DERMOGRAFISME (URTICARIA FACTITIA) home ICD10: L50.3

Dermografische urticaria (urticaria factitia, dermografisme) ontstaat door wrijven of krabben over de huid. Hierbij ontstaat binnen 10 minuten een jeukende verhevenheid die na 30 minuten tot 3 uur weer vervaagt. Het is te testen door stevig met de achterkant van een balpen of gestandaardiseerde testpen over de huid te strijken, bij voorkeur op de rug of binnenkant onderarm. In de meeste gevallen ontstaat er al binnen vijf minuten een jeukende, lineaire verhevenheid, roze of wit gekleurd en omringd door een wegdrukbare roodheid. (Het normale beeld is: een lichtrode niet verheven streep op de krabplaats die snel vervaagt, vaak al binnen 5 minuten.) Het erytheem verdwijnt eerder dan het oedeem. Na prikkeling is het huidgebied ongeveer 3 uur refractair (de reactie is niet opnieuw op te wekken).

Dermografisme (urticaria factitia) Dermografisme (urticaria factitia) Dermografisme (urticaria factitia)
dermografisme dermografisme dermografisme

Dermografisme (urticaria factitia) Dermografisme (urticaria factitia) Dermografisme (urticaria factitia)
dermografisme dermografie testpen vertraagd dermografisme


Een positieve reactie op dermografie komt voor bij 1.5-5% van de normale bevolking. Het komt vaker voor bij atopie. De oorzaak is niet bekend, het is onduidelijk waardoor dermografisme opeens kan ontstaan. Het kan ook vanzelf overgaan, na enkele maanden tot jaren.
Er bestaat ook een vertraagde vorm van dermografisme (delayed dermografism), moeilijk te onderscheiden van druk urticaria, waarbij de urticae pas na 30 minuten tot 9 uur ontstaan en 12 tot 24 uur kunnen duren, en een vorm (rode dermografie) waarbij het oedeem binnen 15 minuten verdwijnt, terwijl het erytheem pas na ongeveer een uur verdwijnt.

Therapie:
Urticaria factitia reageert goed op antihistaminica. Verder is voorlichting belangrijk. De patiënt moet zich zo weinig mogelijk krabben, voorzichtig afdrogen (na douchen niet wrijven maar deppen), geen strakke kleding dragen. Eventuele andere oorzaken van jeuk opsporen en bestrijden. Blootstelling aan zonlicht ('verwering') maakt de huid minder gevoelig. Lichttherapie met breedspectrum UVB is in het verleden geprobeerd bij therapie resistente vormen en had bij een deel van de patiënten een (tijdelijk) effect.
R/ niet sederende antihistaminica: Xyzal (levocetirizine) 1-2 dd 1 tab à 5 mg, Zyrtec (cetirizine) 1-2 dd 1 tab à 10 mg, Claritine (loratadine) 1 dd 1 tab à 10 mg, Aerius (desloratadine) 1-2 dd 5 mg.
Bij onvoldoende effect kan de dosering van deze niet-sederende anthistaminica worden verhoogd tot 4 dd. Hierbij wordt het niet-sederende effect niet meer gegarandeerd.
Zonodig andere, desnoods sederende antihistaminica (als beroep patiënt dit toelaat) proberen.
R/ Breedspectrum UVB.
R/ Prednison 1 dd 15-20 mg,


patientenfolder


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 L50.3 Dermatografische urticaria
ICD10 L50.3 Dermatographic urticaria
SNOMED 7632005 Dermatographic urticaria
DBC 23 Urticaria