Bij gebruik van
chemotherapie (cytostatica) kunnen diverse
huidreacties optreden. Chemotherapeutica veroorzaken toxische reacties, maar
ook allergische reacties en reacties via indirecte mechanismen, bijvoorbeeld
via effecten op de afweer, of
graft versus host reacties. De meeste zijn wel bekend bij de behandelend
oncoloog, hematoloog, internist, maar soms wordt de dermatoloog in consult
gevraagd bij zeldzame of onbekende beelden. Meestal valt er uit te komen
door de efflorescentie goed te benoemen en te zoeken op internet, of in de
handboeken, atlassen, bijsluiters,
farmacotherapeutisch kompas,
LAREB,
etc. Soms is een biopt of aanvullend onderzoek nodig (lab, kweken). In de
oncologie komen er in rap tempo nieuwe middelen uit (monoclonalen,
EGFR remmers, etc.) met nog onbekende en onvoldoende beschreven
bijwerkingen, inclusief bizarre cutane reacties. De leerboeken lopen op dit
punt achter de feiten aan, maar in
Pubmed of via
Google is meestal wel een beschrijving
en een therapie advies te vinden.
| Cytostaticum: |
Huidafwijkingen: |
| asparaginase |
urticaria, pseudocellulitis
injectieplaats |
| bleomycine |
streepvormige hyperpigmentaties (flagellate
dermatitis), hyperpigmentatie nagels en op drukplaatsen,
Raynaudfenomeen, sclerose,
neutrofiele eccriene hidradenitis |
| cytarabine |
acraal erytheem,
neutrofiele eccriene hidradenitis |
| dactinomycine |
steriele
folliculitis |
| daunorubicine |
neutrofiele eccriene hidradenitis, extravasatie necrose,
ontstekingsreacties in bestraalde huid |
| doxorubicine |
acraal erytheem,
eccriene hidradenitis, extravasatie necrose, ontstekingsreacties in
bestraalde huid, veranderde haartextuur |
| 5-fluorouracil |
acraal erytheem,
hyperpigmentatie over venen, opvlamming actinische keratosen,
fotosensitiviteit |
| hydroxyurea |
lichen planus achtige reacties, ulcera
(Hydrea ulcus) |
| mechlorethamine |
contacteczeem |
| mitomycine C |
generalized pustular eruption,
acraal erytheem,
eccriene hidradenitis, toxicodermie, vasculitis, erythema faciale, type
IV en III reacties nno |
| mitoxanthron |
neutrofiele eccriene hidradenitis |
| thiotepa |
hyperpigmentatie m.n.
via excretie via zweetklieren |
| vinblastine |
extravasatie necrose |
| vincristine |
extravasatie necrose |
Therapie:Staak het
verdachte middel indien mogelijk. Bij milde reacties en geen redelijke
alternatieven gewoon doorgaan.
Meld bijzondere reacties die nog niet
bekend zijn bij LAREB.
Referenties
| 1. |
Braun-Falco O,
Plewig G, Wolff HH, Burgdorf WHC. Dermatology. Second Edition, Springer,
Berlin Heidelberg 2000. Chapter 10. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.
ICD10:
n.v.t.