ERYTHEMA AB IGNE home ICD10: L59.0

Erythema ab igne (erythema caloricum, kachelbenen, kachelrug, pigmentatio reticularis e calore, fire stains) is een grillige pigmentatie van de huid veroorzaakt door hitte. Na langdurig contact met hete voorwerpen of door infraroodstraling (b.v. van een straalkachel of een kruik) kan een erythemateuze, later meer bruin tot bruinzwarte verkleuring in een grillig, vaak reticulair patroon ontstaan. Erythema ab igne kan overal op romp of extremiteiten voorkomen, daar waar de huid is blootgesteld aan een hittebron. Bijvoorbeeld op de billen bij zitten op een kachel. Per definitie is erythema ab igne gekoppeld aan warmtestraling, en in het verleden werd blootstelling aan hete kruiken, elektrische dekens en straalkachels vaak genoemd als oorzaak. Maar ook in de moderne tijd in huizen met centrale verwarming en zonder kruiken komt het beeld nog steeds voor.

Soms is het moeilijk om erythema ab igne te onderscheiden van livedo reticularis met postinflammatoire hyperpigmentatie. Als uit de anamnese niet duidelijk blijkt dat er blootstelling aan een hittebron is geweest, overweeg dan de diagnose livedo reticularis.

Erythema ab igne Erythema ab igne Erythema ab igne
erythema ab igne erythema ab igne erythema ab igne


Er is ook een moderne variant beschreven: de labtop dermatitis. Deze ontstaat op de bovenbenen bij personen die langdurig met de labtop op schoot zitten (Jagtman BA):

Erythema ab igne Erythema ab igne
erythema ab igne (laptop) erythema ab igne (laptop)


In Westerse landen met centrale verwarming begint erythema ab igne zeldzaam te worden. De labtop variant komt vaker voor. Andere voorbeelden van warmte bronnen zijn de open haard, houtgestookte ovens, terrasverwarming, vuurkorven, hete kruiken, stoelverwarming. Sommige patiƫnten gebruiken warme kruiken om diverse pijnklachten te verlichten. Beroepsmatig komt het voor bij o.a. bakkers en in smederijen en gieterijen. In chronisch bestaande erythema ab igne kunnen korsten, wondjes en carcinomen ontstaan (plaveiselcelca, Merkelcel tumor).
 
DD: livedo reticularis, livedo racemosa, en livedo reticularis vasculitis, cutis marmorata, poikiloderma vasculare atrophicans. Bij verdenking livedo reticularis een biopt afnemen.
 
Therapie:
Hittebron vermijden. Het pigment zal niet snel verdwijnen. Resten kunnen eventueel met pigmentlasers worden behandeld.
R/ Efudix creme in geval van premaligne veranderingen.


Referenties
1. Dvoretzky I, Silverman NR. Reticular erythema of the lower back. Erythema ab igne. Arch Dermatol 1991;127(3):405-6, 408-409.
2. Arrington JH 3rd, Lockman DS. Thermal keratoses and squamous cell carcinoma in situ associated with erythema ab igne. Arch Dermatol 1979;115(10):1226-1228.
3. Helm TN, Spigel GT, Helm KF. Erythema ab igne caused by a car heater. Cutis 1997;59(2):81-82.
4. Jagtman BA. Erythema ab igne due to a laptop computer. Contact Dermatitis 2004;50(2):105.
5. Sahl WJ Jr, Taira JW. Erythema ab igne: treatment with 5-fluorouracil cream. J Am Acad Dermatol 1992;27(1):109-110.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

18-12-2021 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 L59.0 Erythema ab igne [dermatitis ab igne]
ICD10 L59.0 Erythema ab igne [dermatitis ab igne]
SNOMED 238510001 Erythema ab igne
DBC 27 Diagnose niet nader omschreven