ANTIBIOTICABELEID BIJ DE GEÏNFECTEERDE DIABETISCHE VOET EN OSTEOMYELITIS home ICD10: L97

De keuze van de antibiotica bij de diabetische voet (zie ook onder ulcus neuropathicum) en bij osteomyelitis wordt afgestemd op het klinisch beeld en de gekweekte bacteriën, waarbij men rekening moet houden met niet-representatieve kweekuitslagen. Bij nog onbekende kweek kiest men een breed middel of een combinatie van antibiotica, gericht op de meest voorkomende bacteriën. Bij ernstige infecties worden hogere doseringen aanbevolen. Voor sommige antibiotica betekent dit dat intraveneuze toediening nodig is. Sommige antibiotica dringen ook in orale vorm goed door in alle weefsels en botten, in voldoende hoge dosering. Bij osteomyelitis wordt geadviseerd niet alleen hoog, maar ook langdurig (minimaal 6 weken) te behandelen. Compromissen zoals eerst 2 weken i.v. behandelen en dan 4 weken of langer oraal voortzetten zijn mogelijk. Goede evidence based richtlijnen niet voorhanden, de diversiteit en de complexiteit van de diabetische voetulcera maakt dit soort onderzoek ook moeilijk. Gentamycine of tobramycine i.v. zijn effectieve middelen bij o.a. Pseudomonas, maar ook vrij toxisch, m.n. ototoxisch. Het risico kan worden beperkt door de dagdosering in 1 gift te geven en de duur te beperken tot 3-5 dagen.

Meest frequent gekweekte bacteriën uit weefsel en bot bij de geïnfecteerde diabetische voet:
Aerobe bacterïen: Anaerobe bacterïen:
Gram-positief

Staphylococcus aureus
Streptococcus species
Enterococcus species
Corynebacterium
Bacillus species
Gram-positief

Peptococcus species
Peptostreptococcus sp
Clostridium species
Gram-negatief

Proteus species
Enterobacter species
Escherichia coli
Klebsiella species
Pseudomonas aeruginosa
Morganella morganii
Serratia marcescens
Acinetobacter
Bacillus species
Gram-negatief

Bacteroides fragilis
Bacteroides species


Milde infectie / oppervlakkige infectie / geen bedreigde voet
Oraal:
R/ flucloxacilline 4 dd 500 mg.
R/ clindamycine (Dalacin) 3 dd 600 mg.
R/ amoxicilline-clavulaanzuur (Augmentin) 3 dd 500/125 mg.
R/ cefalexine (Keforal) 4 dd 500 mg.
R/ ciprofloxacine (Ciproxin) 2 dd 500-750 mg.

Parenteraal:
R/ amoxicilline-clavulaanzuur (Augmentin) 3 dd 1000/200 mg.
R/ cefazoline (Kefzol) 3 dd 1-2 g.
R/ cefradine (Maxisporin) 4 dd 500-1000 mg.
R/ clindamycine (Dalacin) 4 dd 600 mg.

Ernstige infectie / diepe infectie / bedreigde voet
Oraal:
R/ ciprofloxacine (Ciproxin) 2 dd 750 mg + clindamycine (Dalacin) 3 dd 600 mg.
R/ amoxicilline-clavulaanzuur (Augmentin) 3 dd 500/125 - 1000/250 mg.

Parenteraal:
R/ cefuroxim (Zinacef) 3 dd 1.5 g of ceftriaxon 2 d 1 g + metronidazol 4 dd 500 mg of clindamycine (Dalacin) 4 dd 600 mg.
R/ cefazoline (Kefzol) 3 dd 1-2 g + metronidazol 3 dd 500 mg.
R/ amoxicilline-clavulaanzuur (Augmentin) 3-4 dd 2000/200 mg.
R/ cefoxitine (Mefoxin) 2-3 dd 1 g of cefotaxim (Claforan) 4 dd 1 g.
R/ piperacilline-tazobactam (Tazocin) 3 dd 4g/500 mg.
R/ ceftazidim (Fortum) 3 dd 500-1000 mg.

Zeer ernstige infectie / sepsis / levensbedreigende situatie
Parenteraal:
R/ ceftazidim (Fortum) 3 dd 1000 mg.
R/ imipenem-cilastatine (Tienam) 4 dd 500 mg.*
R/ ceftazidim (Fortum) 3 dd 500-1000 mg + clindamycine (Dalacin) 4 dd 600 mg.*
R/ piperacilline-tazobactam (Tazocin) 3 dd 4g/500 mg.*
R/ vancomycine 2 dd 1 g + metronidazol + aztreonam (Azactam) 2-3 dd 1-2 g.
R/ flucloxacilline 6 dd 1 g + gentamicine of tobramycine 1 dd 4 mg/kg.


Antibiotica bij de diabetische voet

Antibiotica bij de diabetische voet

Referenties
1. Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) en Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO. Diabetische voet. In: NDF-CBO. Diabetische retinopathie, diabetische nefropathie, diabetische voet & hart- en vaatziekten bij diabetes mellitus. CBO, Utrecht, 1998 (ISBN 90-6910-217-X), pp 53-93.
2. Caputo GM, Cavanagh PR, Ulbrecht JS et al. Assessment and management of foot disease in patients with diabetes. N Engl J Med 1994;331:854-860.
3. Sanford JP, Gilbert DN, Moellering Jr RC et al. The Sanford Guide to antimicrobial therapy. Antimicrobial Therapy Inc, Vienna, Viriginia, 1997.
4. Sauerwein RW, Netten PM, Koopmans PP. Antibiotische therapie bij diabetische voet ulcera. Ned Tijdschr Geneesk 1994;138:557-560.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 L97 Ulcus van onderste extremiteit, niet elders geclassificeerd: diabetische voet
ICD10 L97 Ulcer of lower limb, not elsewhere classified: diabetic foot
SNOMED 280137006 Diabetic foot
DBC 27 spacer Diagnose niet nader omschreven

ICD10 M86.9 Osteomyelitis, niet gespecificeerd
ICD10 M86.9 Osteomyelitis, unspecified
SNOMED 60168000 Osteomyelitis
DBC 27 spacer Diagnose niet nader omschreven