Actinomyces soorten komen normaal voor op de huid, en ook in de darmen en soms in de urinewegen, zonder betekenis. Er is echter ook een subspecies, Actinomyces europaeus, die verantwoordelijk wordt gehouden voor huidinfecties (abcessen) en blaasontsteking. Deze bacterie wordt ook aangetroffen in chronische wonden zoals decubitus, met mogelijk nadelig effect op de wondgenezing. Nieuw is dat er de laatste jaren 2 case-reports zijn verschenen waarbij A. europaeus wordt beschreven als oorzaak van ernstige necrotiserende fasciitis, en dat men de indruk heeft dat de bacterie in opmars is, meer schade veroorzaakt, en vaker resistent is. Zie ook onder actinomycosis cutaneum en onder necrotiserende fasciitis.

A. europaeus is een facultatief anaërobe gram-positive bacil. Bij monomicrobiële infecties is de bacterie goed te behandelen met amoxicilline. Bij gemengde infecties kan het voorkomen dat de andere bacteriën beta-lactamase produceren waardoor het beta-lactam antibioticum wordt geneutraliseerd. In dat geval zijn andere antibiotica nodig, bijvoorbeeld piperacilline-tazobactam, of carbapenems. Er is ook al beschreven dat 20% van de A. europaeus culturen resistent was voor piperacilline-tazobactam en 10% voor linezolid, terwijl vrijwel alle cultures resistent waren voor clindamycine, ciprofloxacine, ceftriaxon en metronidazol. De meeste stammen zijn wel gevoelig voor carbapenems, vancomycine, aminopenicillinen (amoxicilline), doxycycline, tigecycline, en penicilline G. Er wordt aanbevolen om resistentiebepalingen te doen (dit is niet in ieder laboratorium mogelijk) en gericht antibiotisch te behandelen.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.