Keratosis punctata of the palmar creases is een vorm van focale acrale keratose waarbij de hyperkeratose beperkt is tot de plooien in de handpalm en de vingerkootjes. Deze hyperkeratosen kunnen diep doordringen in de dermis en pijnklachten veroorzaken. Het is niet duidelijk waarom het beperkt is tot de plooien. Waarschijnlijk omdat in een plooi makkelijk een invaginatie kan ontstaan. Ook kunnen er kleine gele ronde of rond-ovale keratotische papeltjes op de handpalmen en voetzolen aanwezig zijn die moeilijk zijn te onderscheiden van een gewone likdoorn. Soms ook ovale tot polygonale papeltjes met een krater er in langs de voetrand (Wallace's line). Keratosis punctata of the palmar creases komt voornamelijk voor bij personen met een donkere huid, maar ook in India komt het voor. Het kan familiair voorkomen, en is dan soms geassocieerd met ichthyosis. Maar in de meeste gevallen komt het niet in de familie voor; het kan dus niet worden gerekend tot de erfelijke palmoplantaire hyperkeratosen. Het komt vaker voor dan men denkt, percentages van 1-3% in bepaalde populaties worden gemeld. Het komt vooral voor bij mannen, en begint rond het 20e levensjaar. Zie ook onder palmoplantaire hyperkeratosen (keratoderma palmoplantaris).



PA:
Forse verbreding van het stratum corneum, met diepe invaginaties in de dermis bestaande uit concentrische lagen keratine (keratine pluggen). Soms een afwezig stratum granulosum en focale verticale parakeratose. In de dermis een mild infiltraat, verder geen bijzonderheden.

DD: keratoderma palmoplantaris punctata


Therapie:
R/ keratolytica, mechanisch (puimsteen).
Excisie (alleen bij pijnklachten). De hyperkeratosen kunnen heel diep gaan, net als likdoorns, palmair tot vlak bij de buigpezen (pas op bij excisie).
Ronde hyperkeratosen in de voetzool kunnen met een biopteur worden verwijderd of uitgepeld zoals een likdoorn (neigt tot recidieven).




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.