Achtergrond:In april 2018 publiceerden Pedersen et al.
een artikel over een Deense case-control studie naar de associatie tussen
hydrochloorthiazide en
verhoogd risico
op huidkanker. In hun conclusie vermeldden ze dat er een significant
verhoogd risico op vorming van basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom is
bij het (langdurig) gebruik van hydrochloorthiazide. Derhalve valt het te overwegen
om dit middel te vervangen met een ander antihypertensivum om dit risico te
verminderen.[1]
Hydrochloorthiazide is een veel voorgeschreven antihypertensivum.
Chemisch gezien bestaat het uit een sulfonamide groep die onder invloed van
UV licht dissocieert van een chloride component. Deze chloride componenten induceren
in de keratinocyten de formatie van vrije zuurstofradicalen. Deze vrije zuurstofradicalen
zorgen daarop weer voor DNA-schade. Dit proces vindt circa 50-100x per seconde
plaats per cel.[2,3]
Heden is er geen eenduidig advies voor het staken,
dan wel vervangen van hydrochloorthiazide voor het verminderen van risico op
huidkanker. De NVDV refereert in hun standpunt naar het advies van het College
ter Beoordeling van Geneesmiddelen.[4,5] Hierin wordt geadviseerd aan patiënten
om het staken van hydrochloorthiazide te overleggen met hun behandelend arts.
Recentelijk zijn er meerdere systematic reviews en meta-analyses verschenen
die de resultaten van verschillende observationele studies hebben bekeken om
een beter beeld te krijgen van het risico op huidkanker bij thiazide gebruik.
In 2022 publiceerden Shao et al. een systematic review met meta-analyse van
13 case control studies en 5 cohort studies.[6]
Resultaten:
Uitkomst |
Odds ratio (confidence
interval) |
BCC bij HCT algemeen |
1.07 (1.05-1.09) |
BCC bij HCT < 25.000 mg cumulatief |
1.04 (1.01-1.06) |
BCC bij HCT 25.000-50.000 mg cumulatief |
1.05 (0.99-1.11) |
BCC bij HCT > 50.000 mg cumulatief |
1.23 (1.07-1.41) |
SCC bij HCT algemeen |
1.32 (1.06-1.65) |
SCC bij HCT < 25.000 mg cumulatief |
1.11 (0.98-1.26) |
SCC bij HCT 25.000-50.000 mg cumulatief |
1.59 (1.45-1.74) |
SCC bij HCT > 50.000 mg cumulatief |
2.56 (1.43-4.57) |
Adviezen:Voor de meest voorkomende non-melanoma
huidkanker vormen wordt er een
verhoogd risico gezien bij het gebruik
van hydrochloorthiazide.
Met name het risico op plaveiselcelcarcinoom
(SCC) is sterk verhoogd. Bij langdurig gebruik (hogere cumulatieve
dosis) wordt een nog hoger risico gezien. Bij een gebruik van 25 mg hydrochloorthiazide
per dag wordt een cumulatieve dosis van 25.000 al bereikt na 2.7 jaar. Het kan
dus gunstig zijn om hydrochloorthiazide te staken dan wel te vervangen met een
niet-verwant antihypertensivum om het risico op huidkanker te verlagen.
Advies over staken / vervangen hydrochloorthiazide ter
voorkoming van huidkanker: |
Overweeg om hydrochloorthiazide te staken/vervangen
bij: - Te verwachten behandeling met hydrochloorthiazide
van > 3 jaar - Hoge zonexpositie - Patiënten
met reeds verhoogd risico op ontwikkeling van huidkanker
(bijvoorbeeld bij immunosuppressie en bij een voorgeschiedenis van
huidkanker) |
Referenties
1. |
Pedersen SA, Gaist D, Schmidt SAJ, Hölmich
LR, Friis S, Pottegård A. Hydrochlorothiazide use and risk of nonmelanoma
skin cancer: A nationwide case-control study from Denmark. J Am
Acad Dermatol 2018;78(4):673-681.e9. |
2. |
Robinson HN, Morison WL, Hood AF. Thiazide
diuretic therapy and chronic photosensitivity. Arch Dermatol 1985;121(4):522-424. |
3. |
Gómez-Bernal S, Alvarez-Pérez A, Rodríguez-Pazos
L, Gutiérrez-González E, Rodríguez-Granados MT, Toribio J. Photosensitivity
due to thiazides. Actas Dermosifiliogr 2014;105(4):359-366. |
4. |
https://nvdv.nl/professionals/nvdv/standpunten-en-leidraden/hydrochloorthiazide-kan-huidkanker-veroorzaken-standpunt. |
5. |
https://www.cbg-meb.nl/documenten/videos/2018/10/30/hct-ton-de-boer. |
6. |
Shao SC, Lai CC, Chen YH, Lai EC, Hung MJ,
Chi CC. Associations of thiazide use with skin cancers: a systematic
review and meta-analysis. BMC Med 2022;20(1):228. |
Auteur(s):Kevin Kwee. Aios dermatologie, Amsterdam
UMC, Amsterdam.
Loes Vos. Aios dermatologie, Amsterdam UMC, Amsterdam.