieet, regulering v.d. stoelgang, voorzichtig reinigen.
Bij trombosering: Warme zitbaden, antiphlogistica, analgetica, lokale anesthetica, incisie of excisie.
Bij acute strangulatie van graad IV: natte verbanden, ijsblaas, antiflogistica, voorzichtig proberen terug te duwen, haemorrhoidectomie. Bij acute bloeding: deppen met tannine 2% oplossing, fibrine tampon, Willospon, in adrenaline gedrinkete gaastampons, ijsblaas, infrarood coagulatie, haemorrhoidectomie.

Medicamenteuze behandeling (uitwendige en graad I-II inwendige haemorrhoïden):
R/ paracetamol, of Ascal poeders. Bij pijnklachten door aambeien kan adequate pijnstilling nodig zijn, om te voorkomen dat de pijn via verhoogde sfincterspanning de aandoening verergert.
R/ unguentum lidocaïni 5% FNA. 's morgens, 's avonds en na elke defaecatie insmeren.
R/ lidocaïne 3, aqua pur 37, propyleenglycol 10% in ung cetomacrogolis ad 100.
R/ aambeien zetpillen FNA (suppositoria contra haemorrhoides FNA).
R/ aambeien zetpillen met hydrocortison FNA.
R/ suppositoria anaesthetica FNA.
R/ (lidocaïne 2% in) hydrocortison vaseline crème FNA.
R/ Tri-Anal (TAC 0.25 mg, lidocaine 5 mg, paraffine polyethyleen 1 g).
R/ Ultraproct crème of zetpillen. Zie ook onder pruritus ani - perianaal eczeem symptomencomplex.

Chirurgische behandeling:
Graad I: sclerosering, infrarood coagulatie, anale dilatatie (Lord procedure).
Graad II: Barron ligatuur, ligatie met rubber elastiekje, cryotherapie, scleroseren.
Graad III-IV: sectoriële excisie (vlgs Milligan Morgan)
Zonodig verwijzen naar chirurg voor sclerosering, ligatie of excisie.





Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.