Conjunctivitis is een vaak voorkomende bijwerking van dupilumab bij atopisch eczeem. In de registratiestudies werden incidenties gemeld van 5 tot 28% in de dupilumab groep versus 1 tot 11% in de placebogroep. Meta analyses noemen een relatief risico van 2.6 (95%-betrouwbaarheidsinterval 1.8-3.9). Het exacte mechanisme is niet bekend. Mogelijk leidt behandeling met dupilumab door het blokkeren van IL-13 tot een afname van het aantal gobletcellen in de conjunctiva. Gobletcellen zijn kleine talgklieren (slijmbekercellen) die aanwezig zijn tussen de epitheelcellen van de conjunctiva en zorgen voor productie van de slijmlaag van de traanfilm (mucine). De traanfilm houdt het oog vochtig en beschermt het oog tegen infecties en irritatie. De bijwerking wordt niet genoemd in studies naar dupilumab voor andere indicaties, zoals allergische astma en chronische sinusitis met nasale poliepen. Dat betekent dat het specifiek voorkomt bij patiënten met atopisch eczeem. Bij atopisch eczeem komen oogaandoeningen vaker voor, met name keratoconus en allergische conjunctivitis, en steroïdgeïnduceerd glaucoom.

Klachten:
De klinische symptomen zijn jeuk, branderigheid, tranende ogen en een zandkorrelgevoel. Soms ook visusklachten en fotofobie. Bij oogheelkundig onderzoek wordt hyperemie van de limbus (rand van de cornea) gezien, soms oedeem.

Therapie:
Bij milde klachten (roodheid, jeuk, tranenvloed) neutrale oogdruppels voorschrijven zoals hypromellose of polyvidon oogdruppels, en tacrolimus 0.1% zalf op oogleden. Bij onvoldoende effect of bij ernstige klachten (visusvermindering, pijn, fotofobie) doorverwijzen naar de oogarts. Die kan tweedelijns anti-inflammatoire therapie voorschrijven zoals tacrolimus 0,03% oogdruppels, of fluormetholon, hydrocortison of dexamethason oogdruppels.

R/ hypromellose oogdruppels 0.3%, 10 ml, of hypromellose monofree oogdruppels 0.3%, 0.4 ml.
R/ povidon oogdruppels 2%, 10 ml, 15 ml, of minims 0.4 ml zonder conserveermiddelen.
R/ tacrolimus 0,1% zalf op oogleden.

R/ tacrolimus 0,03% in steriele oogzalfbasis.
R/ fluormetholon 0.1% oogdruppels (FML Liquifilm), 5 ml. 1-2 druppels 2-4× per dag in de conjunctivaalzak; zo nodig de eerste 24-48 uur verhogen tot 2 druppels elk uur.
R/ hydrocortison oogdruppels 3.35 mg/ml, 0.4 ml (Softacor Minims). 2 druppels 2-4× per dag in de conjunctivaalzak van het aangedane oog gedurende enkele tot max. 14 dagen.
R/ dexamethason oogdruppels 0.1%, 10 ml, of minims 0.4 ml zonder conserveermiddelen.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.