AUTOINFLAMMATOIRE AANDOENINGEN home ICD10: M04.9

Autoinflammatoire aandoeningen zijn zeldzame syndromen veroorzaakt door een verhoogde activiteit van het aangeboren immuunsysteem (innate immune system). Ze worden meestal veroorzaakt door een genetische afwijking. Voorbeelden van vaker voorkomende autoinflammatoire aandoeningen zijn Middellandse Zeekoorts (Familial Mediterranean Fever, FMF), hyper-IgD syndroom/mevalonaat kinase deficiëntie (MKD), cryopyrin-geassocieerd periodiek syndroom (CAPS), deficiëntie adenosine deaminase 2 (DADA2), chronisch recidiverende multifocale osteomyelitis (CRMO), synovitis, acne, pustels, hyperostose en osteitis (SAPHO), en systemische juveniele idiopathische artritis (sJIA). Bij veel autoinflammatoire aandoeningen zijn er recidiverende episoden van koorts en hoge ontstekingswaarden, zonder tekenen van infectie. Er kunnen lokale ontstekingsverschijnselen aanwezig zijn, zoals huidafwijkingen, gewrichtsklachten/artritis, serositis, lymfadenopathie, aften. In het ICD10 systeem van de WHO komen de anti-inflammatoire aandoeningen nog niet voor. Eventueel kan de code D89.8 worden gebruikt (Other specified disorders involving the immune mechanism, not elsewhere classified). In de Amerikaanse versie van de ICD10 zijn ze wel opgenomen, onder de nieuwe codes M04.1, M04.2, M04.8 en M04.9.

Huidafwijkingen komen vaak voor bij autoinflammatoire aandoeningen en kunnen de clue geven tot de diagnose. Maar ze zijn niet het enige symptoom. Bij onbegrepen recidiverende inflammatoire huidafwijkingen, waarop niet goed een diagnose te stellen is, in combinatie met andere klachten zoals recidiverende koorts moet men denken aan autoinflammatoire aandoeningen en doorverwijzen naar een expertise centrum, want de diagnostiek is niet eenvoudig, en er moet vaak genetisch onderzoek worden gedaan.

Voor sommige autoinflammatoire aandoeningen is gerichte behandeling mogelijk met nieuwe geneesmiddelen zoals interleukine 1 receptor antagonisten en andere targeted therapies (anakinra, canakinumab, rilonacept, JAK-inhibitors).

Er worden steeds meer autoinflammatoire syndromen ontdekt. Op de website van The Autoinflammatory Alliance (www.nomidalliance.org) is een hele grote tabel in PDF format te downloaden met een overzicht van 26 autoinflammatoire aandoeningen met beschrijvingen van de huidafwijkingen die daarbij kunnen voorkomen:
 Tabel autoinflammatoire aandoeningen

Autoinflammatoire aandoeningen: Gen: Huidafwijkingen:
Familial Cold Autoinflammatory Syndrome (FCAS) NLRP3 urticaria-achtige uitslag, koude-geïnduceerd
Muckle-Wells Syndrome (MWS) NLRP3 urticaria-achtige uitslag
Neonatal-Onset Multisystem Autoinflammatory Disease (CINCA) NLRP3 urticaria-achtige uitslag
Schnitzler Syndrome (SCHNITZLER) ? maculopapuleus erytheem, plaques op borst en benen, jeuk, dermografisme
Familial Mediterranean Fever (FMF) MEFV op erysipelas lijkend erytheem op enkel, voet, onderbeen, 2-3 dagen tijdens aanval
Tumour Necrosis Factor (TNF)- Associated Periodic Sydrome (TRAPS) TNFRSF1A verspringende rash, vaak van romp naar extremiteiten, pijnlijk, gevolgd door pijn
Hyperimmuno-globulinemia D with Periodic Fever Syndrome (HIDS) MVK diffuse maculopapuleuze rash, enkele petechieën of purpura, aften
Mevalonate Aciduria (MA) MVK diffuse maculopapuleuze of morbilliforme rash, enkele petechieën of purpura, aften
Deficiency of Interleukin-1ß (IL-1ß) Receptor Antagonist (DIRA) IL1RN neutrofiele pustels, folliculair, orale ulceratie, pathergie, hyperkeratose, acanthose, neutrofiele infiltraten
Majeed Syndrome LPIN2 inflammatoire huidziekten, Sweet’s syndroom, pustels, psoriasis, intra-epidermale neutrofielen
Chronic Recurrent Multifocal Osteomyelitis (CRMO/SAPHO) ? acne, hidradenitis suppuratia, pustulosis palmoplantaris, psoriasis
Deficiency of Interleukin-36-Receptor Antagonist (DITRA) IL36RN recidiverende psoriasis pustulosa generalisata, koorts, acrale pustels, nagelafwijkingen, plaques
Familial Psoriasis (PSORS2) CARD14 (ernstige) psoriasis pustulosa generalisata, of plaque psoriasis, nagelpsoriasis
Pyogenic Sterile Arthritis, Pyoderma Gangrenosum, & Acne Syndrome (PAPA) PSTPIP1 pyoderma gangrenosum, pathergie, ernstige acne cystica, neutrofiele infiltraten
Juvenile Systemic Granulomatosis (Blau syndrome) (BLAU/PGA/EOS) NOD2 rash met erythemato-squameuze plaques in gelaat, later romp, granulomateuze infiltraten
NLRP12-Associated Periodic Fever Syndrome (NLRP12/FCAS2) NLRP12 aanvalsgewijze koude urticaria, malar rash, aften
Chronic Atypical Neutrophilic Dermatosis w/ Lipodystrophy & Elevated Temperature (CANDLE/PRAAS) PSMB8,
PSMB4,
PSMB9,
PSMA3,
POMP
annulaire plaques genezend met purpura, lipodystrofie gelaat en rond gewrichten, zwelling lippen, paarsrode verkleuringen oogleden
Behçets Disease (BEHÇETS/BD) ERAP1 pathergie, pseudofolliculitis, erythema nodosum-achtige nodi, acneiforme nodi, orale ulceraties, genitale ulcera
Periodic Fever, Aphthous Stomatitis, Pharyngitis, & Cervical Adenitis (PFAPA) ? rash, stomatitis aftosa, faryngitis
Systemic-Onset Juvenile Idiopathic Arthritis (soJIA/sJIA) ? verspringende tijdelijke lichtroze of zalmroze rash, morbilliform of maculair, vaak ook koorts
Adult-Onset Stills Disease (AOSD) ? verspringende tijdelijke zalmroze licht jeukende maculopapuleuze rash op proximale extremiteiten en romp
(Primary) Familial Hemophagocytic Lympho-histiocytosis (1° HLH/ FHL) PRF1,
STX11,
STXBP2,
MUNC13-4, RAB27A
voorbijgaande maculopapuleuze, nodulaire of purpurische rash tijdens aanvallen van hoge koorts, geelzucht
PLCG2-associated Antibody Deficiency & Immune Dysregulation, (PLAID/FCAS3) PLCG2 koude urticaria, erytheem en jeuk door blootstelling aan koude (koude lucht, natte huid, koud eten), soms angioedeem
Autoinflammation & PLCG2-associated Antibody Deficiency & Immune Dysregulation (APLAID) PLCG2 erythemateuze plaques, vesiculopusteuze-bulleuze rash, uitgelokt door warmte en zon, cellulitis
SLC29A3 Spectrum Disorder SLC29A3 hyperpigmentatien en hypertrichosis, varices
Deficiency of Adenosine Deaminase 2 (DADA2) CECR1 livedo reticularis, soms polyarteritis nodosa, diffuse vasculopathie
STING-Associated Vasculopathy with onset in infancy (SAVI) TMEM173 erytheem, teleangiëctasieën, en koude-geïnduceerde acrale erosies aan oren, neus, vingers en tenen, verlies van kraakbeen, autoamputatie
Vacuoles, E1 enzyme, X-linked, Autoinflammatory Somatic (VEXAS) UBA1 urticariële laesies, Sweet, erythema nodosum, urticariële vasculitis, PAN-achtig, livedo racemosa, periorbitale zwelling, chondritis oor en/of neus, veneuze thromboembolieën
Pyrin associated autoinflammation with neutrophilic dermatosis (PAAND) MEFV wekenlange episoden van koorts, steriele abcessen, pyoderma gangrenosumachtige laesies, acne, maculo-papuleus en pustuleus exantheem rond de mond



Referenties
1. The Autoinflammatory Alliance. Comparison Chart of Systemic Autoinflammatory Diseases Involving Periodic Fevers. www.nomidalliance.org
2. Krainer J, Siebenhandl S, Weinhäusel A. Systemic autoinflammatory diseases. J Autoimmun 2020;109:102421. PDF


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 M04.1 Periodieke koorts syndromen
ICD10 M04.1 Periodic fever syndromes
SNOMED 402790006 Hereditary periodic fever
DBC 13 spacer Inflammatoire dermatosen

ICD10 M04.2 Cryopyrine-geassocieerde periodieke koorts syndromen
ICD10 M04.2 Cryopyrin-associated periodic fever syndromes
SNOMED 430079001 Cryopyrin associated periodic syndrome
DBC 13 spacer Inflammatoire dermatosen

ICD10 M04.8 Overige auto-inflammatoire syndromen
ICD10 M04.8 Other autoinflammatory syndromes
SNOMED 363181008 Inflammatory hereditary disorder
DBC 13 spacer Inflammatoire dermatosen

ICD10 M04.9 Autoinflammatoir syndroom, niet gespecificeerd
ICD10 M04.9 Autoinflammatory syndrome, unspecified
SNOMED 363181008 Inflammatory hereditary disorder
DBC 13 spacer Inflammatoire dermatosen