Juveniele plantaire dermatose (synoniemen: dermatosis
plantaris juvenilis,
atopic winter feet, sweaty sock
syndrome, dermatitis hiemalis, pulpite sèche) is een chronische eczeemachtige
aandoening van de voetzool bestaande uit roodheid, schilfering en pijnlijke
kloofjes. Het wordt vooral gezien bij kinderen van 3-15 jaar, en in die groep
weer het meest bij jongetjes van 4-8 jaar. De oorzaak is vermoedelijk chronische
inwerking van vocht (zweet) op de huid. Vandaar ook de mooie naam sweaty sock
syndrome (zweetvoeten syndroom). Het is voor het eerst beschreven in de jaren
70, en men denkt dat dit te maken heeft met schoenmode: de introductie en het
veelvuldig dragen van synthetische vaak slecht ademende gymschoenen. Juveniele
plantaire dermatose komt vaker voor bij atopische kinderen. Dit kan verklaard
worden uit het feit dat de epidermale barrière bij een deel van de kinderen
met atopie slecht is waardoor ze vaker een droge huid hebben die gevoelig is
voor de inwerking van vocht. En het komt vaker voor in de winter (misschien
omdat er in de zomer meer luchtig schoeisel wordt gedragen). Juvenile plantar
dermatosis kan langdurig aanwezig blijven, soms enkele jaren, maar gaat uiteindelijk
vanzelf weer over; in ieder geval rond de puberteit.
![Juveniele plantaire dermatose (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Juveniele plantaire dermatose](../../../afbeeldingen/juveniele-plantaire-dermatose-1z.jpg) |
![Juveniele plantaire dermatose (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Juveniele plantaire dermatose](../../../afbeeldingen/juveniele-plantaire-dermatose-2z.jpg) |
juveniele
plantaire dermatose |
![Juveniele plantaire dermatose (klik op foto voor vergroting) [bron: foto gemaakt door M. Nahuijs voor www.huidziekten.nl] Juveniele plantaire dermatose](../../../afbeeldingen/juveniele-plantaire-dermatose-3z.jpg) |
![Juveniele plantaire dermatose (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Juveniele plantaire dermatose](../../../afbeeldingen/juveniele-plantaire-dermatose-4z.jpg) |
juveniele
plantaire dermatose |
Klinisch beeld:Rode, glanzende, strakke huid, vooral
op drukplekken. Schilfering, soms pijnlijke kloofjes. Vooral op de hiel, de
bal van de voet, en op de grote tenen. De kinderen hebben soms last van zweetvoeten.
Desondanks is de huid van de voetzool droog schilferend.
DD:
tinea pedis,
hyperhidrosis,
pitted keratolysis,
palmoplantaire hyperkeratose,
contactallergie voor schoenmaterialen, eczema nno, atopisch eczeem,
psoriasis,
dyshidrosis lamellosa sicca,
post-infectieuze desquamatie.
Therapie:Zorg voor luchtig schoeisel: ademend, veel
gaatjes, sandalen, sloffen in huis of zoveel mogelijk geen schoenen dragen als
het kan. Geen afgesloten gymschoenen met veel plastic en rubber en niet-doorlaatbare
kunststoffen. Draag dikke katoenen sokken en wissel die vaak als ze vochtig
worden. De huid van de voetzolen niet afwassen met agressieve zepen (droogt
uit).
Vette zalven 's nachts laten intrekken:
R/ vaseline album.
R/ lanette vaseline aa.
Vochtinbrengende
zalven:R/ Calmurid OTC crème (wordt niet vergoed).
R/ Ureumzalf
5 of 10% FNA.
Combinatiepreparaten vochtinbrengend plus corticosteroïd:
R/ ureum 10% in hydrocortison zalf, hydrocortisonureum zalf FNA (Unguentum hydrocortisoni
et urei FNA).
R/ Diprosalic zalf.
Lokale corticosteroïden:
R/ triamcinolonzalf FNA.
R/ Diprosone zalf.
R/ Dermovate zalf.
Diversen:R/ barrière crèmes overdag (siliconen
crème FNA).
R/ Silkis (calcitriol) zalf.
R/ LCD 10-20% in lanettezalf
's nachts laten intrekken.
R/ pix lithanthracis 3% in vaseline lanette crème
(tube à 100 g, Fagron 5259).
R/ propyleenglycol 40% in cetomacrogolcrème.
R/ triamcinolon 0.1%, propyleenglycol 60% in cetomacrogolcrème.
R/ Ichthammol
3% of 5% in zinkzalf FNA.
R/ Gehwol voetcrème (zelfzorgproduct).
R/
Gehwol klovenzalf (zelfzorgproduct).
R/ Gehwol balsem voor droge en gesprongen
huid (zelfzorgproduct).
R/ topicale PUVA therapie of UVB voetzolen.

Diepe scheuren
kunnen misschien worden gelijmd met huidlijm.
Referenties
1. |
Neering H, van Dijk E. Juvenile plantar dermatosis.
Acta Derm Venereol 1978;58(6):531-534. |
2. |
Shrank AB. The aetiology of juvenile plantar
dermatosis. Br J Dermatol 1979;100(6):641-648. |
3. |
Gibbs NF. Juvenile plantar dermatosis. Can
sweat cause foot rash and peeling? Postgrad Med 2004;115(6):73-75. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.