Chrysanten bevatten sesquiterpeenlactonen (SL's) en kunnen een jeukende uitslag of een contacteczeem veroorzaken aan de handen en in het gezicht bij kwekers en bloemisten en anderen die regelmatig met de plant in contact komen. Er kan bij jarenlange blootstelling ook een fotodermatitis ontstaan en zelfs een chronische actinische dermatitis. Het is beschreven dat dit vaak voorkomt, bij 16-36% van de SL-positieve patiënten. Bij hoveniers kan een airborne allergisch contacteczeem optreden na grasmaaien doordat composieten in het gras zoals paardenbloem, kamille, margriet en boerenwormkruid tot een aerosol worden vermalen. Dit eczeem zit op geëxposeerde lichaamsdelen zoals gelaat, onderarmen en eventueel onderbenen.



De diagnose kan bevestigd worden door plakproeven met de SL-mix (0,1% pet). Deze bevat 3 sesquiterpeenlactonen: alantolactone, costunolide en dehydrocostus lactone. De sensitiviteit van de SL-mix is ongeveer 60-70%. Eventueel kan ook een stukje bladgroen en bloemblad worden meegetest.

Bij een allergie voor sesquiterpeenlactonen zijn niet alleen chrysanten een uitlokkende factor. De sesquiterpeenlactonen komen in veel andere bloemen en planten voor. o.a. in aster, matricaria, boerenwormkruid, zonnebloemen, gerbera, gulden roede (solidago), afrikaantjes, paardenbloem, duizendblad, kamille , margriet, moederkruid, en er zijn ook kruisreacties. De SL’s zitten met name in de planten van de composietenfamilie (Compositae of Asteraceae). Ze zitten ook in laurierblad, witlof, andijvie en schorseneren.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.