Chrysanten bevatten sesquiterpeenlactonen (SL's) en kunnen een jeukende uitslag of een contacteczeem veroorzaken aan de handen en in het gezicht bij kwekers en bloemisten en anderen die regelmatig met de plant in contact komen. Er kan bij jarenlange blootstelling ook een fotodermatitis ontstaan en zelfs een chronische actinische dermatitis. Het is beschreven dat dit vaak voorkomt, bij 16-36% van de SL-positieve patiënten. Bij hoveniers kan een airborne allergisch contacteczeem optreden na grasmaaien doordat composieten in het gras zoals paardenbloem, kamille, margriet en boerenwormkruid tot een aerosol worden vermalen. Dit eczeem zit op geëxposeerde lichaamsdelen zoals gelaat, onderarmen en eventueel onderbenen.

chrysant	chrysant

De diagnose kan bevestigd worden door plakproeven met de SL-mix (0,1% pet). Deze bevat 3 sesquiterpeenlactonen: alantolactone, costunolide en dehydrocostus lactone. De sensitiviteit van de SL-mix is ongeveer 60-70%. Eventueel kan ook een stukje bladgroen en bloemblad worden meegetest.

Bij een allergie voor sesquiterpeenlactonen zijn niet alleen chrysanten een uitlokkende factor. De sesquiterpeenlactonen komen in veel andere bloemen en planten voor. o.a. in aster, matricaria, boerenwormkruid, zonnebloemen, gerbera, gulden roede (solidago), afrikaantjes, paardenbloem, duizendblad, kamille , margriet, moederkruid, en er zijn ook kruisreacties. De SL’s zitten met name in de planten van de composietenfamilie (Compositae of Asteraceae). Ze zitten ook in laurierblad, witlof, andijvie en schorseneren.


Referenties

1.	van Ginkel CJW. Botanische feuilleton Deel 3: de chrysant, veelzijdig en onverwoestbaar. Ned Tijdschr Dermatol Venereol 2016;26:14-17.
2.	Du P, Menage H, Hawk JL, White IR. Sesquiterpene lactone mix contact sensitivity and its relationship to chronic actinic dermatitis: a follow-up study. Contact Derm1998;39:119-122.
3.	Paulsen E, Andersen KE, et al. Routine patch testing with the sesquiterpene lactone mix in Europe: a 2-year experience. A multicenter study of the EECDRG. Contact Dermatitis 1999;40:72-76.

Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC, Amsterdam.