Het axillary web syndrome (strengen in de oksel, corded lymphedema, axillary cord) is een complicatie van chirurgische ingrepen in de oksel. Er ontstaat een harde en pijnlijke lange streng vanuit de oksel naar de binnenkant van de bovenarm. De streng is goed te zien bij het strekken van de arm. De strengen kunnen de beweging van de arm beperken en veel hinder verzoorzaken. Ze ontstaan meestal binnen 8 weken na een ingreep in de oksel. Het gaat ook vanzelf weer over in circa 3 maanden.



Het was aanvankelijk niet duidelijk wat de pathogenese is van deze strengen, maar uit recente studies waarbij ook histologisch onderzoek is gedaan met kleuringen op lymfvaten blijkt dat het gaat om gedilateerde lymfbanen waarin trombi aanwezig zijn, omgeven door een fibrotisch manchet. Mogelijk ontstaat er een arteriële bloeding die een lymfbaan vult, waarna er een stolsel ontstaat, dat uiteindelijk wordt opgeruimd en gerekanaliseerd, met secundaire bindweefselvorming rond het vat.

Het axillary web syndrome wordt het meest gezien na het verwijderen van de lymfklieren in de oksel bij operaties van mammacarcinoom. Het treedt op bij circa 6% van de geopereerden. Ook is het beschreven na sentinel node procedures bij melanoom. Het kan ook voorkomen na het verwijderen van cystes en andere afwijkingen in de oksel en na chirurgie bij hidradenitis suppurativa, ook bij oppervlakkige excisies. Het kan ook zonder oorzaak voorkomen, of bij ontstekingsprocessen in de oksel, en het is ook beschreven als een gevolg van overmatig sporten.

Therapie:
Pijnstilling, en afwachten tot het vanzelf weer over gaat na circa 3 maanden. Fysiotherapie met strekoefeningen en gerichte massage kan mogelijk helpen, maar dat is niet helemaal zeker, omdat het ook vanzelf weer over gaat.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.