Bacteriële vaginose (synoniemen: Gardnerella vaginitis,
anaërobe vaginosis/vaginitis) is geen echte SOA, het ontstaat door verstoring
van het evenwicht tussen
Lactobacillus,
Gardnerella, en anaëroben.
De zuurgraad neemt af en er ontstaat overgroei van
Gardnerella vaginalis
e.a. soorten (
Mobiluncus curtisii,
Bacteroides,
Peptostreptococci).
Symptomen: toegenomen afscheiding, stank (vislucht), jeuk, irritatie.
Oorzaken: teveel wassen met zeep, tampons te lang laten
zitten, na antibiotica, en IUD's.
Diagnostische kriteria
(drie van de eerste vier moeten aanwezig zijn):
1. |
homogene wit-grijze fluor (soms gasbelletjes) |
2. |
pH > 4.5 |
3. |
stinkend (visgeur), aminetest + (vislucht komt
vrij bij toevoegen KOH 10% aan fluor op dekglaasje) |
4. |
clue cells in het NaCl preparaat (gestippelde
epitheelcellen) |
5. |
Grampreparaat: weinig Döderlein staafjes (Lactobacillus),
toename Gardnerella vaginalis |
Kweek: Gardnerella kan worden gekweekt, maar
een positieve kweek zegt weinig (behoort tot de normale flora). Het zelf zoeken
naar clue cells is betrouwbaarder. Behandeling is alleen nodig als patiënte
er duidelijk last van heeft.
DD: zie
tabel oorzaken van fluor vaginalis.
Contactopsporing: geen.
Medebehandeling:
bij hardnekkig recidiverende anaërobe vaginosis kan worden overwogen om de partner
(man/vrouw) éénmalig mee te behandelen.
Nacontrole:
geen.
Therapie:R/ metronidazol 2 g ineens. Of 2
dd 500 mg gedurende 7 dagen. Ook penicilline en tetracycline (10 dagen) zijn
mogelijk.
R/ metronidazol gel of crème 0.75-1% 2 dd 5 g intravaginaal.
Bij zwangerschap in eerste trimester geen metronidazol geven (in tweede/derde
trimester eventueel wel; nooit teratogene effecten gezien). Bij ernstige vaginitis
bij zwangeren mogen wel:
R/ clindamycine 2% vaginale crème (cetomacrogolcrème
FNA), 1 dd 5 g gedurende 7 dagen. Eventueel clindamycine 2 dd 300 mg oraal,
7 dagen.
R/ amoxicilline 4 dd 500 mg oraal gedurende 7 dagen.
Ter
verlaging van de pH kunnen de volgende middelen geadviseerd worden: irrigatie
met 2% melkzuuroplossing, Lactacyd-Intiem (combinatie van melkzuur en melkwei),
Lactacyd Femina, of verdunde azijnzuuroplossing. Ook Betadine oplossing kan
bijdragen.
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.