Een hidradenoma is een zeldzame benigne adnextumor uitgaande van de apicale zweetklieren, van het meest distale gedeelte van de afvoergang van de zweetklieren. Hidradenomen worden ook wel acrospiroma, cystadenoma of hydrocystadenoma genoemd. Meestal gaat het om solitaire nodulaire tumoren, 1-3 cm groot, blauw, huidkleurig of paarsroze, soms doorschijnend. Hidradenomen zijn per definitie benigne; in zeer zeldzame gevallen is er een maligne ontaarding, in dat geval wordt het een hidradenocarcinoma genoemd. De diagnose wordt meestal niet op het klinisch beeld gesteld, maar volgt uit de PA.

Hidradenomen kunnen een apocriene of een eccriene differentiatie hebben. De apocriene variant komt het meest voor en wordt ook wel clear cell hidradenoma genoemd of nodulocystic hidradenoma. De eccriene variant is zeldzaam en wordt poroid hidradenoma genoemd. Er zijn echter ook publicaties waar in staat dat de eccriene variant het meest voorkomt.

Het kan histologisch moeilijk zijn om het onderscheid te maken tussen een benigne hidradenoom en een maligne hidradenocarcinoom. Laesies die aanvankelijk zijn beoordeeld als benigne kunnen zich later toch maligne gedragen, met locale recidieven na excisie en met metastasering naar regionale lymfklieren. De recidiefkans na excisie is hoog, 10-12% voor hidradenoma en meer dan 50% voor hidradenocarcinoma.



DD: poroid hidradenoma, hidradenocarcinoma, Merkelceltumor, basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom, amelanotisch melanoom, adenoma, lymfoom, pseudolymfoom (lymphadenosis cutis benigna, Borrelia lymfocytoom), metastase.

Diagnostiek:
Biopt.



Therapie:
Radicale chirurgische excisie. Er is geen consensus over wat de marge zou moeten zijn. In oudere artikelen staat dat een krappe marge van 2-5 mm voldoende is. Recentere case-reports noemen hoge percentages lokale redieven na excisie (10-12%) en adviseren een marge van 1 cm, of 'wide excision' zonder te specificeren wat daar mee wordt bedoeld. Ook Mohs chirurgie wordt genoemd. In alle gevallen wordt wel benadrukt dat het belangrijk is dat de excisie radicaal is, met nauwkeurige histologische controle van alle randen, en re-excisie als de histologische marge te krap is.

Vanwege de zeldzaamheid zijn er geen richtlijnen en komen die er waarschijnlijk ook niet. Toch moet er iets gekozen worden. Op basis van case-reports is het advies om bij een hidradenoom een marge van 1 cm aan te houden als het mogelijk is, net als bij slecht gedifferentieerd SCC, en streven naar een histologisch vrije marge van 2 mm of meer. Als dit door de locatie niet goed mogelijk is (gelaat, vitale structuren), dan is alles tussen 5 en 10 mm ook redelijk.

Indien er op klinische of histologische gronden verdenking bestaat op een maligne laesie (hidradenocarcinoma) wordt een marge van minimaal 2 cm aanbevolen.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.