Een ecthyma is een uitgeponst ulcus t.g.v. infectie. Met ecthyma zonder verdere toevoegingen wordt meestal bedoeld een ulcus door streptokokken infectie (beta-hemolytische Streptococ groep A) maar ook stafylokokken kunnen een soortgelijke laesie veroorzaken. Kan solitair en multipel voorkomen, kan ook manifestatie zijn van een diepere subcutane flegmoneuze ontsteking die op diverse plaatsen perforeert. Vaak met lymfklierzwelling. Het spectrum van streptokokkeninfecties omvat erysipelas, erysipelas bullosa, ecthyma, necrotiserende fasciitis, loge syndroom (compartiment syndroom) en sepsis met multi-organ failure. Daarnaast kan de streptococ vasculitis veroorzaken (en niet ulceratieve beelden zoals glomerulonefritis, roodvonk, urticaria, psoriasis guttata). Beschadiging van de huid (krasjes, trauma, wonden, kloven tussen de tenen of aan de voetrand en een verminderde afweer zijn risicofactoren voor infectie.



DD: ecthyma gangrenosum (Pseudomonas), ecthyma contagiosum (orf), furunkel of abces door S. aureus, pyoderma chancriformis, ulcus cruris t.g.v. andere oorzaken (veneus, arterieel, vasculitis, pyoderma gangrenosum, Sweet syndroom, infecties, etc., zie DD ulcera), persistant insect bites, lymfomatoide papulose, papulonecrotic tuberculid, eschar bij Rickettsiose.

Therapie:
streptokokken zijn gevoelig voor alle penicillinen. Als de diagnose zeker is kan een smalspectrum penicilline volstaan. Bij ernstige infecties hoog doseren, zonodig intraveneus. Indien een menginfectie met S. aureus voor mogelijk wordt gehouden moet een middel worden gegeven waar S. aureus waarschijnlijk gevoelig voor is zoals flucloxacilline of amoxicilline/clavulaanzuur. Ook erytromycine, claritromycine en clindamycine zijn mogelijk, maar S. aureus kan daar resistent tegen zijn. Verder goede wondverzorging, een antiseptisch product (fucidinezalf, betadine zalf) kan worden toegepast maar is bij adequate antibotische therapie niet strikt noodzakelijk.

R/ feneticilline 3 dd 500-1000 mg (30 mg/kg/dag) gedurende minimaal 14 dagen.
R/ claritromycine 2 dd 250-500 mg gedurende minimaal 14 dagen.
R/ flucloxacilline 4 dd 500 mg of 3 dd 1000 mg gedurende minimaal 14 dagen.
R/ amoxicilline/clavulaanzuur 3 dd 500/125 mg gedurende minimaal 14 dagen.
R/ azitromycine 1 dd 500 mg gedurende 3-7 dagen.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.