Familial cutaneo-mucosal venous malformation (VM cutaneo-mucosal, VMCM) is een zeldzame erfelijke variant van veneuze malformatie waarbij er
multipele kleine cutane vasculaire malformaties zijn en vaak ook
mucosale laesies. In sommige families komen ook cardiale afwijkingen voor zoals een
ventrikelseptumdefect. De aandoening overerft autosomaal dominant en wordt veroorzaakt door mutaties in het gen voor de
angiopoietine receptor TIE2/TEK. De meest gevonden mutaties zijn R849W en Y897S, gelokaliseerd op het kinase domein van TIE2. TIE2/TEK mutaties zijn ook gevonden bij het
blue rubber bleb nevus (Bean) syndroom.
 |
 |
 |
| VM cutaneo-mucosal |
VM cutaneo-mucosal |
VM cutaneo-mucosal |
 |
 |
 |
| VM cutaneo-mucosal |
VM cutaneo-mucosal |
VM cutaneo-mucosal |
Het TEK gen (ook TIE2 gen genoemd) codeert voor een eiwit genaamd TEK
receptor tyrosine kinase. Dit eiwit is onderdeel van de TEK receptor in de
celwand van endotheelcellen. Als de TEK receptor wordt geactiveerd dan
worden meerdere signaaleiwitten geproduceerd die de interactie tussen
endotheelcellen en gladde spiercellen faciliteren. En deze interactie tussen
endotheelcellen en de omliggende gladde spiercellen leidt tot de vorming van
nieuwe bloedvaten (angiogenese).
De meeste
veneuze malformaties (95%) zijn niet familiair / erfelijk maar ‘sporadisch’.
Glomuveneuze malformaties kunnen ook familiair voorkomen en worden veroorzaakt door een mutatie in het glomuline gen. Van steeds meer vasculaire malformaties is bekend welk gen betrokken is, een voorbeeld is het
capillary malformation-arteriovenous malformation (CM-AVM) syndroom, veroorzaakt door een RASA1 mutatie of EPHB4 mutatie.
Zie ook het
overzicht vasculaire
malformaties.
Klinisch beeld:De meeste patiënten met VMCM hebben multipele (> 2) kleine (< 5 cm) blauw-paarse cutane vasculaire malformaties, zacht aanvoelend en comprimeerbaar, en ook mucosale laesies. De cutane laesies kunnen overal voorkomen maar zitten vooral in de hoofd-hals regio en/of op de extremiteiten. De mucosale laesies vooral op de lip, de tong en het wangslijmvlies. Sommige patiënten hebben een ventrikelseptumdefect. Er kunnen ook veneuze malformaties aanwezig zijn of ontstaan in interne organen zoals de longen, het maag-darm kanaal, de thorax, de nieren en in de hersenen. Dit is zeldzaam, en komt mogelijk iets vaker voor bij de Y897C mutatie. Er kunnen ernstige en recidiverende bloedingen ontstaan vanuit de laesies, met een chronische anemie als gevolg. Ook stollingsproblemen (met verhoogde D-dimeren) kunnen ontstaan door lokale intravasculaire coagulopathie, vooral als het totaal volume van alle laesies groot is. De afwijkingen zijn meestal al vanaf de geboorte aanwezig maar er kunnen ook op kinderleeftijd of volwassen leeftijd (nieuwe) laesies ontstaan. De laesies worden meestal langzaam groter in de loop der jaren.
DD:Andere
vasculaire tumoren en malformaties zoals
infantiele hemangiomen,
haemangiomatosis,
multifocal lymphangioendotheliomatosis with thrombocytopenia (MLT),
blue rubber bleb nevus syndrome,
lymfomen en andere neonatale maligne tumoren,
granuloma pyogenicum, arterioveneuze of lymfatische malformaties,
CM-AVM syndroom,
venous lake,
Rendu-Osler-Weber syndroom,
Langerhanscel histiocytosis.
Diagnostiek:Biopt, echo, MRI, genetisch onderzoek inclusief de TIE2/TEK mutatie.
Therapie:Combinatie van chirurgie, laser, scleroseren, injectie van cytostatica. Soms wordt off-label sirolimus (mTOR remmer) toegepast met redelijk goed effect. Er lopen studies naar nieuwe targeted therapies, waaronder MEK-inhibitors. De behandeling kan het best plaatsvinden in een centrum met een multidisciplinair behandelteam voor vasculaire malformaties.
R/
sirolimus 0.1 mg/kg/dag verdeeld over 2 giften, streven naar dalspiegels in de range 5-15 ng/ml.
Referenties
| 1. |
Wouters V, Limaye N, Uebelhoer M, Irrthum
A, Boon LM, Mulliken JB, Enjolras O, Baselga E, Berg J,
Dompmartin A, Ivarsson SA, Kangesu L, Lacassie Y, Murphy J,
Teebi AS, Penington A, Rieu P, Vikkula M. Hereditary
cutaneomucosal venous malformations are caused by TIE2 mutations
with widely variable hyper-phosphorylating effects. Eur J Hum
Genet 2010;18(4):414-420. |
| 2. |
Limaye N, Boon LM, Vikkula M. From
germline towards somatic mutations in the pathophysiology of
vascular anomalies. Hum Mol Genet 2009;18:R65-R74. |
| 3. |
Brouillard P, Boon LM, Mulliken JB, et
al. Mutations in a novel factor, glomulin, are responsible for
glomuvenous malformations (‘glomangiomas') Am J Hum Genet
2002;70:866-874. Vikkula M, Boon LM, Carraway KL, 3rd, et al.
Vascular dysmorphogenesis caused by an activating mutation in
the receptor tyrosine kinase TIE2. Cell 1996;87:1181-1190. |
| 4. |
Zheng JW, Mai HM, Zhang L, Wang YA, Fan
XD, Su LX, Qin ZP, Yang YW, Jiang YH, Zhao YF, Suen JY.
Guidelines for the treatment of head and neck venous
malformations. Int J Clin Exp Med 2013 May;6(5):377-389. |
| 5. |
Ng AT, Tower RL, Drolet BA. Targeted
treatment of vascular anomalies. Int J Womens Dermatol
2021;7(5Part A):636-639. |
| 6. |
Karastaneva A, Gasparella P, Tschauner S,
Crazzolara R, Kropshofer G, Modl M, Pfleger A, Burmas A,
Pocivalnik M, Ulreich R, Zenz W, Schwinger W, Beqo BP, Urban C,
Haxhija EQ, Lackner H, Benesch M. Indications and Limitations of
Sirolimus in the Treatment of Vascular Anomalies-Insights From a
Retrospective Case Series. Front Pediatr 2022;10:857436. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.
ICD10: Q27.9
