Granular parakeratosis is een zeldzame goedaardige
huidafwijking bestaande uit rode of roodbruine papeltjes en plaques in de plooien,
vooral in de oksels en de liezen. Het is zeldzaam, en pas in 1991 voor het eerst
beschreven door Northcutt et al. Misschien is het onder-gerapporteerd en komt
het vaker voor. De diagnose wordt zelden gesteld op het klinisch beeld, maar
komt naar voren als er een biopt wordt afgenomen. Histologisch is er een parakeratotische
verhoorning met een typisch granulair aspect. Granulaire parakeratose komt zowel
bij mannen als vrouwen voor, op alle leeftijden, maar vooral bij vrouwen boven
de 40. De oorzaak is onbekend. Men denkt dat het reactieve veranderingen zijn
door irritatie van de huid door zweten, broeien, maceratie, mechanische irritatie,
en mogelijk deodorant (als het in de oksels zit). Sommigen denken dat het een
congenitale verhoorningsstoornis is, of een stoornis in de vorming van filaggrin
uit profilaggrin.
Klinisch beeld:Gegroepeerde erythemateuze
tot rood-bruine schilferende of crusteuze hyperkeratotische papels en/of plaques
in de axilla of in andere plooien (liezen, submammair, onderbuik, vulva, perianaal,
lumbosacraal), bij presentatie meestal al 1-12 maanden bestaand. De afwijkingen
kunnen conflueren, soms is er een reticulair patroon, soms een plaque met satelliet
laesies. Het kan unilateraal of bilateraal voorkomen. Meestal veroorzaakt het
geen klachten. Soms jeuk, brandend, pijnlijk. In case reports zijn associaties
beschreven met dermatomyositis, molluscum contagiosum, mycose, chemotherapie,
plaveiselcelcarcinoma.
|
|
|
granular
parakeratosis |
granular
parakeratosis |
granular
parakeratosis |
PA:Hyperkeratose met compacte parakeratose, met
een granulair aspect door retentie van basofiele keratohyaline granula, waardoor
de hoornlaag een blauwige tint krijgt. Soms afgewisseld met parakeratose zonder
granulair patroon, of orthokeratose. In de epidermis milde vacuolisatie en/of
spongiose. De epidermis toont meestal acanthose of psoriatiforme veranderingen,
soms papillomatosis. De diagnose kan ook gesteld worden door alleen een korst
in te sturen naar PA.
DD:Contacteczeem, acanthosis nigricans, candida,
intertrigo, erytrasma, Goucherot-Carteaud (confluent and reticulated papillomatosis),
ziekte van Hailey-Hailey, ziekte van Darier, pemphigus vegetans, ziekte van
Dowling-Degos, psoriasis inversa, verruca seborroica, epidermale naevi, postinflammatoire
hyperpigmentatie, morbus Bowen. Bij kinderen: luierdermatitis, seborroisch eczeem,
acrodermatitis enteropathica, Langerhans cel histiocytosis.
Therapie:
R/ Locale corticosteroïden.
R/ Locale antimycotica.
R/ Tretinoïne créme.
R/ Antiseptica.
R/ Calcipotriol.
R/ Cryotherapie, YAG en CO2 laser.
R/ Botox.
Referenties
1. |
Northcutt AD, Nelson DM, Tschen JA. Axillary
granular parakeratosis. J Am Acad Dermatol 1991;24:541-544. |
2. |
Wallace CA, Pichardo RO, Yosipovitch G, Hancox
J, Sangueza OP. Granular parakeratosis: a case report and literature
review. J Cutan Pathol 2003;30:332-335. |
3. |
Scheinfeld NS, Mones J. Granular parakeratosis:
pathological and clinical correlation of 18 cases of granular parakeratosis.
J Am Acad Dermatol 2005;52:863-867. |
4. |
Leclerc-Mercier S, Prost-Squarcioni C, Hamel-Teillac
D, Fraitag S. A case of congenital granular parakeratosis. Am J
Dermatopathol 2011;33:531-533. |
5. |
Woodhouse JG, Bergfeld W. Granular parakeratosis.
Pediatr Dermatol 2004;21:684. |
6. |
Burford C. Granular parakeratosis of multiple
intertriginous areas. Australas J Dermatol 2008;49:35-38. |
7. |
Chamberlain AJ, Tam MM. Intertriginous granular
parakeratosis responsive to potent topical steroids. Clin Exp Dermatol
2003;28:50-52. |
8. |
Brown SK, Heilman ER. Granular parakeratosis:
resolution with topical tretinoin. J Am Acad Dermatol 2002;47:S279-280. |
9. |
Patel U, Patel T, Skinner RB. Resolution
of granular parakeratosis with topical calcitriol. Arch Dermatol
2011;147:997-998. |
10. |
Ravitskiy L, Heymann WR. Botulinum toxin-induced
resolution of axillary granular parakeratosis. Skinmed 2005;4:118-120. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.