Conjunctivitis gonorroica is een purulente conjunctivitis veroorzaakt door Neisseria gonorroica, die in de jaren 70 zo vaak voorkwam bij pasgeborenen dat alle neonaten direct na de geboorte preventief werden behandeld met zilvernitraat 1% oogdruppels. Dit is in onbruik geraakt na gevallen met oogletsel door gebruik van slecht bewaarde oplossingen die te lang hadden opengestaan, waardoor de concentratie te hoog werd. Sindsdien worden zilvernitraat oogdruppels in Nederland als 'verouderd' beschouwd en zijn niet meer overal verkrijgbaar.



Pusogen bij neonaten kunnen berusten op slecht functionerende traanbuisjes (dan is er geen duidelijke roodheid) of op een bacteriële infectie (minderheid van de gevallen). Meestal gaat het dan om durante partum opgelopen gonorroe of Chlamydia infectie. Bij aangetoonde Chlamydia-infectie gaat de voorkeur uit naar tetracycline- oogdruppels. Het bezwaar dat tetracycline zich bindt aan het calcium in botten en tanden is bij lokale toediening een theoretisch bezwaar. Een gonococcen infectie treedt in het algemeen vroeger op (na drie dagen) dan een Chlamydia-infectie (na tien dagen). De behandeling van een gonococcen infectie bestaat uit spoelen en reinigen met fysiologisch zout en penicilline-oogdruppels in combinatie met systemische penicillinetherapie. Indien bekend is dat de moeder gonorroe heeft kan de baby profylactisch behandeld worden met zilvernitraat 1% oogdruppels FNA. Bij obstructie van de traanbuis de ogen regelmatig reinigen met gewoon (ongekookt) leidingwater.

Therapie:
R/ tetracycline-oogdruppels 0,5%, 6 maal per dag of oogzalf 1%, 4 maal per dag.
R. penicilline-oogdruppels (bij gevoelige stammen) 50.000 IE/ml in combinatie met een systemische penicillinetherapie. Penicilline-oogdruppels zijn door de apotheek te bereiden uit benzylpenicilline poeder (waarbij aan een flacon van 1 miljoen IE citraatbuffer wordt toegevoegd). 4 dd 1-2 druppels in beide ogen. Bij neonaten dient ook de moeder behandeld te worden.
R/ chlooramphenicol oogdruppels 0.5% FNA of een ander antisepticum, zie onder bacteriële conjunctivitis.
R/ zilvernitraat 1% oogdruppels FNA 1 dd 1-2 druppels in beide ogen (ook preventief). Let op houdbaarheidsdatum. Geopende flesjes niet gebruiken.

Druppels gebruiken tot 2 dagen na verdwijnen klachten. Revisie indien de klachten na 3 dagen niet verminderen. De oogdruppels zijn maximaal een week houdbaar (in de koelkast bewaren). Daarna moeten ze weggedaan worden. Het flesje een kwartier voor gebruik uit de koelkast halen, of een paar minuten in de hand opwarmen. Als het oogje vies is, eerst voorzichtig schoonmaken met leidingwater. Bij een baby kan het makkelijkst gedruppeld worden door het kind op de rug te leggen en een druppel in de binnenste ooghoek te laten vallen.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.