Huidafwijkingen door groenten en fruit worden gezien bij mensen die betrokken zijn bij de kweek en oogst hiervan, en bij hen die voedsel bereiden. Bestanddelen van groenten en fruit kunnen lokale irritatie of een type I of IV allergie induceren. Over het algemeen is er sprake van huidafwijkingen aan de handen die zich uiten als jeuk, een stekend of branderig gevoel, urticaria, of een droge erythemateuze huid, soms overgaand in eczeem. In een enkel geval zijn er afwijkingen in het gelaat, soms in de vorm van een cheilitis.


IRRITATIE, CONTACTDERMATITIS EN CONTACTURTICARIA DOOR GROENTEN EN FRUIT

Aarde heeft een schurend en uitdrogend effect op de huid en geeft aanleiding tot een chronische irritatie contactdermatitis; dit zien we bijvoorbeeld bij mensen die aardappels hanteren en schillen. Sappen van verschillende fruitsoorten, met name die behoren tot de wijnruitfamilie (rutaceae), zoals de citrusvruchten, beschadigen door hun zuurgraad de huid. De schil van de citrusvruchten bevat essentiële oliën die ondermeer een lokale irritatie kunnen geven. In de fruitverwerkende industrie wordt door de combinatie van lokale irritatie door het sap van het fruit, de natte werkomstandigheden en het gebruik van suiker vaak een chronische irritatie contactdermatitis gezien, meestal in combinatie met een chronisch paronychium.

Het stekende en branderige gevoel dat veel mensen ervaren als ze in de keuken groenten en fruit bewerken wordt nogal eens veroorzaakt door het optreden van contacturticaria op basis van een type I allergie. Bekende veroorzakers zijn bestanddelen van sinaasappel, citroen, ui tomaat, aardappel, kiwi, knoflook en wortel. Bij de citrusvruchten is het type I allergeen aanwezig in de schil en bij aardappel, ui en knoflook bevindt het zich aan de binnenzijde van de buitenste schil. Over het algemeen kunnen mensen met contacturticaria de betreffende groente of fruit wel eten, maar geeft contact met de lippen vaak urticaria en soms een cheilitis. Mensen met contacturticaria leggen vaak zelf een relatie met een bepaald groente of fruit en raadplegen hiervoor zelden een arts. Het optreden van contacturticaria komt veel vaker voor dan we op grond van de literatuur mogen veronderstellen.



TYPE IV ALLERGIE DOOR GROENTEN EN FRUIT

Meestal is er sprake van een chronisch handeczeem, waarbij de patiënt geen relatie weet te leggen met een door hem gehanteerde groente- of fruitsoort. De meeste type IV allergieën worden waargenomen voor citrusvruchten. De schil van citrusvruchten bevat essentiële oliën die een aantal allergenen bevatten, zoals citral en limonene. Deze allergenen kunnen verwant zijn aan bestanddelen van bijvoorbeeld perubalsem, terpentijn en sommige parfums. Op deze wijze kunnen kruisreacties optreden. Sommige schermbloemigen, zoals wortel, selderij, peterselie en witlof, kunnen ook type IV allergieën veroorzaken. Bij telers van deze groenten worden deze type IV allergieën wel waargenomen.


Auteur(s):
dr. H.B. van der Walle. Dermatoloog, ZH Rijnstate, Arnhem.