CARD9 (
caspase-recruitment-domain protein
9) behoort tot een complex van verschillende eiwitten die door
fagocyterende cellen en epitheelcellen worden gebruikt om gisten en schimmels
te herkennen. CARD9 reguleert de afgifte van interleukine-17 en andere cytokines
die verhinderen dat schimmels epitheel of slijmvliezen binnendringen. Het signaal
dat CARD9 daarvoor krijgt, verloopt via het oppervlakte-eiwit dectine-1. Dat
eiwit herkent β-glucanen aan de buitenkant van gisten, waarna opruiming in gang
wordt gezet. Een defect in dectine-1 kan daarom ook tot candida-infecties leiden.
Patiënten met CARD9 deficiëntie zijn erg gevoelig voor
Candida infecties,
maar ook voor infectie met trichophyton en pheohyphomycetes. Ook verlopen de
infecties bij CARD9 deficiëntie ernstiger: invasieve candidiasis,
chronische mucocutane candidiasis
(CMC), candida van centraal zenuwstelsel en hersenen, candida endophthalmitis
(candidiasis van het oog), candida osteomyelitis, diepe mycosen, pheohyphomycosis.
CARD9 deficiëntie is een autosomaal recessieve aandoening. Mannen en vrouwen
zijn even vaak aangedaan. Het genetisch defect is vanaf de geboorte aanwezig,
maar de infecties kunnen op elke leeftijd ontstaan, bij jonge kinderen maar
ook pas vanaf volwassen leeftijd. De schimmelinfecties zijn moeilijk te behandelen.
Vaak reageert het niet voldoende op de gebruikelijke systemische antimycotica.
DD: andere
congenitale
immuundeficiënties,
chronic
granulomatous disease, interleukin(IL)-12/Interferon-gamma mutaties.
Diagnostiek:Gendiagnostiek, bepalen van het CARD9 gen.
Therapie:Systemische antimycotica. Soms is het nodig
om schimmelhaarden chirurgisch te verwijderen. Case reports beschrijven effectiviteit
van GM-CSF (granulocyte-monocyte colony stimulating factor).
Referenties
1. |
Drewniak A, Gazendam RP, Tool AT, et al.
Invasive fungal infection and impaired neutrophil killing in human
CARD9 deficiency. Blood. 2013;121(13):2385-2392. |
2. |
Lanternier F, Pathan S, Vincent QB, et al.
Deep dermatophytosis and inherited CARD9 deficiency. N Engl J Med.
2013;369(18):1704-1714. |
3. |
Alves de Medeiros AK, Lodewick E, Bogaert
DJ, et al. Chronic and invasive fungal infections in a family with
CARD9 deficiency. J Clin Immunol. 2016;36(3):204-209. |
4. |
Rieber N, Gazendam RP, Freeman AF, et al.
Extrapulmonary aspergillus infection in patients with CARD9 deficiency.
JCI Insight. 2016;1(17):e89890. |
5. |
Drummond RA, Zahra FT, Natarajan M, Swamydas
M, Hsu AP, Wheat LJ, Gavino C, Vinh DC, Holland SM, Mikelis CM,
Lionakis MS. GM-CSF therapy in human caspase recruitment domain-containing
protein 9 deficiency. J Allergy Clin Immunol. 2018 Oct;142(4):1334-1338.e5. |
6. |
Celmeli F, Oztoprak N, Turkkahraman D, et
al. Successful granulocyte colony-stimulating factor treatment of
relapsing candida albicans meningoencephalitis caused by CARD9 deficiency.
Pediatr Infect Dis J. 2016;35(4):428-431. |
7. |
Gavino C, Cotter A, Lichtenstein D, et al.
CARD9 deficiency and spontaneous central nervous system candidiasis:
complete clinical remission with GM-CSF therapy. Clin Infect Dis.
2014;59(1):81-84. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.