Een aantal erythemen berust uitsluitend op vasodilatie t.g.v. fysische invloeden zoals koude, warmte (erythema caloricum), zonlicht, PUVA, of röntgenstraling).

Erytheem is een normale reactie op blootstelling aan koude. Er komt echter ook een zeldzame, waarschijnlijk erfelijke afwijking voor (koude erytheem) waarbij door kou hevige pijn en erytheem ontstaat. Een ander zeldzaam familiaal voorkomend erytheem is de ziekte van Oudtshoorn (keratolytic winter erythema) waarbij in de wintermaanden, naast desquamatie van de huid aan handpalmen en voetzolen polycyclische erythemen aan de onderste extremiteiten optreden. Na contact met hete voorwerpen of door infraroodstraling (b.v. van een straalkachel) kan een erythemateuze, later meer bruin tot bruinzwarte verkleuring in een reticulair patroon onstaan (erythema ab igne). Ook livedo reticularis, waarbij een rode of paars-blauwe verkleuring in een reticulair patroon ontstaat, wordt geassocieerd met temperatuurs-wisselingen. Erytheem t.g.v. zonlicht ontstaat binnen enkele uren na blootstelling en bereikt na 12 tot 24 uur een maximum, om vervolgens in enkele dagen weer te vervagen, waarna schilfering (dermatitis solaris) en pigmentatie kan optreden. Kortgolvige UV straling (UVB) veroorzaakt meer erytheem dan langgolvige (UVA). Na blootstelling aan teveel UVA kan naast erytheem soms een hevige pruritus ontstaan. Röntgen erythema ontstaat na bestraling met 3 tot 8 Gy en kan een trifasisch verloop hebben. Binnen 24 uur ontstaat een erytheem berustend op vasodilatatie, dat 2 tot 3 dagen aanhoudt. Na 8-9 dagen ontstaat opnieuw erytheem, vermoedelijk t.g.v het vrijkomen van lysosomale enzymen uit beschadigde cellen, dat na ca een week vervaagt. Soms ontstaat na 6-7 weken opnieuw een erytheem.



Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.