Onder balneotherapie wordt verstaan het in bad gaan, vaak als onderdeel van andere behandelingen, bijvoorbeeld in combinatie met lichttherapie en/of lokale therapie, zoals in dagbehandelingcentra gebeurt. Aan het badwater kunnen verschillende bestanddelen worden toegevoegd zoals badoliën of antiseptische bestanddelen, of actieve therapieën zoals bad-PUVA. Dat is niet strikt noodzakelijk. Het in bad gaan sec, zonder actieve bestanddelen, heeft ook al een functie. Zo zal een bad de huid reinigen, en huidschilfers en zalfresten verwijderen, waardoor volgende therapie stappen zoals lichttherapie goed doordringen. Een bad, zeker een wat langer bad (15 minuten) geeft ook een goede hydratering van de huid. Als direct na het bad de huid wordt ingesmeerd met een vet (zalf, olie, bodylotion), dan blijft dat water ingesloten in de epidermis. Deze vorm van balneotherapie heeft een gunstig effect op atopisch eczeem. Het direct invetten na het uit bad stappen is dan wel essentieel, gebeurt dat niet dan droogt de huid juist uit. Bij atopisch eczeem en andere aandoeningen met een droge huid kan ook een badolie worden toegevoegd aan het badwater. Dit is hetzelfde principe, er blijft een dun olielaagje achter op de huid waardoor het water in de epidermis blijft. Niet iedereen heeft een bad; badolie kan ook direct na het douchen als dun laagje over de huid verspreid worden. Een goede kwaliteit bodylotion is dan echter een beter alternatief. Sommige badoliën zijn prijzig, en ze worden sinds jaren niet meer vergoed (valt onder zelfzorg). Er zijn echter ook goedkope soorten.

Bij overmatig gebruik van badolie kan de afvoer dicht slippen t.g.v. vetafzetting. Badolie kan beter ook niet gebruikt worden bij rioolafvoer naar zinkputten waarbij de afvalstoffen door bacteriën worden afgebroken.




Antiseptische toevoegingen
R/ Bleekwater (chloor) voor huishoudelijk gebruik, bevat circa 5% natriumhypochloriet: 100 ml toevoegen aan het badwater (circa 100 liter). Dit levert een eindconcentratie van 0.005% op in het badwater. De concentratie van 0.005% is voldoende (zie onder chloorbaden bij atopisch eczeem). Gebruik niet meer dan 250 ml per 100 liter. Chloor kan de huid irriteren.

Magistrale receptuur voor badolie
In de periode dat de commerciële badoliën niet meer vergoed werden, zijn er een aantal loco-preparaten ontwikkeld: magistrale recepten voor het zelf bereiden van een badolie op basis van soja olie of andere oliën, en zepen. Over het algemeen zal de apotheker liever een standaard badolie afleveren.
R/ Soya oleum 860 g, Polysorbatum 80 (Tween 80) 70 g, Sorbitani mono-oleas (Span 80) 70 g.
R/ Oleum olivae 860 g, Polysorbatum 80 (Tween 80) 70 g, Sorbitani mono-oleas (Span 80) 70 g (zelfde recept met olijfolie).
R/ Arachidis oleum 430 g, Paraffinum perliquidum 430 g, Polysorbatum 80 (Tween 80) 70 g, Sorbitani mono-oleas (Span 80) 70 g (vetter). Zie voor bereidingsvoorschrift de L.N.A. mededeling No. 4 (1993).
R/ Soya oleum 550 g, Paraffinum liquidum (110-230 mPa.s) 250 g, Laureth 2 (dehydol LS2, Henkel, Bufa-Chemie): 100 g, (totaal ca 1000 ml).
Vochtinbrengende zalfbasis voor na bad of douche
R/ Lotio soya oleum 50% bad-douche gel: Soya oleum 500 g, Carbomerum 974P (of 940) 1 g, Laureth 2: 5 g, Aqua purificata 393 g, Propylenglycolum 100 g, Ammonia 10% 1 ml.
R/ cera lanette SX 30, aqua 12, vaseline 50, paraffine liquidum 50, aqua ad 300 (te gebruiken als snel de huid intrekkende licht vettende crème na het douchen).
R/ aqua purificata 60, propyleenglycol 30, ung lanette ad 300.
R/ ung cetomacrogolis FNA, of ureum 10%, aqua pur 20% in ung cetomacrogolis FNA.
R/ ung emulsificans BP (alc. cetostearylicus 270, Na-laurylsulfas 30, aqua 10, vaselinum 500, paraffine liq. 200) is een vette basis uit de British Pharmacopee die ook goed zou bevallen.
R/ methylparabenum 600 mg (= 4 ml sol. methylparabenum concentratum), paraffinum liquidum 45 g, glycerolum (85%) 7.5 g, carbopol 940 1.5 g, triaethanolamine 1.5 g, polysorbatum 80 1.5 g, Na-laurylethersulfaat 1.5 g, aqua dest ad 300 (recept van Nutraderm).
R/ ethylalcohol 100, propyleenglycol 300, HPMC (hydroxypropylmethylcellulose) 10, aqua ad 500.
R/ cera lanette SX 100, cetiol V 60, soya olie non-emulgatum ad 1 liter. Badolie of na het douchen op de natte huid smeren.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.