Er kunnen vier varianten van de biopsie onderscheiden worden:
1. de shave-biopsie
2. de stansbiopsie zonder hechten
3. de stansbiopsie met hechten
4. de excisiebiopsie

Anaesthesie: xylocaïne (lidocaïne) 2% met adrenaline 1:80.000 (tandartsampullen à 1.8 ml, maximaal 14 ampullen per keer gebruiken). Histologische artefacten door de inspuiting kan men voorkomen door rond (fieldblock) i.p.v. onder of in de laesie te spuiten. Geef het de tijd om in te werken, de volledige werking wordt namelijk pas na 3-17 minuten bereikt. Vul intussen het PA-formulier in. Indien chloorethylspray (tweede keus) gebruikt wordt, goed doorvriezen (30 seconden) nadat het weefsel wit wordt. Voor de dagelijkse dermatologische praktijk voldoet de stansbiopsie (punch) het beste. Hechten wordt in het algemeen aanbevolen bij biopsiën van 4 mm en groter. In het gelaat zou men biopsiën van 3 mm om cosmetische redenen ook kunnen hechten. Op de voetzool is hechten soms ook nodig. Op sommige plaatsen kunnen de randen met Steristrip naar elkaar toe worden gebracht. Sterk bloedende wondjes: gelatine sponsje (Willospon) of aluminiumchloride. Afdekken met normale pleister, zonodig verschonen.



Een biopt kan op verschillende manieren worden afgenomen en de patholoog moet naast klinische informatie en een goede differentiaaldiagnose ook relevante informatie krijgen over deze variabelen:
- stansbiopt / excisiebiopt / shave biopt
- laesionaal / perilaesionaal / gezonde huid
- lokalisatie op lichaam / zon-geëxposeerd of niet
- acuut (verse lesie) / subacuut / chronisch (oude laesie)

Bij verdenking op metastaserende tumor bij voorkeur (indien mogelijk) een excisiebiopt doen. Indien een stans wordt gebruikt, dan dezelfde stans niet ook voor andere tumortjes gebruiken. Wanneer in de DD serieus aan melanoom wordt gedacht altijd een excisiebiopt doen. Ook bij diepe lokalisatie (panniculitis, erythema nodosum, sommige vasculitiden) is dit soms nodig. Voor een basaalcelcarcinoom kan men een (oppervlakkige) stans uit de lesie nemen.
Neem het biopt uit het meest representatieve deel van de lesie, bij annulaire lesies uit de actieve rand zone, voor sommige dermatosen is een perilesionaal biopt beter, bij bullae b.v. HE-biopt uit de rand van de blaar of naast de blaar nemen, voor vriesbiopt altijd naast de blaar stansen.


BIOPT VOOR IMMUNOFLUORESCENTIE

Liefst direct (vers) naar het PA-lab brengen en afgeven aan analist om direct in te vriezen. Kan echter ook in een container met fysiologisch zout worden gedaan, het weefsel blijft bij kamertemperatuur 24-48 uur goed, kan dus ook op deze wijze verzonden worden naar een extern laboratorium.







Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.