CHRONISCHE FISSUUR VAN DE LIP (MEDIAN LIP FISSURE) home ICD10: K13.0

Een chronische fissuur van de lip is een relatief zeldzame aandoening waarbij een lineaire fissuur ontstaat, een pijnlijk kloof, meestal midden in de onderlip (chronic median lip fissure), die niet geneest. Fissuren op de bovenlip zitten vaak net iets lateraal van het midden. Lipfissuren komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen (4:1). De fissuur veroorzaakt naast cosmetische bezwaren chronische pijn, secundaire infectie met S. aureus, Candida, of andere micro-organismen. De lip kan gezwollen zijn (toename in omvang en verstrijking van het normale reliëf). De oorzaak is onbekend, één van de theorieën is dat het een milde vorm van een embryonaal sluitingsdefect is. Het kan ook ontstaan door zwelling van de lip. In de DD staat orofaciale granulomatose (Melkerson Rosenthal syndroom, cheilitis granulomatosa), daarbij komen naast zwelling van de lippen ook vaak fissuren voor. Een gezwollen onderlip met een centrale fissuur kan ook worden veroorzaakt door de ziekte van Crohn en zelfs het enige symptoom zijn van een orale Crohn. De fissuren bij Crohn zitten meestal in de mondhoeken. Daarnaast komt het voor bij het Down syndroom.

Median lip fissure
median lip fissure

Klinisch beeld:
Diepe pijnlijke fissuur in het midden van de lip. De lip kan gezwollen zijn. De fissuur kan secundair zijn aan de zwelling of andersom (door chronische ontsteking en secundaire infecties).

DD:
orofaciale granulomatose, orale Crohn, sarcoïdose, cheilitis actinica, dysplasie, lip licking dermatitis, lichen planus, contacteczeem, Down syndroom, anguli infectiosi (Candida), cheilitis angularis.

Diagnostiek:
Kweken op Candida en S. aureus. Bij zwelling van de lip een biopt uit de lip (kan vanuit de mondholte) om granulomateuze beelden uit te sluiten of aan te tonen (orofaciale granulomatose, orale Crohn, en sarcoïdose). Bij afwijkingen aan het lippenrood daar een biopt (cheilitis actinica, lichen planus). Anamnese: aanwijzingen voor de ziekte van Crohn? Bij verdenking op contacteczeem allergologisch onderzoek.

PA:
Fissuur met hyperplasie van de epidermis aan beide zijden, chronisch ontstekingsinfiltraat in de dermis / submucosa, zonder granulomateuze infiltraten. Soms atypie van het epitheel (vooral bij langdurig bestaande fissuren).

Therapie:
Conservatieve behandeling:
R/ vaseline.
R/ lippenbalsems.
R/ zinkoxidesmeersel.
R/ diltiazem 2% in vaseline cetomacrogol crème.
R/ Daktacort zalf.
R/ Fucidine zalf.
R/ Antibioticakuur (flucloxacilline 3-4 dd 500 mg of 3 dd 1000 mg).

Chirurgische behandeling:
Het blijkt dat lipfissuren soms helemaal niet reageren op conservatieve behandeling. Diverse case reports en case series beschrijven dat de fissuur succesvol kan worden behandeld met chirurgie of andere technieken waarbij het weefsel naast de fissuur tot aan de fissuurdiepte wordt verwijderd (CO2-laser, elektrocoagulatie, cryotherapie).

mes Chirurgische excisie van de gehele fissuur, sluiten met everterende matrashechtingen.
mes Ablatieve laser (CO2 laser) waarbij ter weerszijde van de fissuur een 5 mm brede rand lip-weefsel wordt weggebrand tot aan de diepte van de fissuur, die zelf ook wordt weggebrand. Hierna geneest de lip per secundam met goed cosmetisch resultaat (Combes et al, 2009).
mes Elektrocoagulatie. Met een 2 mm bolletje, met de coagulator in de snij stand en forced coagaulation, kan dezelfde precisie en juiste diepte worden bereikt als met de CO2 laser.
mes Cryotherapie (zelfde diepte, zelfde principe). Minder nauwkeurig.


Referenties
1. Axéll T, Skoglund A. Chronic lip fissures. Prevalence, pathology and treatment. Int J Oral Maxillofac Surg 1981;10:354-358.
2. Rosenquist B. Median lip fissure: etiology and suggested treatment. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1991;72:10-14.
3. Rosenquist BE. Median lip fissure. J Craniofac Surg 1995;6:390-391.
4. Kluemper GT, White DK, Slevin JT. Chronic fissural cheilitis: a manifestation of anterior crowding. Am J Orthod Dentofacial Orthop 2001;119:71-75.
5. Dupuy A, Cosnes J, Revuz J, Delchier J, Gendre J, Cosnes A. Oral Crohn Disease: Clinical Characteristics and Long-term Follow-up of 9 Cases. Arch Dermatol 1999;135(4):439-442.
6. Evans CD, Highet AS. Staphylococcal infection in median fissure of the lower lip. Clin Exp Dermatol 1986;11:289-291.
7. Ball G, Barnard D. The treatment of chronic lip fissures with cryotherapy. Br Dent J 1984;157:64-66.
8. Rashid N,Yusef H. Median lip fissures and their management. Int J Oral Maxillofac Surg 1997;26:299-300.
9. Combes J, Mellor TK. Treatment of chronic lip fissures with carbon dioxide laser. British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery 2009;47:102-105.
10. Juch RNS, Janse IC, Bousema MT. Chronische fissuur van de lip: behandeling met diltiazemcrème. Ned Tijdschr Dermatol Venereol 2021;31:18-19.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 K13.0 Ziekten van lippen: mediane lip fissuur
ICD10 K13.0 Diseases of lips: median fissure of lip
SNOMED 403440002 Median fissure of lip
DBC 27 Diagnose niet nader omschreven