Erythema ab igne (erythema caloricum, kachelbenen,
kachelrug, pigmentatio reticularis e calore, fire stains) is een grillige pigmentatie
van de huid veroorzaakt door hitte. Na langdurig contact met hete voorwerpen
of door infraroodstraling (b.v. van een straalkachel of een kruik) kan een erythemateuze,
later meer bruin tot bruinzwarte verkleuring in een grillig, vaak reticulair
patroon ontstaan. Erythema ab igne kan overal op romp of extremiteiten voorkomen,
daar waar de huid is blootgesteld aan een hittebron. Bijvoorbeeld op de billen
bij zitten op een kachel. Per definitie is erythema ab igne gekoppeld aan warmtestraling,
en in het verleden werd blootstelling aan hete kruiken, elektrische dekens en
straalkachels vaak genoemd als oorzaak. Maar ook in de moderne tijd in huizen
met centrale verwarming en zonder kruiken komt het beeld nog steeds voor.
Soms is het moeilijk om erythema ab igne te onderscheiden van
livedo reticularis met postinflammatoire hyperpigmentatie.
Als uit de anamnese niet duidelijk blijkt dat er blootstelling aan een hittebron
is geweest, overweeg dan de diagnose livedo reticularis.
![Erythema ab igne (dd livedo reticularis) (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Erythema ab igne](../../../afbeeldingen/erythema-ab-igne-1z.jpg) |
![Erythema ab igne (dd livedo reticularis) (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Erythema ab igne](../../../afbeeldingen/erythema-ab-igne-2z.jpg) |
![Erythema ab igne (dd livedo reticularis) (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Erythema ab igne](../../../afbeeldingen/erythema-ab-igne-3z.jpg) |
erythema
ab igne |
erythema
ab igne |
erythema
ab igne |
Er is ook een moderne variant beschreven: de
labtop dermatitis.
Deze ontstaat op de bovenbenen bij personen die langdurig met de labtop op schoot
zitten (Jagtman BA):
![Erythema ab igne (dd livedo reticularis) (klik op foto voor vergroting) [bron: Jagtman BA. Contact Dermatitis 2004;50(2):105] Erythema ab igne](../../../afbeeldingen/erythema-ab-igne-4z.jpg) |
![Erythema ab igne (dd livedo reticularis) (klik op foto voor vergroting) [bron: Jagtman BA. Contact Dermatitis 2004;50(2):105] Erythema ab igne](../../../afbeeldingen/erythema-ab-igne-5z.jpg) |
erythema
ab igne (laptop) |
erythema
ab igne (laptop) |
In Westerse landen met centrale verwarming begint erythema ab igne zeldzaam
te worden. De labtop variant komt vaker voor. Andere voorbeelden van warmte
bronnen zijn de open haard, houtgestookte ovens, terrasverwarming, vuurkorven,
hete kruiken, stoelverwarming. Sommige patiƫnten gebruiken warme kruiken om
diverse pijnklachten te verlichten. Beroepsmatig komt het voor bij o.a. bakkers
en in smederijen en gieterijen. In chronisch bestaande erythema ab igne kunnen
korsten, wondjes en carcinomen ontstaan (plaveiselcelca, Merkelcel tumor).
DD: livedo reticularis,
livedo racemosa, en
livedo reticularis vasculitis,
cutis marmorata,
poikiloderma vasculare
atrophicans. Bij verdenking livedo reticularis een biopt afnemen.
Therapie:Hittebron vermijden. Het pigment zal niet snel
verdwijnen. Resten kunnen eventueel met pigmentlasers worden behandeld.
R/
Efudix creme in geval van premaligne veranderingen.
Referenties
1. |
Dvoretzky I, Silverman NR. Reticular erythema
of the lower back. Erythema ab igne. Arch Dermatol 1991;127(3):405-6,
408-409. |
2. |
Arrington JH 3rd, Lockman DS. Thermal keratoses
and squamous cell carcinoma in situ associated with erythema ab
igne. Arch Dermatol 1979;115(10):1226-1228. |
3. |
Helm TN, Spigel GT, Helm KF. Erythema ab
igne caused by a car heater. Cutis 1997;59(2):81-82. |
4. |
Jagtman BA. Erythema ab igne due to a laptop
computer. Contact Dermatitis 2004;50(2):105. |
5. |
Sahl WJ Jr, Taira JW. Erythema ab igne: treatment
with 5-fluorouracil cream. J Am Acad Dermatol 1992;27(1):109-110. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.