GRANULAR PARAKERATOSIS (GRANULAIRE PARAKERATOSE) home ICD10: R23.4

Granular parakeratosis is een zeldzame goedaardige huidafwijking bestaande uit rode of roodbruine papeltjes en plaques in de plooien, vooral in de oksels en de liezen. Het is zeldzaam, en pas in 1991 voor het eerst beschreven door Northcutt et al. Misschien is het onder-gerapporteerd en komt het vaker voor. De diagnose wordt zelden gesteld op het klinisch beeld, maar komt naar voren als er een biopt wordt afgenomen. Histologisch is er een parakeratotische verhoorning met een typisch granulair aspect. Granulaire parakeratose komt zowel bij mannen als vrouwen voor, op alle leeftijden, maar vooral bij vrouwen boven de 40. De oorzaak is onbekend. Men denkt dat het reactieve veranderingen zijn door irritatie van de huid door zweten, broeien, maceratie, mechanische irritatie, en mogelijk deodorant (als het in de oksels zit). Sommigen denken dat het een congenitale verhoorningsstoornis is, of een stoornis in de vorming van filaggrin uit profilaggrin.

Klinisch beeld:
Gegroepeerde erythemateuze tot rood-bruine schilferende of crusteuze hyperkeratotische papels en/of plaques in de axilla of in andere plooien (liezen, submammair, onderbuik, vulva, perianaal, lumbosacraal), bij presentatie meestal al 1-12 maanden bestaand. De afwijkingen kunnen conflueren, soms is er een reticulair patroon, soms een plaque met satelliet laesies. Het kan unilateraal of bilateraal voorkomen. Meestal veroorzaakt het geen klachten. Soms jeuk, brandend, pijnlijk. In case reports zijn associaties beschreven met dermatomyositis, molluscum contagiosum, mycose, chemotherapie, plaveiselcelcarcinoma.

Granular parakeratosis Granular parakeratosis Granular parakeratosis
granular parakeratosis granular parakeratosis granular parakeratosis


PA:
Hyperkeratose met compacte parakeratose, met een granulair aspect door retentie van basofiele keratohyaline granula, waardoor de hoornlaag een blauwige tint krijgt. Soms afgewisseld met parakeratose zonder granulair patroon, of orthokeratose. In de epidermis milde vacuolisatie en/of spongiose. De epidermis toont meestal acanthose of psoriatiforme veranderingen, soms papillomatosis. De diagnose kan ook gesteld worden door alleen een korst in te sturen naar PA.

DD:
Contacteczeem, acanthosis nigricans, candida, intertrigo, erytrasma, Goucherot-Carteaud (confluent and reticulated papillomatosis), ziekte van Hailey-Hailey, ziekte van Darier, pemphigus vegetans, ziekte van Dowling-Degos, psoriasis inversa, verruca seborroica, epidermale naevi, postinflammatoire hyperpigmentatie, morbus Bowen. Bij kinderen: luierdermatitis, seborroisch eczeem, acrodermatitis enteropathica, Langerhans cel histiocytosis.

Therapie:
R/ Locale corticosteroïden.
R/ Locale antimycotica.
R/ Tretinoïne créme.
R/ Antiseptica.
R/ Calcipotriol.
R/ Cryotherapie, YAG en CO2 laser.
R/ Botox.


Referenties
1. Northcutt AD, Nelson DM, Tschen JA. Axillary granular parakeratosis. J Am Acad Dermatol 1991;24:541-544.
2. Wallace CA, Pichardo RO, Yosipovitch G, Hancox J, Sangueza OP. Granular parakeratosis: a case report and literature review. J Cutan Pathol 2003;30:332-335.
3. Scheinfeld NS, Mones J. Granular parakeratosis: pathological and clinical correlation of 18 cases of granular parakeratosis. J Am Acad Dermatol 2005;52:863-867.
4. Leclerc-Mercier S, Prost-Squarcioni C, Hamel-Teillac D, Fraitag S. A case of congenital granular parakeratosis. Am J Dermatopathol 2011;33:531-533.
5. Woodhouse JG, Bergfeld W. Granular parakeratosis. Pediatr Dermatol 2004;21:684.
6. Burford C. Granular parakeratosis of multiple intertriginous areas. Australas J Dermatol 2008;49:35-38.
7. Chamberlain AJ, Tam MM. Intertriginous granular parakeratosis responsive to potent topical steroids. Clin Exp Dermatol 2003;28:50-52.
8. Brown SK, Heilman ER. Granular parakeratosis: resolution with topical tretinoin. J Am Acad Dermatol 2002;47:S279-280.
9. Patel U, Patel T, Skinner RB. Resolution of granular parakeratosis with topical calcitriol. Arch Dermatol 2011;147:997-998.
10. Ravitskiy L, Heymann WR. Botulinum toxin-induced resolution of axillary granular parakeratosis. Skinmed 2005;4:118-120.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 R23.4 Veranderingen van huidstructuur: axillary granular parakeratosis
ICD10 R23.4 Changes in skin texture: axillary granular parakeratosis
SNOMED 56585003 Parakeratosis of skin [specific SNOMED term missing]
DBC 27 Diagnose niet nader omschreven