Een
chronische fissuur van de lip is een relatief
zeldzame aandoening waarbij een lineaire fissuur ontstaat, een pijnlijk kloof,
meestal midden in de onderlip (
chronic median lip fissure),
die niet geneest. Fissuren op de bovenlip zitten vaak net iets lateraal van
het midden. Lipfissuren komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen (4:1). De
fissuur veroorzaakt naast cosmetische bezwaren chronische pijn, secundaire infectie
met S. aureus, Candida, of andere micro-organismen. De lip kan gezwollen zijn
(toename in omvang en verstrijking van het normale reliëf). De oorzaak is onbekend,
één van de theorieën is dat het een milde vorm van een embryonaal sluitingsdefect
is. Het kan ook ontstaan door zwelling van de lip. In de DD staat
orofaciale granulomatose (
Melkerson
Rosenthal syndroom, cheilitis granulomatosa), daarbij komen naast zwelling
van de lippen ook vaak fissuren voor. Een gezwollen onderlip met een centrale
fissuur kan ook worden veroorzaakt door de
ziekte van Crohn
en zelfs het enige symptoom zijn van een
orale Crohn.
De fissuren bij Crohn zitten meestal in de mondhoeken. Daarnaast komt het voor
bij het
Down syndroom.
![Median lip fissure (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Median lip fissure](../../../afbeeldingen/lipfissuur-1z.jpg) |
median
lip fissure |
Klinisch beeld:Diepe pijnlijke fissuur in het midden
van de lip. De lip kan gezwollen zijn. De fissuur kan secundair zijn aan de
zwelling of andersom (door chronische ontsteking en secundaire infecties).
DD:orofaciale
granulomatose,
orale Crohn,
sarcoïdose,
cheilitis actinica, dysplasie,
lip licking dermatitis,
lichen planus,
contacteczeem, Down syndroom,
anguli infectiosi (Candida),
cheilitis angularis.
Diagnostiek:Kweken op Candida en
S. aureus.
Bij zwelling van de lip een biopt uit de lip (kan vanuit de mondholte) om granulomateuze
beelden uit te sluiten of aan te tonen (orofaciale granulomatose, orale Crohn,
en sarcoïdose). Bij afwijkingen aan het lippenrood daar een biopt (cheilitis
actinica, lichen planus). Anamnese: aanwijzingen voor de ziekte van Crohn? Bij
verdenking op contacteczeem allergologisch onderzoek.
PA:
Fissuur met hyperplasie van de epidermis aan beide zijden, chronisch ontstekingsinfiltraat
in de dermis / submucosa, zonder granulomateuze infiltraten. Soms atypie van
het epitheel (vooral bij langdurig bestaande fissuren).
Therapie:
Conservatieve behandeling:R/ vaseline.
R/ lippenbalsems.
R/ zinkoxidesmeersel.
R/ diltiazem 2% in vaseline cetomacrogol crème.
R/ Daktacort zalf.
R/ Fucidine zalf.
R/ Antibioticakuur (flucloxacilline
3-4 dd 500 mg of 3 dd 1000 mg).
Chirurgische behandeling:
Het blijkt dat lipfissuren soms helemaal niet reageren op conservatieve behandeling.
Diverse case reports en case series beschrijven dat de fissuur succesvol kan
worden behandeld met chirurgie of andere technieken waarbij het weefsel naast
de fissuur tot aan de fissuurdiepte wordt verwijderd (CO2-laser, elektrocoagulatie,
cryotherapie).

Chirurgische
excisie van de gehele fissuur, sluiten met everterende matrashechtingen.

Ablatieve
laser (CO2 laser) waarbij ter weerszijde van de fissuur een 5 mm brede rand
lip-weefsel wordt weggebrand tot aan de diepte van de fissuur, die zelf ook
wordt weggebrand. Hierna geneest de lip per secundam met goed cosmetisch resultaat
(Combes et al, 2009).

Elektrocoagulatie.
Met een 2 mm bolletje, met de coagulator in de snij stand en forced coagaulation,
kan dezelfde precisie en juiste diepte worden bereikt als met de CO2 laser.

Cryotherapie
(zelfde diepte, zelfde principe). Minder nauwkeurig.
Referenties
1. |
Axéll T, Skoglund A. Chronic lip fissures.
Prevalence, pathology and treatment. Int J Oral Maxillofac Surg
1981;10:354-358. |
2. |
Rosenquist B. Median lip fissure: etiology
and suggested treatment. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1991;72:10-14. |
3. |
Rosenquist BE. Median lip fissure. J Craniofac
Surg 1995;6:390-391. |
4. |
Kluemper GT, White DK, Slevin JT. Chronic
fissural cheilitis: a manifestation of anterior crowding. Am J Orthod
Dentofacial Orthop 2001;119:71-75. |
5. |
Dupuy A, Cosnes J, Revuz J, Delchier J, Gendre
J, Cosnes A. Oral Crohn Disease: Clinical Characteristics and Long-term
Follow-up of 9 Cases. Arch Dermatol 1999;135(4):439-442. |
6. |
Evans CD, Highet AS. Staphylococcal infection
in median fissure of the lower lip. Clin Exp Dermatol 1986;11:289-291. |
7. |
Ball G, Barnard D. The treatment of chronic
lip fissures with cryotherapy. Br Dent J 1984;157:64-66. |
8. |
Rashid N,Yusef H. Median lip fissures and
their management. Int J Oral Maxillofac Surg 1997;26:299-300. |
9. |
Combes J, Mellor TK. Treatment
of chronic lip fissures with carbon dioxide laser. British Journal
of Oral and Maxillofacial Surgery 2009;47:102-105. |
10. |
Juch RNS, Janse IC, Bousema MT. Chronische
fissuur van de lip: behandeling met diltiazemcrème. Ned Tijdschr
Dermatol Venereol 2021;31:18-19. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.