Eruptive vellushair cysts zijn multipele 0.1- 1 cm grote huidkleurige papels, bestaande uit cysten uitgaande van de haarfollikel. Begint al op kinderleeftijd. Vooral op de romp (borst en buik), maar kan ook in het gezicht (wangen, neus) en op de extremiteiten voorkomen. Autosomaal dominante aandoening, waarschijnlijk berustend op een spontane mutatie in een keratine 17 gen (KRT17, genlocus 17q12-q21), net als bij steatocystoma multiplex dat er erg op lijkt. Kan geassocieerd voorkomen met steatocystoma multiplex, pachyonychia congenita, anhidrotic ectodermal dysplasia, en hidrotic ectodermal dysplasia.



PA: kleine trichilemmale / epidermale cysten, uitgaande van een haarfollikel, gevuld met hoorn en talrijke kleine vellusharen.

DD: steatocystoma multiplex, trichostasis spinulosa, acne vulgaris, folliculitis, milia, dermoid cyste, overige adnextumortjes, Gardner syndroom.

Diagnostiek: biopt, eventueel kan met een mesje of naald een cyste eruit worden gewipt en onderzocht worden in een KOH preparaat: hierin ziet men dan de vellusharen liggen.

Therapie:
Therapie is moeizaam. Orale retinoïden werken niet. Lokale keratolytische crèmes hebben soms enig effect. Verwijderen is effectief maar vanwege het grote aantal moeilijk uitvoerbaar en de littekens zijn cosmetisch meestal niet fraai.
R/ ureum of melkzuur 10 crème.
R/ tretinoïne crème 0.05%.
R/ tazarotene crème 0.1%.
Excisie middels klein punchbiopt of excochleatie van de cyste met een naald of een mesje.
Coagulatie.
CO2 laser en andere lasers.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.