Chrysanten bevatten
sesquiterpeenlactonen (SL's) en kunnen een jeukende
uitslag of een
contacteczeem veroorzaken aan de handen en in het gezicht bij
kwekers en bloemisten en anderen die regelmatig met de plant in contact
komen. Er kan bij jarenlange blootstelling ook een fotodermatitis ontstaan
en zelfs een chronische actinische dermatitis. Het is beschreven dat dit
vaak voorkomt, bij 16-36% van de SL-positieve patiënten. Bij hoveniers kan een
airborne allergisch contacteczeem optreden na grasmaaien doordat composieten in
het gras zoals paardenbloem, kamille, margriet en boerenwormkruid tot een
aerosol worden vermalen. Dit eczeem zit op geëxposeerde lichaamsdelen zoals
gelaat, onderarmen en eventueel onderbenen.
![Chrysant (klik op foto voor vergroting) [bron: Marjon Besteman-Horn Pixabay] Chrysant](../../../afbeeldingen/illustraties/planten/chrysant-1z.jpg) |
![Chrysant (klik op foto voor vergroting) [bron: Jacques Gaimard Pixabay] Chrysant](../../../afbeeldingen/illustraties/planten/chrysant-2z.jpg) |
chrysant |
chrysant |
De diagnose kan bevestigd worden door plakproeven met de SL-mix
(0,1% pet). Deze bevat 3 sesquiterpeenlactonen: alantolactone, costunolide
en dehydrocostus lactone. De sensitiviteit van de SL-mix is ongeveer 60-70%.
Eventueel kan ook een stukje bladgroen en bloemblad worden meegetest.
Bij een allergie voor sesquiterpeenlactonen zijn niet alleen chrysanten een
uitlokkende factor. De sesquiterpeenlactonen komen in veel andere bloemen en
planten voor. o.a. in aster, matricaria, boerenwormkruid, zonnebloemen,
gerbera, gulden roede (solidago), afrikaantjes, paardenbloem, duizendblad,
kamille , margriet, moederkruid, en er zijn ook kruisreacties. De SL’s zitten met name in de planten van de composietenfamilie
(
Compositae of
Asteraceae). Ze zitten ook in laurierblad,
witlof, andijvie en schorseneren.
Referenties
1. |
van Ginkel CJW. Botanische feuilleton Deel 3:
de chrysant, veelzijdig en onverwoestbaar. Ned Tijdschr Dermatol
Venereol 2016;26:14-17. |
2. |
Du P, Menage H, Hawk JL, White IR.
Sesquiterpene lactone mix contact sensitivity and its relationship
to chronic actinic dermatitis: a follow-up study. Contact
Derm1998;39:119-122. |
3. |
Paulsen E, Andersen KE, et al. Routine patch
testing with the sesquiterpene lactone mix in Europe: a 2-year
experience. A multicenter study of the EECDRG. Contact Dermatitis
1999;40:72-76. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, AMC,
Amsterdam.